Yuvacık'a Milyarlar Gömüldü Şimdi Suyu da İstanbul'dan
Kuruluş amacının aksine İstanbul'un da Kocaeli'nin de su ihtiyacını karşılayamayan ancak satamadığı suyun parasını yıllardır tahsil eden Yuvacık Barajı'nın rezervi tükenme noktasına geldi. Gebze civarında susuzluk tehlikesinin ortaya çıkması üzerine Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İSKİ'den dört aylığına 3.5 milyon metreküp su istedi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi bu talebi kabul etti.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, "Baraj yapılırken 'İstanbul'a baraj yapmanıza gerek yok ' denilmişti. O dönem bize Yuvacık Barajı'dan ham suya teklif ettikleri rakam 1.2 dolardı. Biz suyu 50 cent'e mal ettik" derken Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu ise şu bilgileri verdi:
"Barajı işleten İngiliz firması Thames Water, kuraklık deklarasyonu ilan edilmesini istiyor. Kabul etmemiz mümkün değil. Bize yılda 142 milyon metreküp su vermeleri gerekiyor. Ancak barajın böyle bir kapasitesi yok. Vermediği suyun parasını her yıl bizden alıyor. Bugüne kadar alamadığımız suya karşılık 503 milyon YTL ödeme yaptık. Yuvacık Barajı Türkiye Cumhuriyeti'nin nasıl soyulduğunun en büyük belgesidir."
Kocaeli Belediyesi'nin açıklamasında da şu bilgiler yer aldı: "Yılda 142 milyon metreküp su satın alma garantisiyle İngiliz Thames Water Şirketi'ne inşa ettirilen Yuvacık Barajı, 1999 yılında kente su vermeye başladı. DSİ'nin keşif bedeli 250 milyon dolar olmasına karşın, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'ne maliyeti 4.5 milyar doları buldu. Parasını Hazine garantisiyle aldığı suyu hiçbir zaman kente veremedi. Şirket 1999 yılından beri satmadığı 306 milyon metreküp suya karşılık Hazine'den 503 milyon YTL aldı."
Şirket: Suyu onlar almıyor
Thames Water'ın Türkiye Direktörü Evren Köprülü ise iddialara şu karşılığı verdi:
"Bizim belediyeye her yıl 142 milyon metreküp su vermemiz gerekiyor. Ancak bugüne kadar suyu satamadıkları için hiç bu kadar su almadılar. Bu yıl yağmur azlığı nedeniyle su tüketiminde bazı önlemler alınması gereği ortaya çıktı. Barajın işlem maliyeti dahil toplam maliyeti iddia edildiği gibi 5 milyar dolar değil, 1.7 milyar dolar."
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, İstanbul'a metreküp başına 50 sent ödeyecek. Kocaeli'nin Yuvacık Barajı'ndan kullandığı suyun metreküpü için Thames Water şirketine 92 sent ödeniyor. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi fahiş fiyat gerekçesiyle ödeme yapmayı reddettiği için, şirkete verilen teminat kapsamında kentin su faturası Hazine'ce ödeniyor. İstanbullular suyun metreküpüne 1 dolar, İzmitliler 1.2 dolar veriyor.
Yedi bürokrat mahkûm oldu
İstanbul'un su ihtiyacı için DSİ tarafından planlanan baraj, devletin parası olmadığı için dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından yap-işlet-devret (YİD) modeline çevrildi. Baraj bittikten sonra su üretimi başladı ancak İstanbul Büyükşehir Belediyesi 'pahalı olduğu' gerekçesiyle suyu almadı.
O günden bugüne dek boşa giden suyun parası Hazine'den alındı. Anlaşmaya göre Hazine 2014 yılına kadar ödemeye devam edecek.
Baraj yapımında yolsuzluk iddiaları üzerine yedi bürokrata dava açıldı. Ankara 7. Ağır Ceza Mahkemesi, sanıkları 'devlet alımına fesat karıştırmak'tan altı yıl üç ay hapis cezasına çarptırdı. Kararda, sanıkların projenin yap-işlet-devret modeline alınmasını sağlamak için siyasi baskı oluşturdukları belirtildi.
Projede dönemin Başbakanı Tansu Çiller ve Başbakan Yardımcısı Murat Karayalçın ile dokuz bakanın 'olur'u olmasına karşın, onlar yargılanmadı. Projede imzası olan eski Kocaeli Belediye Başkanı Sefa Sirmen ise milletvekili olduğu için yargılanmadı.