|
b>Dünyanın en eski tarım anıtı olarak bilinen Hititler döneminden kalma İvriz Kaya Anıtı'nın çevresindeki arazi, kamulaştırılamadığı için doğal tahribatı durduracak koruma yapılamıyor. SİT alanı olan arazi kamulaştırılamazsa doğal çatlaklar dünyada bir benzeri olmayan 2 bin 700 yıllık tarihi anıtın sonunu getirecek.Bölgede enerji santralleri bulunan TEAŞ, kamulaştırmaya engel oluyor.
Konya'nın Ereğli İlçesi'nde Hititler döneminden kalma Dünya'nın en eski tarım anıtı olarak nitelendirilen İvriz Kaya Kabartması'ndaki tahribat, çevresindeki arazi kamulaştırılamadığı için durdurulamıyor.
Hititler tarafından kurulanve merkezi ilçenin 4 kilometre güneyindeki Aydınkent (İvriz) Köyü'nde bulunan Tuvana Krallığı döneminden kalma İvriz Kaya Anıtı, yıllardır Dünya'nın dört bir yanından kendisini görmeye gelen ziyaretçileri bütün görkemiyle karşılıyor.
Kral Warpalavas tarafından M.Ö 727-742 yılları arasında yaptırılan4 metre 20 santim yüksekliğe ve 2 metre 40 santim genişliğe sahip anıtın yakın çevresi yıllar önce 1. derece SİT alanı ilan edildi.
Kaya zemin üzerine kabartma tekniği kullanılarak yapılmış anıtta dönemin yarı tanrı kralı Warpalawas'a, krallığın Baş Tanrısı Tarhundas tarafından üzüm salkımı ve buğday başağı verilişi tasvir ediliyor. Tuvanalılar'ın bereket ve barış tanrısı olan Tarhundas'ın Warpalawas'a sunduğu üzüm ve buğday da bereketi simgeliyor.
Dünyada bir eşi daha bulunmayan bu görkemli tarihi kabartmada doğal tahribat nedeniyle derin çatlaklar oluşmaya başladı. Yağmur ve kar sularının biriktiği bu çatlaklar, donan suyun daha sonra erimesiyle giderek genişlerken, Ereğli Müze Müdürlüğü'nün uyardığı Konya Kültür Müdürlüğü önlem almak için harekete geçti.
2 BİN 700 YILLIK TARİH YOK OLACAK
Anıtlar ve Röleve Müdürlüğü mimarlarının incelediği anıtın, kar, yağmur suları ve dış etkenlerden korunması için bir beton şemsiye ile kapatılması ve çevre düzenlemesi ile anıtın tabanına akan gölet sularının izolasyonunun yapılmasına karar verildi.
Kültür Müdürü Necip Mutlu, beton şemsiye koruması yapıldıktan sonra anıtta oluşan çatlakların doldurulmasının planlandığını belirtti. Dünya'nın en eski tarım anıtı olarak kabul edilen kabartmanın ön kısmında sadece 5-6 metrekarelik bir alanın kendilerineait olduğunu, geri kalan arazinin mülkiyetinin TEAŞ'da olduğunu dile getiren Mutlu, şöyle konuştu:
''Bu beton korumaya destek olacak ayaklar ister istemez TEAŞ'a aitaraziye kurulmak zorunda. Bu nedenle Sümer Holding'in özelleştirilmesinden sonra SİT alanı olmasına rağmen TEAŞ'a satılan buarazinin kamulaştırılması için TEAŞ'a yazılı başvuruda bulunduk ve oluşturduğumuz komisyonun incelemesine onların da gelmelerini istedik.Fakat TEAŞ bu çağrımıza cevap vermediği gibi, Valilik aracılığı ile yolladığımız yazıya da henüz olumlu bir cevap vermiş değil.''
13 MİLYAR LİRALIK ÖDENEK DE KAYBEDİLDİ
TEAŞ'ın istimlak edilmek istenen arazide enerji santralleri olduğunu ileri sürerek, kamulaştırmaya sıcak bakmadığını anlatan Mutlu, ''Oysa biz bu arazinin çok az bir bölümünü kullanacağız ve santrallere engel olmayacağız. Ancak bunu bir türlü anlatamadık ve geçen yıl kamulaştırma tamamlanamadığı için 13 milyar liralık ödeneği de kaybettik'' dedi.
Anıtlar ve Röleve Müdürlüğü'nde mimar olarak çalışan ve anıtla ilgili inceleme yapan Yılmaz Türkyılmaz, tarihi eserdeki tahribatın önlem alınamadığı için her geçen gün daha da arttığını ve ellerinden bir şey gelmediğini kaydetti.
Yağışlı geçen her kış mevsiminin kabartmalardaki çatlakları derinleştirdiğini anlatan Türkyılmaz, ''Anıtın hemen 5-6 metre ilerisinde TEAŞ'a ait arazide bir gölet bulunuyor ve bu gölet ile kanalların suları Kaya Anıt'a zarar veriyor. Kamulaştırma yapılmış olsaydı, suların önü kesilecekti'' diye konuştu.
|
