Zeytinciliği bitireceği için gelen tepkiler üzerine daha önce Meclis’te 6 defa geri çekilen Zeytincilik Yasası bugün 7’nci kez Meclis’te. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca hazırlanan Üretim Reform Paketi ile Zeytinlik alanların imara açılması planlanıyor. Tasarı Meclis’ten geçerse dünyanın en büyük zeytincilik üreticilerinden Türkiye bir hazinesini daha kaybedecek.
Birgün Gazetesi'nin haberine göre, taslakta 3573 sayılı kanunun 20’nci maddesi şu şekilde değiştirilmek isteniyor: “Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede, zeytinliklerin bitkisel gelişimini ve çoğalmalarını engelleyecek kimyasal atık oluşturacak tesis yapılamaz ve işletilemez. Ancak alternatif alan bulunmaması ve kurulun uygun görmesi şartıyla bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış yatırımlar için zeytinlik sahalarında yatırım yapılmasına Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından izin verilebilir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bu yetkisini gerektiğinde valiliklere devredebilir.”
İstedikleri gibi imara açacaklar
Düzenlemeye göre, zeytinliklerde yapılaşma iznini çoğunluğunu bürokratların oluşturduğu Zeytinlik Sahaları Koruma Kurulu verecek. Her ilde vali başkanlığında oluşacak kurulda, “Tarım Bakanlığı İl Müdürlüğü, Çevre İl Müdürlüğü, Sanayi Bakanlığı il Müdürlüğü, Orman Su İşleri, Maliye Bakanlığı temsilcisi, Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, ziraat fakültesi ve ziraat odaları”nı temsilen dokuz üye bulunacak. Kurul en az beş üyenin oyu ile karar alabilecek.
Büyük tepkilere yol açan düzenleme ile şu değişiklikler öngörülüyor:
1) Kolin Şirketi’nin Soma’nın Yırca ilçesinde zeytinliklerin içine termik santral yapımını engelleyen “3 kilometre uzaklık” şartı kaldırılıyor.
2) Zeytinlikler, “alternatif alan bulunmaması” bahanesiyle oluşturulacak kurul kararıyla sanayi yatırımına açılacak. İllerde vali başkanlığında oluşturulacak kurul istediği zeytinlik alanına yapılaşma izni verebilecek.
3) Değişiklikle dekar başına en az 15 zeytin ağacı veya 15 kültür çeşidinin bulunmadığı alanlar zeytinlik saha olarak kabul edilmeyecek.
4) Zeytin ağaçlarını izinsiz kesenler, ağaç başına 2 bin TL para cezası ödeyecek. Zeytinlik sahalarda hayvan otlatanlar için 5 bin TL’lik para cezası öngörülürken, mevcut düzenlemedeki 3 aylık hapis cezası kaldırıldı.
5) Zeytinlik alanların yatırıma açılması için kurulacak Zeytinlik Sahaları Koruma Kurulu’nun uygun görüşü ve Tarım Bakanlığı’nın izni gerekecek. Kurulda; Çevre, Tarım, Maliye, Orman bakanlıkları temsilcileri ile ilgili sivil toplum kuruluşları olacak.
Bahaneleri üretim
Kanun tasarısı ile üretim ve yatırımın önündeki engellerin kaldırılmasının hedeflendiği belirtiliyor. Yeni kanun tasarısındaki gerekçeler arasında Zeytincilik Kanunu’na yönelik olarak ‘yeni tanımlar eklenerek belirsizliklerin önüne geçilmesi amaçlanmaktadır” ifadesi de yer alıyor. Kanun tasarısında yer alan zeytinlik ve meraların kullanımına yönelik değişiklik teklifi tarım alanları açısından kaygı oluşturyor.
Taslakta, “Ülke ekonomisinde önemli bir yer tutan zeytincilik faaliyetleri ile sanayi yatırım alanlarının çakışması durumunda hem verimli sahaların zarar görmesinin önlenmesi hem de sanayi yatırımlarının ekonomik açıdan değerlendirilmesine imkan tanınması amaçlanmaktadır” ifadesi bulunuyor.
Kurul’un çoğunluğu Bakanlıklardan
Kanun tasarısındaki maddeye göre çoğunluğu Bakanlıklar tarafından oluşturulan söz konusu kurul, zeytinlik sahası bulunan her ilde valinin başkanlığında oluşacak. Kurulda, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın ildeki üst düzey temsilcileri ile ziraat fakültesi, ziraat odaları ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na bağlı araştırma enstitüsünden birer üye olmak üzere toplam 9 üye yer alacak. Kurul, en az 5 üyenin aynı yöndeki oyu ile karar verecek.
Meralar da tehlikede
Kanun tasarısında yer alan ve tarımı yakından ilgilendiren bir başka konu ise meraların geleceği ile ilgili. Yeni tasarıya göre endüstri, organize sanayi, teknoloji geliştirme ve sanayi bölgeleri ile sanayi sitelerinin kuruluş ve genişleme aşamasında ihtiyaç duyulan alanlar mera vasfına sahipse, bu alanların vasfında değişiklik yapılma imkânı olacak.
***
Toprağın bereketiyle inşaatın rantını birbirine karıştırıyorlar
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu CHP Grup Sözcüsü Kazım Arslan, “Sanayi ve ticarette maliyetleri düşürmek, teşvikleri arttırmak için hazırlandığımız pakete ne diye zeytinliklerin imara açılmasını, meraları ve kıyıların tesislerle doldurulmasını koyarlar, bunu anlamakta zorlanıyorum. Üretim reformu diye gelen tasarı, zeytinlik, kıyı ve meralarda yapılaşmaya yol verecek maddeleriyle üretim deformasyonuna dönüşmesin” ifadesini kullandı. Arslan, “Kıyı, mera ve zeytinliklerin imara açılması… Bunların sanayiyle, üretimle ne ilgisi var? Aklını inşaatla bozanlar, sanayi tesisi ile tarım ürününü, toprağın bereketiyle inşaatın rantını birbirine karıştırıyorlar. Üretim Reform Paketi’nden zeytinlikleri imara açacak, meralara ve kıyılara dokunacak maddeler acilen çıkarılmalıdır” dedi.
CHP Balıkesir Milletvekili Ahmet Akın ise “Zeytin üreticilerimiz ve duyarlı kamuoyumuz bu düzenlemeye kesinlikle karşıdırlar. Bu tasarı, hem çevre için, hem de zeytinciliğimiz için telafisi mümkün olmayan zararlara yol açacaktır” dedi. Yaptığı açıklamada “Zeytin ağaçlarımız özenle korumamız gereken önemli varlıklarımızdır. Bu varlığımızın değerini bilmek onu geliştirmek zorundayız” diyen Akın, “Zeytin ağaçlarımızın yok edilmesine yol açacak bu düzenleme asla kabul edilemez. AKP her zaman olduğu gibi şimdi de kamu yararı yerine yandaş şirketlerin yararının savunucusu ve takipçisi olmuştur” ifadelerini kullandı.
Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu (Çiftçi-Sen) Genel Sekreteri Ali Bülent Erdem ise Soma Yırca’da yaşananları örnek gösterdi. “Yırca’da, biliyorsunuz, 6 bin 600 zeytin ağacını kesmişlerdi. Mevcut zeytin yasasına göre mahkemeye başvurulduğu için burada santral yapılması engellendi” diyen Erdem, “Bugüne kadar bu yasanın değişmesi için 6 kez girişimde bulunuldu ama büyük tepki çekti ve bu yasa değiştirilemedi. Biz Çiftçi-Sen olarak da bununla ilgili kampanyalar yürüttük, yasa geriye çekildi. Biz Çiftçi-Sen olarak zeytincilikle ilgili yapılan bu yasaya karşı mücadeleye devam edeceğiz” diye konuştu.