1950’den Önce ve Sonra Yabancı Mimarlar

/P>

Yabancı mimarı kim çağırıyor?

Genelde işveren çağırır... Globalleşmek ile kolonileşmek arasında biryerler seçmek zorundayız. ABD’den Japonya’ya kadar birçok Aldo Rossi yorumu görmek olanaklı. Ünlü Michael Graves çalışmalarından, Rossi’nin göz kırptığını görür gibi oluyoruz. Bir zamanlar   Le Corbusier öğretilerinin, Güney Amerika’dan yine Japonya’ya kadar her tarafta görüldüğünü unutamayız. Türk mimarlarından yeni söylemler, tartışılabilecek düşünceler beklemek, onları taklitçilikle suçlamak kolaydır. Ama o beklenenleri vermek, bekleyenler için de zordur. Beklentiyi çok yüksek tutarak, ortada ne var ne yoksa “hiç” saymak, korkarım ucuz bir yiğitliktir. Sanatçılar, sanat uzmanları, kuramcılar, genelde düşünürler... Eski düşünceleri yinelemeden, eskilerden yeni harmanlar oluşturmadan, kısa ömürlü kıvrak spekülasyonlar dışında ne kadar yeni düşünce, yeni söylem üretiyorlar?

Birbirini bu kadar sevmeyen, güvenmeyen, seçmeye ve açıkça konuşmaya cesaret edemeyen insanların oluşturduğu bir toplumda yaşamak büyük bir üzüntü!

Tasarım fenomeninin karşısında piyasa koşullarının içinde savaşan uygulayıcı.. Sağlam bir tarih bilgisine sahip, kuramların yabancısı olmadan, dolaşan düşünceleri izleyen tasarım temel ilkelerini seçmiş ve yetenekli (evet bu çok önemli), yetenekli bir mimar neyinize yetmez? Onun tasarımına sıkışmış söylemleri varsa, eleştirmenlerin de ilgisi, gayreti beklenmez mi? Biçim ithal eden uygulayıcılar varsa, söz ithal eden eleştirmenler, hattâ düşünürler yok mu? Sanatta hiçbir mutlak kesinlik olmadığına göre, her tasarımdan bir söyleme mutlak bağlılık belgesi istenmesi gerekir mi?

“Taklit” ile “kopyacılığı” yerlerine iyice koymakta yarar var... Kuşkusuz taklidin de bir yaklaşımı, bir yorum niteliği var. Mimaride çok yaygın olduğu gibi resimde, müzikte, edebiyatta yok mu? Taklit payı hiç olmayan... Hele aynı çevrede, hele dünyanın eriştiği bu iletişim düzeyinde? Belki müzikte, bir ustanın kompozisyonunu birçok uygulayıcının kendi yorumlarıyla dinletmeleri gibi...