'Ben Kentliyim' Diyenlere % 5'lik Kelle Vergisi Planı

Toplumda yaşamanın topluma belli bir maddi yük getirdiği ve bunun karşılığının ödenmesi gerektiği düşüncesinden hareketle oluşturulan 'kelle vergisi' Türkiye'de de gündeme geliyor. Gelir İdaresi Başkanlığı ve Vergi Konseyi'nin üzerinde çalıştığı taslağa göre, yerel yönetimlerin gelirlerinin artırılması ve yeni kaynak yaratılması amacıyla okul işyeri servislerinden "özel kent vergisi", ticari ve sınai işletmelerden, ev sahiplerinden 3-5 "Büyükşehir vergisi" alınması öngörülüyor. "Kullanana ödet" sistemiyle, okul, işçi servilerinden de vergi alınması düşünülüyor.

Maliye hız verdi

Maliye Bakanlığı, vergi sisteminde köklü değişiklikler hedefleyen Gelir Vergisi Yasa taslağına yönelik çalışmalara hız verdi. Hükümetin açıkladığı Orta Vadeli Program'da, gelir vergisi yasasının 2010 yılında yenileneceği ve vergiye gönüllü uyumun artırılması ve vergi tabanının genişletileceği vurgulandı. Programda, "Belediye ve il özel idarelerinin mali yapılarının güçlendirilmesi ve hemşerilerine karşı yönetim sorumluluklarının artırılması amacıyla, öz gelirlerinin artırılmasına yönelik düzenleme hayata geçirilecek. Yerel idareler imar ve altyapı hizmeti sonrasında varlıkların değerinden ortaya çıkan artışlardan daha fazla yararlanacak" denildi.

Çapraz kontrol yapılacak

Orta Vadeli Program'a göre, vergi sisteminde radikal adımlar atılacak. Kurumlar arası etkili bir çapraz kontrol sistemi 2010 yılı içinde kurulacak. Maktu vergi ve harçlar güncellenecek. Vergi uyuşmazlıklarına dair idari yargılama alanında düzenleme yapılacak. Çapraz denetimle düşük gelir bildirdiği halde lüks hayat sürenler tespit edilecek. Bu mükelleflerin yıl içinde aldığı gayrimenkuller, kredi kartı harcamaları saptanacak. Gelir vergisi oranlarının yeniden belirlenmesi, kentsel rantların vergilendirilmesi hedefleniyor. Yüzde 15, 20, 27 ve 35 olan vergi tarifesi de değişecek. Son sözü Hükümet söyleyecek.

Ülkeye adım atandan bile aldılar

ABD, İngiltere, Kanada ve Yeni Zelanda'da çeşitli dönemlerde uygulanan kelle vergisi (poll tax), ülkeye adım atanlardan ve seçimlerde oy kullanmak isteyenlerden de alındı. Ekonomik kriz yüzünden gelir kaybına uğrayan çok sayıda şehirde gündeme geliyor. İnternet üzerinden yapılan tartışma platformları ve bloglarda alternatif vergi yolu olarak da tartışmaya açılan kelle vergisi birçok şehre ek gelir sağlarken, halkın tepkisini çekiyor.

Kelle Vergisi nedir?

Vikipedi'ye göre, 'Kelle vergisi', tüm bireylerin eşit mükellef olduğu vergi türü. Bireylerin gelirlerine orantılı vergi vermesi düşüncesine dayanan gelir vergisinin aksine kelle vergisi, herkesin aynı miktarda vergi vermesi esasına dayalıdır. Bunun ardındaki mantık, bir toplumda yaşamanın, gelirden bağımsız olarak, topluma belli bir maddi yük getirdiği ve bunun karşılığının ödenmesi gerektiği.

Kullanana ödet sistemi

Maliye'nin üzerinde çalıştığı, taslak aşamasındaki bazı düzenlemeler şöyle; nBüyükşehirlerdeki sınai ve ticari işletmelerden, ev sahiplerinden yüzde 3-5 oranında büyükşehir vergisi alınması, kentsel rantların yüzde 5 vergiye tabi tutulması öngörülüyor. nKullanana ödet sistemi devreye girecek. Yangın sigortası ile kaskonun zorunlu olması, okul, işçi servislerinden vergi alınması gündemde. nKöprü, okul, hastane, yol gibi kamu hizmetlerinden sahibine rant sağlayan gayrimenkullerden devlet de pay alacak. nSatın aldığı gayrimenkulü 1 yıl içinde satanlar gelirinin yüzde 10'unu düşerek, elde ettiği gelirin yüzde 90'ı üzerinden gelir vergisi ödeyecek. Böylece bir yılda elde edilen değer artış kazancının yüzde 90'ından vergi alınmış olacak. Kentsel rantlarda vergiden düşülecek tutar ilerleyen yıllarda daha da aşağı çekilecek.

Taksici ve dolmuşçulara yönelik yeni bir düzenleme yapılacak. Vergi oranını Gelir İdaresi Başkanlığı ve ilgili meslek odaları tarafından oluşturulacak komisyonlar belirleyecek. nBasit usule tabi olan ancak yüksek kazanç elde edilen mükellefler gerçek usule geçecek. nÇiftçiden de vergi alınması planlanıyor. Arazisini birleştiren çiftçiler ise düşük vergi ödeyecek. Zirai kazançların hâsılatları üzerinden vergi kesilmesi öngörülüyor. nHamal, boyacı, berber gibi küçük esnaflar ise gelir vergisinden muaf olacak. Evinde çiçek, dikiş gibi gelir elde edici işler yapanlar da bu kapsamda yer alacak.