|
b>Türkiye ile uluslararası petrol şirketleri Boğazlar'ı kurtaracak bir plan üzerinde çalışıyor. Buna göre Samsun-Ceyhan arasında boru hattı kurulacak, böylece Boğazlar'a ihtiyaç kalmayacak.
Kötü hava koşulları, Türkiye'nin uyguladığı güvenlik kurallarıyla birleşince son 10 günde İstanbul Boğazı'ndan bir tane bile petrol tankeri geçemedi. Bu durum Batı Avrupa'daki petrol rafinerilerini zor durumda bırakırken, soruna kısa vadeli çözüm bulmak bile imkânsız hale geldi. Bu olumsuzlukların uzun vadeli çözüm bulmaya yönelttiği petrol şirketleri ile Türkiye 'bypas formülü' üzerinde çalışmaya başladı. Gönüllülük çerçevesinde hayata geçirilebilecek formül, Boğazlar'dan tek bir tane bile petrol tankerinin geçmemesini, bunun yerine Samsun-Ceyhan petrol boru hattının kurulmasını öngörüyor.
Üst düzey yetkililer, Boğazlar'dan fiili geçiş kapasitesinin değişmediğine, buna karşın talebin arttığına dikkat çekerek, bunun bir güvenlik standardı gerektirdiğini ve gerekli güvenlik önlemlerinin uygulanmasıyla taleplerin zamanında karşılanmasının imkânsız hale geldiğine dikkat çektiler. Bir yetkili, son 10 gün içinde hava koşulları nedeniyle çok sayıda tankerin Karadeniz'de bekletildiğini, tanker geçişlerinin durma noktasına geldiğini vurguladı.
Gönüllülük temel olmalı
Daha önce çevreye, kültürel ve tarihi mirasa güvence getiren metinler imzalayan BP-Amaco gibi petrol devi şirketler, Boğazlar sorununu da benzer bir yöntemle aşmaya hazırlanıyor. İstanbul'daki 15 milyon insanın, tarihi ve kültürel mirasın ve Boğaziçi'nin çevresel varlıklarını güvence altına almak için Boğazlar'ın 'gönüllü' bir şekilde tamemen tanker trafiğine kapatılması gündeme geldi.
Boğazlar'dan tanker geçişine son verilmesi yaklaşımı, Samsum-Ceyhan bypas petrol boru hattı projesini yeniden gündeme getirdi. Kaynaklar, bu planın gerçekleşmesi için Karadeniz'den Batı pazarlarına tankerle petrol taşımacılığı yapan bütün şirketlerin 'gönüllü' bir şekilde taraf olması gerektiğine dikkat çekti. Aksi takdirde Boğazlar'ı kullanacak olan şirketler, boru hattını kullananlara göre ekonomik avantajlar sağlamış olacak ve bu da planın hayata geçirilmesini engelleyecek.
Şirketlerin avantajları
Bir yetkili, ton başına 1 doları bulacak bir ek maliyet ile yaklaşık 700 milyon dolarlık boru hattı inşaatı gerektiren 'gönüllü' planın neden kabul edileceğine ilişkin sorumuza şu yanıtı verdi:
*Hazar petrollerinin tamamı Boğazlar'a yöneldiğinde boğazlar bu trafiği kaldıramaz. Oysa Samsun-Ceyhan petrol boru hattı 2-2.5 milyon ton petrolün geçişine olanak sağlayabilir.
*İstanbul ve Çanakkale'deki boğaz havzasında insan yaşamı, kültürel-tarihi miras ve çevre korunduğu takdirde petrol şirketleri önemli bir prestij sağlayacaklar.
*Hava koşulları, Türkiye'nin koyduğu 'Boğazlar'da geçiş güvenliği koşulları' petrol trafiğini olumsuz etkilemeyecek.
*Samsun-Ceyhan petrol boru hattı şirketlerin kendi petrolünü taşıyacağı için ekonomik olacak, Türkiye gerekirse geçiş ücretini 'masraflar' düzeyinde tutacak.
--------------------------------------------------------------------------------
Bir yılda 6 bin tanker
Dünya Kılavuz Kaptanlar Birliği Başkan Yardımcısı Cahit İstikbal, 2002'de İstanbul Boğazı'ndan 47 bin 283 gemi geçtiğini söyledi. Bu gemilerden 6 bin 22 tanesinin petrol ve türevlerini taşıyan tanker olduğunu belirten İstikbal, gemi sayısından çok taşınan yük miktarının önemli olduğunu söyledi. 2002'de Boğazlar'dan 122 milyon ton petrol ve türevlerinin geçirildiğini kaydeden İstikbal, "2003 yılında bu rakam 140 milyon tonun üzerinde. Bakü-Ceyhan Boru Hattı'ndan yılda 50 milyon ton petrol taşınacak. Yani Boğazlar üç tane Bakü-Ceyhan boru hattı yapıyor" dedi.
|
