AKM’de Millet Bahçesi Açılışı Cumhuriyet Değerleriyle Hesaplaşmanın Bir Ürünüdür

Konuya ilişkin açıklama yapan Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, “29 Ekim Cumhuriyet Bayramı öncesi açılan millet bahçesi iktidarın Cumhuriyet’e ihanetinin ve hukuksuzluğunun bahçesidir. AKM alanlarında tescilli ve korunması gereken bölgelerin yıkılarak, millet bahçesi adı altında rant bahçesi yapımına ilişkin açtığımız davalar devam ediyor. Atatürk Kültür Merkezi alanlarında devam eden Millet Bahçesi inşası ile Atatürk’ün tarihi tören pisti yıkılmış ve altına otopark yapılarak betona boğulmuştur. 398.5 milyon liraya ihale edilen, ihalesi de, içeriği de, yeri de tartışmalı olan millet bahçesi, halk için değil EGO hangarlarının yerine yapılan devasa Merkez Ankara adı altındaki büyük ölçekli rant projesinin satışının arttırılması için inşa edilmiştir. Tören pistinin ve Belediye Park ve Bahçeler Müdürlüğü’nün korunması planda var iken yıkılması ve gelecekte Atatürk Kültür Merkezi’nin yıkılarak camii yapılması, plan içerisindeki gizli planı açığa çıkartmaktadır.  Cumhuriyet ideolojisini temsil eden mekanlara yönelik bir ideolojik dönüşüm içerisinde olan iktidar, adında ve mekanında Cumhuriyeti hatırlatan hangi yapı varsa yıkıyor, içini boşaltıyor, kimliksizleştiriyor. Davalarımız devam ederken talan da sürüyor. Şimdi de açtığımız davalar devam ederken, Cumhuriyet Bayramı’nın hemen öncesinde açılışının yapılması, ideolojik hesaplaşmanın boyutunu gözler önüne seriyor. Amaçlanan ‘altı beton, üstü yeşil’ aldatmacasıyla rant ve Cumhuriyet değerlerinin yıkımıdır.  Millet bahçesi adı altında, kentin en stratejik noktaları, Atatürk Kültür Merkezi alanları ranta ve iktidarın ideolojik söylemlerinin mekansal aracı haline dönüşemez. Bilim ve teknikten aldığımız güçle kamu yararını ve Cumhuriyet değerlerini savunmaya devam edeceğiz.” dedi.

Bilirkişiler: Alanın kimliğinin ortaya çıkarılmaması da planlama disiplini ile uyuşmamaktadır
Candan, sözlerine şöyle devam etti: “Çevre Şehircilik Bakanlığı’na karşı, AKM’de yapılan millet bahçesi planına yürütmeyi durdurma ve plan iptal talebiyle meslek odaları olarak açtığımız davada, bilirkişi raporu Ankara 14. İdare Mahkemesi’ne sunuldu. Bilirkişiler raporda AKM Millet bahçesine ilişkin dava konusu 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, kamu yararına ve mevzuata uygun olmadığı görüş ve kanaatine vardıklarını dile getirmişlerdir. Bilirkişiler, planlama alanı içinde Cumhuriyetin ilk yıllarından bir çok referans bulunduğunu, mekanın Cumhuriyet hafızasına dikkat çekerek, ‘AKM alanı proje yarışması sonucu elde edilmeli ve yarışmanın vizyonu da Cumhuriyet dönemine vurgu yapan kent odağı olarak belirlenmelidir. Dava konusu planlarda planlama alanının kimliğinin ortaya çıkarılmaması da planlama disiplini ile uyuşmamaktadır’ ifadelerine yer verilmiştir.”

“Ankara’da 5 bölgeden oluşan Atatürk Kültür Merkezi alanlarında 1. etabında başlayan, 398.5 milyon liraya ihale edilen, ihalesi de, içeriği de, yeri de tartışmalı olan millet bahçesi, halk için değil EGO hangarlarının yerine yapılan devasa Merkez Ankara adı altında ki büyük ölçekli rant projesinin satışının arttırılması ve Cumhuriyet değerlerinin yok edilmesi için planlandığı çok açıktır.” diyen Candan, bilirkişi raporunda yer alan, şu ifadelere de dikkat çekti:

“Halen yürürlükte olan 1/25000 ölçekli Başkent Nazım İmar Planında AKM Başkente özgü özel alanlar olarak değerlendirilmiştir. Bu alanlar için nitelik ve potansiyellerine özgü, özel planlama ve projelendirme çalışması yapılması ve özgün müdahale biçimleri geliştirilerek, Başkent kimliği ve vurgusu üzerine hassasiyet gösterilmesinin sağlanması gerektiği ifade edilmiştir. Başkente özgü ve özel alan tasarımın temel vizyonu olması gerekirken dava konusu planda bu vizyon da yer almamaktadır. 1/25000 ölçekli üst plana göre AKM alanının bütünü Başkent Ankara’nın tarihsel ve siyasi yükümlülükleriyle bağdaşacak bir biçimde kültü ve sanat aksı olarak ele alınması gerekmektedir. Her bir bölge birbirini tanımlayarak düşünülmelidir. Oysa dava konusu Millet Bahçesi ne diğer 4 bölge ile ilişkilendirilmiş ne de kendi içindeki yapılarla bütünleştirilmiştir. Planlama alanı içinde Cumhuriyetin ilk yıllarından birçok referans bulunmaktadır. Bu referans yapılar ‘korunacak yapılar’  olarak belirlenmiştir. Oysa bu yapılar bir ulusun gelişim sürecini aydınlatmaktadır. AKM alanı eski ismiyle Millî Stad (Ankara 19 Mayıs Kompleksi)törenlerde ve milli bayramlara ulusal hisleri güçlendiren gösterilere sahne olan mekanlardır. Cumhuriyetle birlikte ulusunun gelişimini izlediği bir gösteri alanı olarak da AKM alanı her bireyin parçası olmaktan gurur duyduğu bu ülkenin mekânsal hafızasıdır. Diğer okunuşu AKM alanının yine kimliğine yöneliktir. Tasarım ilkelerindeki alan içindeki mevcut yapıların tasarımı nasıl etkilediğinden bahsedilmemektedir. Oysa korunan yapılar Cumhuriyetin ilk yıllarından günümüze kalmıştır. Mekan ve hafıza ilişkisinin bu yapılar ile birlikte sağlanması gerekmektedir. Bu yapıları korumak şüphesiz önemlidir ancak tasarımın bir parçası olarak ele almak dana önemlidir. Aynı zamanda AKM binası ‘Anadolu’dur. Yine belli zamanlarda sıklıklara Anadolu'nun dört bir tarafından kültür geçişleri düzenlenmektir.  Anadolu'nun yemek kültürü el sanatları başkente taşınmaktadır Bu özellikleri tarih, kültür ve peyzajdır. Dava konusu planlamalarda yere özgün tasarım kriterlerinin olmaması bir diğer sorunu göstermektedir. Mekan ve hafıza ilişkisini yok saymak planlama disiplininde yer almamaktadır. Plan açıklama raporunda yer almayan otoparkın varlığı davalı bakanlığın yanıt yazısından anlaşılmaktadır. 1136 araç ve 57.534 metrekarelik otoparkın varlığı bilinse de giriş çıkış yönleri planda gösterilmemektedir. Her yönde yoğun trafik akımı olduğu için otopark ulaşımı olumsuz yönde etkileyecektir. Bu büyük otoparkın hangi talebe karşılık yapıldığı da plan açıklama raporundan anlaşılmamaktadır.”