Apartmana 'Merkezi Isıtma' Tartışma Yarattı

b>Sanayi ve Enerji Komisyonu'nda kabul edilen Enerji Verimliliği Kanunu Tasarısı'nda, merkezi ısıtma sistemlerinin teşvik edilmesi, 'merkezi sistem' ile 'bireysel ısıtma' tartışmasını yeniden alevlendirdi. Doğalgazın yaygınlaşmaya başladığı ilk yıllarda binlerce daire sahibi, merkezi sistemle ısınmanın daha pahalıya malolduğu gerekçesiyle, ekonomik olduğunu düşündükleri kombi sistemine geçmişti. Merkezi sistemi teşvik eden tasarıyla, tartışma yeniden gündeme geldi.

Tasarı, bireysel ısıtma sisteminden merkezi ısıtma sistemine geçmek isteyen aparmanlarda 'oy çokluğu'nu yeterli görürken, merkeziden bireysele geçmek isteyenler için 'oybirliği'ni şart koşuyor.

Merkezi sistem Avrupa'da özellikle teşvik ediliyor. Hatta yangın tehlikesine karşı bazı zorunlu uygulamalar var. Uzmanlar, bazı ülkelerde dört kattan yüksek binalarda merkezi ısıtma sisteminin zorunlu olduğunu belirtiyor.

Dört kattan sonra yasak
Erensan Yönetim Kurulu Başkanı Ali Eren, dünyada merkezi sistem yaygınlaşırken, yılda 600 bin kombi satılan Türkiye'de, bireysel ısıtma sistemlerinin pazar payının yüzde 50'yi aştığını belirterek, şöyle konuştu: "İtfaiye merdivenleri yetişemiyor gerekçesiyle Avrupa'da 4 kattan yüksek binalara kombi konulması yasak. Bizde 20 katlı binaya bile takılıyor. 10 kattan sonra kombi koymak cinayettir. Binlerce daire yapan TOKİ bile kombiyi şart koşuyor."

Yasada pay ölçere yer verilsin
Tasarının teşvik ettiği merkezi sistemde, daire sahiplerinin, kullandıkları enerji kadar ödeme yapmalarını sağlayan 'pay ölçer' konusunda ise yasal düzenleme gerekiyor. Ekoterm Isı Sistemleri Sahibi Fazilet Kraft ve Erensan Yönetim Kurulu Başkanı Eren, yasaya, "Merkezi sistemlerde yakıt ödemeleri, pay ölçerlerin verilerine göre hesaplanır" şeklinde bir madde konulması gerektiğini söyledi.

Şartnamede kombi maddesi
Emay İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Hakan Çağlar, Ataşehir'de Emay-İpek Ortak Girişimi olarak inşa ettikleri 2 bin 44 konutluk Kentplus sitesinde, kombi sistemi olduğunu belirterek, ısıtma sistemi tercihinin, TOKİ tarafından hazırlanan şartnamede yer aldığını söyledi. Çağlar, şu bilgileri verdi:

"Kombi sistem olması, TOKİ şartnamesinin bir gereğiydi. TOKİ, dairelerin satılmaması durumunda çok yüksek meblağlara ulaşabilecek aidatları ödememek için böyle bir gerek duymuş. Çünkü daha önce çok ciddi yakıt paraları ödemişler."

'Tercihimiz merkezi sistem'
Teknik Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım, 104 dairelik Dilman Towers ile ortak girişim projeleri olan 1742 dairelik Uphill Court Ataşehir ve 682 konutluk Bahçeşehir'de merkezi ısıtmayı tercih ettiklerini belirterek şunları söyledi:

"Daha ekonomik olduğu için tüm dünyada merkezi sisteme bir yönelme var. Merkezi ısıtma sistemleri de pay ölçer sayesinde bir bakıma bireysel ısıtma statüsüne dönüşüyor. Öte yandan dairelerde fırın, ocak gibi cihazlarda artık doğalgaz yerine elektrik tercih ediliyor. Ayrıca merkezi sistem, kombi gibi yer kaplamıyor ve daha güvenli."

'Eşitliğe ve hakkaniyete aykırı'
Tüketiciler Birliği Başkanı Avukat Bülent Deniz, sitelere merkezi ısıtma zorunluluğu getiren tasarının yasalaşmaması gerektiğini belirterek şöyle dedi: "Bu düzenleme sakıncalı. Herkesin yaşam tarzı aynı değil. Evi çok kullananlar olduğu gibi evi çok az kullananlar da var. Evi sürekli kullananla sadece akşamları eve gidenin aynı enerji ücretini ödemesi eşitliğe ve hakkaniyete aykırı. İnsanlar kullanmadıkları enerjinin karşılığını ödemek zorunda kalır."

Bireysel sistemle enerjinin verimli ve az kullanılacağını savunan Deniz, "Bireysel sistem gereksiz tüketimi de engelliyor. Herkes kullandığı enerjinin parasını ödemeli. Ferdi sistemin teşvik edilmesi gerektiğini düşünüyoruz" diye konuştu.

Tüketiciler Derneği Genel Başkanı Engin Başaran ise konuyu derneğin Enerji Komisyonu'nda ele aldıklarını belirterek şunları söyledi:

"Merkezi sistemden kombiye geçen tüketicilerden derneğimize çok sayıda şikayet geliyor. Tüketiciler yüksek ücret ödemelerine rağmen ısınamadıklarından yakınıyor. Ankara'daki çok büyük binalar da ferdi sistemden merkezi sisteme geçmeye başladı. Biz de merkezi sistemde, birçok batı ülkesinde uygulanan termostat sisteminin uygulanmasını istiyoruz. Böylece radyotörlere koyulacak termostatla herkes harcadığı kadar enerjinin ücretini ödüyor. Enerji verimliliği tüm dünyada önemli bir problem. Batı bu sistemle enerjiyi verimli bir şekilde kullanmaya başladı. Termostat sistemi daha önce de Türkiye'de gündeme gelmişti ama kombi lobisi bunu engelledi."

Enerjide paylaşarak tasarruf dönemi
Enerjinin üretim, iletim ve tüketim aşamalarında verimli kullanılmasını amaçlayan TBMM gündemindeki Enerji Verimliliği Kanunu Tasarısı ile merkezi ısıtma sistemine sahip binalarda enerji bedelinin kullanım miktarına göre paylaşımı zorunlu hale gelecek. Konutlarda her bir odanın sıcaklığının farklı ayarlanabilmesi ve kullanıma göre fatura düzenlenmesini sağlayan 'pay ölçer' sistemini Türkiye'ye getiren Techem Enerji'nin Genel Müdürü Orhan Altun, "Sistemle konutların enerji maliyeti yüzde 30 azalacak" dedi.

Almanya başta olmak üzere pek çok Avrupa ülkesinde zorunlu hale gelen, konutlarda enerji bedelinin paylaşımıyla tüketimi azaltma modeli Türkiye'de de uygulanacak. Enerji Verimliliği Kanunu Tasarısı'nın yasalaşmasıyla merkezi sistemle ısınma, yani bina genelindeki enerji bedelinin kullanım oranı dikkate alınmadan eşit mikarlara bölünerek ödenmesi sistemi bitecek.

Yeni inşa edilecek binaların projelerinin onaylanması için ön şart olacak sistemde, merkezi veya lokal ısı kontrol cihazları ısınma maliyetlerinin kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayacak.

Uygulama başladı
Sistemin Türkiye'de yaygınlaşması için gerekli altyapı yatırımını yaptıklarını anlatan Altun, pay ölçer cihazının kullanımını ve elde edilecek tasarrufu Milliyet'e anlattı. Merkezi sistemle ısınan evlerde enerji bedelinin çok yüksek olduğunu ve evde bulunulmayan saatlerde sıcaklığı düşürerek tasarruf etme olanağı olmadığını kaydeden Altun, "Sistem radyatörlere takılacak bir cihazla ısının her oda için ayrı ayrı ayarlanabilmesini sağlıyor. Böylece kullanılmayan odalar için enerji bedeli ödenemiyor. Gündüzleri işe giderken ya da şehir dışına çıkarken sıcaklığı düşürmek mümkün. Ancak sistem bütün binanın ısısının belirli bir derecenin altına düşmesini önlüyor. Yani evinize geldiğinizde tekar ısıtmak için daha fazla enerji harcamak zorunda kalmıyorsunuz" diye konuştu.

Mevut sistemde vatandaşların sabit bir enerji bedeli ödediği için tasarruf edemediğine dikkat çeken Altun, Ankara, Konya ve İstanbul'da yaptıkları bazı pilot uygulamalarda enerji bedelinde yüzde 30 varan düşüş tespit ettiklerini dile getirdi.

Kurulum bedeli düşük
Türkiye'de merkezi sistemle ısınan 3 milyonun üzerinde konut olduğunu anlatan Altun, mevcut binalara bu sistemin kurulmasının ilk maliyetinin yaklaşık 500 YTL olduğunu, herhangi bir döşeme ya da tadilat işlemi gerektirmediğini vurguladı. Altun, sistemi kullanan binalara faturalandırma hizmetini kendilerinin verdiğini de söyledi.