Avustralya’da Ev Fiyatlarında Köpük Endişesi

Özellikle Asya kökenli yabancı yatırımcıların yurt dışından yaptığı alımlara, yerli yatırımcıların da katılması ile birlikte Avustralya genelinde ev fiyatları önemli bir artış gösterdi. Son 15 yıl içinde ev fiyatlarındaki yükseliş, faiz oranlarının yüzde 2’ye indirilmesi ile birlikte emlak piyasasına olan talebi daha da artırdı. DEAKIN Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nejat Anbarcı, ev fiyatlarındaki yükselişi ve getireceği riskleri AA muhabirine değerlendirdi.

‘‘Yabancı yatırımcılar başka yönlere kayabilir’’

Avustralya’daki düşük faiz oranlarının yerli ve yabancı yatırımcıların ilgisini emlak sektörüne yönelttiğini belirten Anbarcı, ‘‘Ancak şöyle bir tehlike var; zaten şu anda kiralar düşük durumda, yani bu evlerin büyük bir getirileri yok her sene, sadece bu evlerin değeri arttığında bir kazanım var. Bunlarda ileride hafif bir azalma olursa, yabancı yatırımcılar başka yönlere kayabilir’’ dedi.

Emlak piyasasını cazip hale getiren düşük faizlerin uzun süre aynı kalmayacağı uyarısında bulunan Anbarcı, faizlerin yükselmesi durumunda birçok yatırımcının borçlarını ödeyemeyecek durumuna düşeceğini belirtti.

‘‘4 yıllık gelir ile bir ev alınırken şimdi 9 yıllık gelir ile bir ev alınabiliyor’’

Özelikle bazı semtlerdeki fiyat artışının yıllık gelirlere oranının yatırımcıların aleyhine geliştiğine dikkati çeken Anbarcı konuşmasını şöyle sürdürdü: ‘‘10-15 sene öncesine kadar ortalama bir ailenin geliri ve ortalama bir evin fiyatının birbirine oranı bir bölü dört idi. Yani bir evin alınması için o ailenin dört senelik geliri yeterli idi. Ancak bugün bu rakam dokuza çıkmış durumda, birçok aile için borç gırtlağa dayanmış durumda ve ödeyemiyorlar. En ufak bir faiz artırımında bu esnek faiz ile borç almış kişilerde çok ciddi ödeme zorlukları oluşabilir.’’

Anbarcı, emlak piyasasını canlı tutan yabancı yatırımcıların daha karlı bir ülke keşfederek tercihlerini oraya yöneltmesi ve yerli yatırımcıların da borçlarını ödeyemeyip evlerini satmak istemesi durumunda ülkede bir krizin ortaya çıkabileceğini söyledi.

Prof. Dr. Anbarcı konuşmasını şu sözlerle tamamladı:

‘‘Ne olacak bu durumda, tam bir köpük oluşacak. 2006 yılında Amerika’da ortaya çıkan ve ardından da çok büyük bir krizi tetikleyen bir köpük burada da ortaya çıkabilir. Ortaya çıkacak demiyorum ama bu kusursuz fırtınanın şartları yavaş yavaş yerine geliyor diyorum.’’

Avustralya’da ev fiyatları bulundukları semtlere ve konumlarına göre değişiklik göstermesine karşın büyük kentlerde en düşük fiyatlar 350 bin Avustralya Doları'ndan başlıyor.