|
Türkiye'de 2008 yılında 330 bin ton olan
elektronik atık miktarının 2015 yılında 400 bin tona çıkacak.
Günlük hayatta kullandığımız TV, çamaşır makinesi, buzdolabı
gibi büyük ev aletleri ile bilgisayar, cep telefonu, oyuncak gibi pek çok eşya
çok kısa bir süre içinde "elektronik atık (e-atık)" haline
geliyorlar.E-atıklar plastik, metal ve camdan oluşuyorlar. İçerdikleri altın,
gümüş, bakır, demir, çinko, kalay, nikel gibi değerli hammaddeler yanında
elektronik atıklar kurşun, civa, kadmiyum, fosfor, baryum, krom, berilyum,
plastikler ve ozon tüketiciler gibi tehlikeli kimyasallar da
barındırıyorlar.
Kadıköy Belediyesi,insan ve çevre sağlığını tehdit eden
e-atılkar için özel bir çalışma başlattı. Belediye, ev ve işyerlerinden
e-atıkları ücretsiz olarak topluyor. Elektrikli Elektronik
Ekipman Atıkların (AEEE) Yönetimi adlı projenin yürütücüsü Şule Onur, bu
çalışmanın nedenlerini ve hedeflerini şöyle anlatıyor:
"E-atıkların içindeki tehlikeli kimyasallar, doğru bir şekilde
bertaraf edilmedikleri takdirde insan ve çevre sağlığını ciddi olarak tehdit
ediyorlar. Örneğin bir bilgisayar ekranında ağırlığının %6 sı kadar kurşun
bulunmakta. Bunun yanında az miktarlarda zehirli/toksit ve
cıva da bulunmaktadır. Bu toksit maddeler birleşerek birçok kirli atık
oluşturmakta ve bunların çoğu artık çöp yığınları içine atılmakta, doğayı
doğrudan kirletmektedir.
Kurşun: Çocuklarda beyin hasarı ve üreme bozukluklarına yol
açar.
Cıva: Düşük dozlarda bile zehirlidir ve beyin ve böbreklere
zarar verir.
Kadminyum: İnsan vücudunda böbrekte birikir ve insanı
zehirler.
Baryum: CTR tüpünden radyasyonu azaltmak için kullanılır. Beyin
şişmesine, kas zayıflığına, kalp ve karaciğer hastalığına neden
olabilmektedir.
Altı Değerlikli Krom (Cr+6): DNA hasarı ve astimik bronşite
sebep olabilir.
Beliryum (Be): Ana kart ve bağlantıda bulunur. Son zamanlarda Be
kanserojen olarak sınıflanmaktadır.
Türkiye’de de çığ gibi büyüyen elektronik atıkların güvenli
şekilde toplama, yok etme ve geri dönüşümü ise henüz bir sektör haline gelmiş
değildir. Bu gerçekten hareketle, Belediyemiz, elektrikli elektronik ekipman
atıkların yönetimi başlığı altında söz konusu projeyi başlatmıştır.
Projede öncelikli hedef bilgisayar ekipman atıklarının geri
kazanımıdır.
Özel kuruluşlar, kamu kurumları ve şahıslar tarafından
bağışlanan bilgisayar ve bilgisayar ekipmanları (monitör, klavye,
kasa, yazıcı, tarayıcı,ups...) bulundukları yerden e-atık aracımızla
ücretsiz alınıp, atölyemize getirilmektedir. Sonra, çeşitli
parçalar kontrol edilir. "Tekrar kullanılabilir, geri kazanılabilir,imha
edilmelidir" şeklinde ayrıştırılır.
Bilgisayar ve ekipmanları parçalanarak "alüminyum ,kablo,
anakartlar"diye ayrılır. Ayrılan parçalardan, tekrar kullanılamayacak durumda
olan malzemeler geri kazanım amacıyla konteynırlara ayrıştırılır.
E-atıklar ayrıştırılırken ortaya çıkan tehlikeli kimyasal maddeler bulunduğu
parça içinde muhafaza edilerek güvenli bir şekilde imha edilmesi için ayrıca
depolanmaktadır.
Yeniden kullanılabilir olan bilgisayar ve malzemeler onarılarak
Anadolu’ya Yardım Kampanyası çerçevesinde hibe edilmek üzere
değerlendirilmektedir. Kullanılamayacak olan parçalar ve malzemeler olası
zehirli madde içerebilecekleri için güvenli bir şekilde imha edilmek üzere ayrı
olarak depolanmaktadır. Parçalara ayrılacak ve tekrar kullanılabilecek olan
diğer tüm malzemeler ise geri kazanım için işleme tesislerine
gönderilmektedir.
1 Aralık 2008 Tarihinden itibaren tesisten çıkan atık miktarı
toplam 25.180 KG. oldu. Doğa Entegre Geri Dönüşüm tesislerine giden Monitör
Atığı ise 5.520 KG."
Kadıköy Belediyesi evlerden, işyerlerinden ücretsiz olarak
e-atıkları toplamaya devam ediyor. Siz de bu çalışmaya destek vermek
isterseniz...
E-atıklar için Atık Koordinasyon Merkezi ( 414 38 15 – 6 hat
)
E-atık Atölye : 0 216 567 06
04
|
