Balat'ta Sur Dibine İnşaat

İstanbul’un önemli simgelerinden ve 1. derece tarihi eser olan “deniz surları”nın İstanbul’la ve kentliyle bugünkü ilişkisi nasıl? Surlar bugün ne durumda? Cumhuriyet'ten Ceren Çıplak Drillat, “Deniz surları”nı, Prof. Zeynep Ahunbay ve İstanbul Kültür Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Nisa Semiz’le yerinde inceledi. Restorasyon uzmanı ve mimarlık tarihçisi Prof. Zeynep Ahunbay, deniz surlarının, Tarihi Yarımada’nın kuzey ve güney sınırlarını belirleyen değerli anıtlar olduğunu vurgulayarak “Ne yazık ki birçok yerde bakımsız ve kötü durumdalar. Gerekli koruma önlemlerinin alınması önemli” diyor.

2. derece hatalı
Ahunbay ile Semiz, şehri savunmak amacıyla, yapımına milattan önce 7. yüzyılda başlanan deniz surlarının 1. dereceden tarihi eser olduğunu ancak yer yer tescil eksikleri bulunduğuna dikkat çekiyor: “Sur gibi arkeolojik varlıkların 2. derece olarak tescil edilmesi hatalıdır.”

Ahunbay ve Semiz, deniz surlarının bugüne ulaşan kısımlarıyla ilgili olarak da “Deniz surları zamanla yıkılmış; bugün bazen tek bir kule, bazen de nispeten sürekliliğini koruyan değişik uzunluktaki parçalar halinde. Topkapı Sarayı’nı deniz tarafından saran duvarlar ve Samatya’dan Yedikule’ye uzanan bölüm nispeten iyi korunmuş” diyor.

Yapılar zarar veriyor
Ahunbay ve Semiz’le ilk olarak Ayvansaray incelendi. Kara surlarının kuzey ucuyla Haliç surlarının bitiştiği bu kısımda zemin koşullarından dolayı duvarlar ve kulelerde düşeyliğin bozulduğunu ve buna bağlı çatlaklar olduğunu gözlemliyorlar. Ardından, Bulgar Mektebi’nin yakınında ortaya çıkan sur kalıntısı önünde yapılan betonarme yapı dikkatimizi çekiyor. Balat’ta Bulgar Mektebi’nin yanındaki kule kalıntısı da bakımsızlıktan yıkılmış. Batıya doğru devam eden bölümde de önüne eklenen binanın içinden bakıldığında, sur duvarını yıkarak binanın genişletildiğini tespit ediyorlar. Sonrasındaki bölümde ise surlar üzerinde çok katlı binaların yükseldiğini görebiliyoruz. Ancak surlar üzerinde bulunan bu yapıların çoğu sivil mimari örneği olarak tescilli. O yapıların bazıları da bakımsızlıktan dolayı yıkılmış. Dr. Nisa Semiz, bu durumun surlara zarar verdiğine dikkat çekiyor.

Muhtemelen kaçak
Haliç tarafında, surların tam bitişiğine ise betonarme inşaat temeli atılmış. Bunun bir skandal olduğunu söyleyen Ahunbay “Sur, arkeolojik değer taşıyan bir varlık olduğu için onun çevresinde yapılan kazılar, Arkeoloji Müzesi denetiminde yürütülmeli ve ortaya çıkan kalıntıların korunması için de gerekli belgeleme ve projelendirme çalışmaları Koruma Kurulu onayıyla gerçekleşmeli. Betonarme temel ancak kaçak olabilir” dedi.
Dr. Semiz ise şu yorumu yaptı:

“Orada arkeolojik bir kalıntı ortaya çıkmış. O kalıntıya ilişkin Arkeoloji Müzeleri tarafından bir inceleme yapılmadan, betonarme yapının inşa edilmesi yasal değil. Koruma kuruluna dilekçe yazdım. Ama cevap vermediler.”

Haberin tamamına linkten ulaşılabilir...