Tokat Müze Müdürlüğü başkanlığında, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi (TOGÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Murat Tekin'in bilimsel sorumluluğunda, Dr. Öğretim Üyesi Şengül Dilek Ful ve Dr. Öğretim Üyesi Hatice Uyanık'tan oluşan ekip tarafından kalede son 2 yıldır kazı çalışmaları yürütülüyor.
Kalede bulunan ve yaklaşık 3 bin yıllık tarihi olduğu belirtilen antik tiyatronun, "Roma tiyatrosu" şeklinde dizayn edildiği ortaya konuldu.
Kazılara destek veren Zile Belediyesinin Kültür ve Sosyal İşler Müdürü Necmettin Eryılmaz, Zile Kalesi'nin tarihi bir kale olduğunu söyledi.
Sezar'ın "Veni vidi vici" sözünü söylediği kalenin arka tarafında kazı çalışmaları yapıldığını anlatan Eryılmaz, "2022'de başlanan kazılarda çok enteresan bulgular elde ettik. Tokat Valiliğinin katkılarıyla Tokat Müzesi denetiminde, TOGÜ hocalarımızca burası kazıldı. Özel idarenin desteği ile çok enteresan veriler ortaya çıktı. Burada sadece 3 basamak görünüyordu. Kimisi amfi tiyatro, kimisi taş ocağı diyordu. Burayı kazınca inanılmaz güzellikte Roma tiyatrosu ortaya çıktı." dedi.
Hava şartlarından dolayı kazı çalışmasının duraklatıldığını belirten Eryılmaz, "Basamaklar ve ileri gelenlerin oturduğu alanlar ortaya çıkarıldı. Hocalarımız, tiyatronun bazı bölümlerinin iki evin altında olduğunu ifade etti. Dolayısıyla kamulaştırma kararı çıktı." ifadesini kullandı.
Amfi tiyatroların genellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde bulunduğuna dikkati çeken Eryılmaz, şunları kaydetti:
"Anadolu'da böyle zengin ve büyük tiyatronun çıkması ilginç. Tokat'ın da ilk tiyatrosu. Bölge turizmine çok ciddi şeyler katacağı kanısındayız. Neler çıkacak, bilmiyoruz. Mozaiklerden bahsediliyor. Temel taşları evin bodrum katında. Tek şansızlığımız, buradaki meskun bölgenin altına inmesi. Evlerin altında birer tarih yatıyor."