İstanbul'un Ortaçağ'dan kalan en önemli anıtlarından biri olan Zeyrek Camisi’ndeki restorasyon çalışması, Voyvoda Caddesi Toplantıları İstanbul Sohbetleri kapsamında “Zeyrek Camisi Restorasyonu” başlığı altında tartışılacak. Söyleşide, 1995'te rölövesine başlanan eserin 2006'ya uzanan restorasyon süreci Prof. Dr. Zeynep Ahunbay tarafından aktarılacak.
Klaliçe İrene’den günümüze
Yapımına Kraliçe İrene tarafından 1118'de başlanan, Pantokrator Manastırı'na ait üç kiliseden oluşan ve Fatih döneminde medrese olarak kullanılan cami, İstanbul'un tarihi alanlarından "Zeyrek Kentsel Siti" içinde yer alıyor. Osmanlı döneminde çeşitli depremlerden zarar gören cami, 1986 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine alındı. 1950 ve 60'lı yıllarda yapılan onarımlardan sonra uzun süre ihmal edilen yapının, 1990'ların ortalarında yarı harap duruma gelmesiyle, Illinois Üniversitesi'nden Prof. Dr. Robert Ousterhout ile İTÜ Mimarlık Fakültesi'nden Metin ve Zeynep Ahunbay bir araya gelerek, kurtarma çalışmalarını başlattı.
Prof. Dr. Zeynep Ahunbay
İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü, Restorasyon Anabilim Dalı öğretim üyesi olan Zeynep Ahunbay, 1965- 1970 yılları arasında İTÜ Mimarlık Fakültesi'nde mimarlık eğitimini tamamladıktan sonra 1971 yılında, aynı fakültenin Mimarlık Tarihi ve Restorasyon Kürsüsü'ne asistan oldu. Prof. Dr. Doğan Kuban yönetiminde yaptığı "Osmanlı Mimarlığında Sultan Ahmet Külliyesi ve Sonrası 1609-1690" konulu doktora tezini 1975 yılında tamamladı. 1977/78 öğretim yılında İngiltere'de York Üniversitesi'ne bağlı Institute of Advanced Architectural Studies'de "koruma" konusunda yüksek lisans yaptı. Kasım 1980'de "İstanbul Medreseleri, Koruma ve Yeniden Kullanım Açısından Bir Değerlendirme" konulu teziyle doçent oldu, "Mimar Sinan'ın Eğitim Yapıları" adlı teziyle 1988'de profesörlüğe yükseltildi.
Anadolu'da Side, Göreme, Trabzon, Samsat, Tarsus ve Hasankeyf'te belgeleme, proje ve onarım çalışmalarına katılan Ahunbay'ın ilgi alanı, İstanbul'un Dünya Mirası anıtlarının korunması üzerine yoğunlaşıyor. Prof. Dr. Metin Ahunbay'la birlikte kara surları, Ayasofya güneydoğu köşesi ve Zeyrek Camisi restorasyon uygulamalarını yürüttü. 1999-2005 yılları arasında ICOMOS'un (Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi) Türkiye başkanlığı görevini üstlenen Ahunbay, Bosna'daki savaştan sonra, 1997- 2001 yılları arasında, İTÜ restorasyon yüksek lisans programı öğrencileriyle Mostar'daki koruma çalışmalarına katkıda bulundu.