Babalarını Yiyen Çocuklar: Günümüz Kentleri

/P>

YAPAY KENTSEL TİCARİ ŞERİT ÜRETME ve BABALARINI YİYEN ÇOCUKLAR!

Osmanlı şehirleri, taş veya altı taş üstü hımış yapılarıyla taşrada hala geleneksel küçük yerleşim örnekleri olarak yaşamaktadırlar. Kerpiç evler az sayıda kaldı, neredeyse, yeniden yapılanlar dışında kayboldu. Çevrenin doğa ağırlıklı özellikleri, tarihl ve yerel mirası yanına alarak ilgi ve sevgi toplamaya devam etmekte, daha uzun zaman bunların korunacağı umulmaktadır. Osmanlı'nın kozmopolit yapısı egemen yerlerde ise, 19. yüzyıl Avrupa'sını taklit eden bir çevreyi amaçlamıştır ... Cumhuriyetin bu mirası bir kenara bırakarak, çevreyi çağdaşlaştırma amacı ile yaptığı girişimler, 20. yüzyılın, Cumhuriyet birikimi olarak ortada ... Bunu, bütün kusurlarıyla ve mücadelesiyle, bir geçiş dönemi toplumunun yapabildiği olarak kabul edelim. Yani, çağdaş ölçutler!e başarılı olmasa da, toplumun bir şekilde uyum sağladığı şehirler diyelim ... Amacım, son yirmi yılda şehir yapısını değiştiren, yaşamını çok etkileyen gelişmeleri eleştirmek, onlara dikkatleri yöneltmektir.

Bu dönemde, bütün geçmiş hallaç pamuğu gibi atılmaya başlamıştır. Yapılmakta olan ticaret amaçlı yapılar ölçü, işlev ve biçim değiştirdiler, devleştiler, birleştiler, çevrelerini etkileyen yapılar oldular. Şehirlerin görüntülerini, trafiğini, yaşamını değiştirdiler. Girilen bu süreç belediye ve şehirlileri mutlu etti. Nihayet şehirlerimiz ABD'nin bütün dünyayı alıştırdığı gibi "büyük şehir" imgesine benzemeye başladı, profiloluşturucu yüksek yapılar çoğaldı, hatta mimarlığın, ancak metropoliten ölçüler içinde gelişebileceği yönünde düşünceler üretilmesine dahi neden oldu.

Görülüyor ki insanlar, özel yaşamlarındaki ilişkilerinden değil, Hollywood'un bitmez tükenmez, neredeyse yüzyıldır, dünyayı şartlandırmasından olmalı, kendi ulaşamayacakları ölçeklerden etkilenir oldular. Örneğin, Boğaziçi Köprüsü, istanbul'un yüzyıllarca simgesi olan kubbeli, minareli profilinin önüne geçti. iş ve alışveriş merkezleri dik ve yatay dev gövdeleriyle büyük şehirlerin içinde yerlerini almakta, onların eski formlarını, eski ulaşımı ve yaşamını değiştirmekte, bu olay "dönüşüm" adıyla, bir metamorfoz, geçmişten geleceğe doğal bir kültürel, ekonomik süreç olmasa da gelişme gibi tanıtılmaktadır. Bu değişimin, ne kadar çarpık olduğunu düşünür, ne eski, ne de yeninin veya başarılı bir dönüşümün sorumluluğunu taşımayı bilmeyenıerin oluşturduğu, rastgelelik, tahribat, kaos ortamından korkarım. Kimlik sorunu da, doğal, aynı tehlikelere açıktır.