17 Milyar Euro’luk Hattı Kırım Patlattı

Milliyet'ten Mithat Yurdakul'un haberine göre, Ukrayna’da yaşanan iç karışıklıklar ve Kırım’ın bağımsızlığı, Avrupa Birliği (AB) ile Rusya’nın arasında gerilime neden olurken Rusya’dan Avrupa’ya Karadeniz altından doğalgaz akışı sağlayacak Güney Akım projesi de riske girdi.

Müzakereleri askıya alınan projenin ortağı olan Avrupa ülkelerinin ciddi çekinceleri bulunduğu, bazı ülkelerin projeden çekilebileceği belirtildi. Proje kapsamında bir miktar gaz alması planlanan Türkiye ise endişeli değil. Türkiye’nin gaz arzı güvenliğinin projenin akıbetinden etkilenmeyeceği kaydedildi.

Son krizden önce Güney Akım’dan Avrupa’ya gaz akışının 2015 sonunda başlaması öngörülüyordu. Bulgaristan üzerinden Avrupa’ya gaz dağıtması planlanan 4 boruluk hatta yıllık kapasite 63 milyar metreküp olacak. Hattın toplam uzunluğu ise 930 kilometre. Tamamen faaliyete geçmesi için 2018 yılı hedeflenen projenin 17 milyar euro’ya mal olması bekleniyordu.

Avrupa Komisyonu’nun enerjiden sorumlu üyesi Günther Oettinger geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, Rusya doğalgazının Karadeniz üzerinden ithalatını sağlayacak Güney Akım boru hattı projesine ilişkin görüşmeleri askıya aldıklarını açıkladı. Oettinger’in sözcüsü, Kırım’daki kriz de dahil olmak üzere siyasetteki gelişmeleri göz önünde bulundurmaları gerektiğini söyledi.

Avrupa’dan fire

Yaşanan gelişmelerin ardından Güney Akım’da umut azaldı. Edinilen bilgiye göre Avrupalı şirketler projeden çıkış için fırsat arıyor. Sadece projeye giriş için yüzlerce milyon dolarlık yatırım yapan şirketlerin zarar etmeden projeden nasıl çekeceklerini planladığı öğrenildi. Uzmanlara göre, Avrupalı şirketler, Güney Akım’dan doğacak boşluğu Kuzey Afrika’dan getirilecek LNG ile telafi edebilir. Proje kapsamında, denizden geçecek boruların döşenmesi için bu ay adım atılması bekleniyordu. Deniz geçişlerini yapacak olan South Stream Transport B.V.’nin özellikle İtalyan ortağının proje kapsamında daha fazla zarar etmemek için çekilebileceği değerlendiriliyor. Söz konusu ortaklığın yarısı ise Rus Gazprom’a ait.

Türkiye için hayati değil

Güney Akım, Karadeniz üzerinden projeye dahil olan Türkiye’yi de ilgilendiriyor. Projeyle, Avrupa’nın yanı sıra Türkiye’ye de bir miktar gaz taşınması öngörülüyordu. Kırım krizinin ardından Avrupa’yı projenin içinde tutmaya çalışan Rusya, Türkiye’yi de teşvik edecek açıklamalar yaptı. Gazprom, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Güney Akım’da Bulgaristan güzergâhından doğalgaz alabileceğini belirterek güvence verdi. Yetkililer ise Güney Akım’ın Türkiye’nin enerji arzı güvenliği için kritik olmadığını belirterek, hattan Türkiye’ye aktarılması beklenen gazın miktarının şu anda belli olmayacağını kaydetti. Yetkililer, Nabucco’ya alternatif olarak Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi’nin (TANAP) görülebileceğini vurguladı.

Eni CEO’su hatta ‘şüpheli’ bakıyor

Güney Akım’da Rus Gazprom’un yüzde 51, İtalyan Eni’nin yüzde 20 ve Fransız EDF ile Alman Wintershall’ın yaklaşık yüzde 15’er hissesi var. Rusya’nın Kırım operasyonundan günler önce hattı oluşturacak 4 derin deniz borunun ilki için İtalyan Saipem ile 2 milyar euro’luk anlaşma imzalanmıştı.

Eni CEO’su Paolo Scaroni, Financial Times gazetesine, Rusya ve Avrupa Birliği arasındaki Ukrayna sorununa bir çözüm bulunamazsa Güney Akım projesinin geleceğinin şüpheli olduğunu söyledi. Scaroni, Kırım konusunda bir çözüm çıkmazsa Avrupa’nın kaynaklarını çeşitlendirmek için “devasa bir çaba” göstereceğini, Avrupa’da kaya gazı üretimi, daha fazla LNG ithali ile Cezayir, Libya ve Norveç’e daha fazla odaklanmanın seçenekler arasında olacağını söyledi.