Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın, ekonomide beklenmeyen kararlardan şikayetçi. Akın, Akfen Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) ait Fransız Accor Grubu’nun işlettiği 21 milyon avro yatırım maliyetli Novotel ve İbis otellerinin açılışı için gittiğimiz Gaziantep’te hükümetlerin ‘Maç oynanırken kural değiştirme’ çabalarının girişimciyi sıkıntıya soktuğunu anlattı. Bazı gazetecilerle yaptığı sohbet sırasında, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın özellikle Avrupa Birliği’ne kimi kez iç siyasi gelişmelerle ilgili kullandığı, ‘Maç oynanırken kural değiştirilmez’ sözünü tekrarlayan Akın, ancak hem geçmişteki hem de şimdiki hükümet döneminde kuralların maç oynanırken değiştirildiğinin örneklerini verdi.
1998’de yaşandı
Akın, 1998 yılında TAV’ın Atatürk Havalimanı Dış Hatler Terminali işletmesini aldıktan sonra yaptığı ilk temel atma töreninde dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz’ın yaptığı konuşmayı hatırlattı. Yılmaz, konuşmasında hem yapılan işten, hem de tesisin İstansbul’a yapacağı katkıdan coşup başlamış konuşmaya: “Bu havaalanını yenileri takip edecek. Daha iyileri, daha modernlerini de yapacağız. İstanbul’da Sabiha Gökçen ve Silivri Havalimanını da yapacağız. Bir havalimanı da Çorlu’da devreye girecek...”
Suratlar bir anda asılmış
TAV’ın tören alanındaki finansörlerinin yüzü bir anda asılmış. Akın tören sonrasında finansörlerin yüz ifadelerini ve kendi tedirginliğini Başbakan Yılmaz’a aktararak, “Keşke tören atmada bu projelerden bahsetmeseydiniz. Finansörlerimiz bizim daha az para kazanacağımız ve ödemede zorlanacağımız endişesiyle yeni havalimanı projelerinden tedirgin olur” demiş. Başbakan Yılmaz ise Akın’ı, “Sen canını sıkma. O projeler yapılıncaya kadar senin İstanbul Atatürk Havalimanı’nı işletme süren bile biter” diyerek rahatlamaya çalışmış ama olan da olmuş. Kredi vereceği projeyi görmek için İstanbul’a gelen finansörler tören sonrası ilk uçağa atlayıp ülkelerinin yolunu tutmuş.
Gümrüksüze kısıtlama
Akın o sıkıntıyı şöyle anlattı: “Biz Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Teminali’ne o zaman teklif verirken, çok kısa vadede İstanbul’da yeni bir havalimanının devreye girebileceği öngörülmüyordu. Biz de hesaplarımızı ona göre yapmıştık. Teklifimizi ona göre vermiştik. Kreditörler de parayı bunu gözönünde bulundurarak vereceklerdi. Maç ortasında kuralların değişebileceği” izlenimi bile yabancı finansörleri kaçırmaya yetiyorsa, dikkatli olmak gerekiyor.”
Akın’ın ‘Maç ortasında kuralların değişmesi’yle ilgili verdiği diğer örnek de havalimanlarındaki gümrüksüz satış mağazalarına getirilen kısıtlamayla ilgili. Maliye Bakanlığı, yıllar sonra ‘havaalanlarındaki gümrüksüz satış mağazalarında büyük vergi kaybı olduğunu’ keşfetmesiyle birlikte düğmeye de basılmış.
Gümrük mevzuatında yapılan değişiklikle geçen yılın ekim ayında yolcuların alabileceği ürünlerin miktarına kısıtlama getirilmiş. Eskiden 3 karton sigara alabilen bir yolcu bugün 2 karton, 4 litre şarap yerine 2 litre şarap ile ‘yetinir hale getirilmiş’. Viski gibi yüksek alkollü içkileri 1 litre sınırı gelmiş. Çikolata ise 2 kilodan 1 kiloya indirilmiş. Akın, gümrüksüz satış mağazası gelirlerinin toplam gelirlerdeki payının yüksek olduğuna dikkat çekerek, “Biz ihalede bu gelirleri de hesaba katıp teklif veriyoruz. Siz hiç hesapta olmayan bir şekilde benim geliri düşerecek bir düzenlemeyi oyun devam ederken yaparsanız ihalenin şartlarını değiştirmiş olursunuz’ dedi.
‘Enerjide 20 şantiye var’
TAV İnşaat, TAV Havalimanları Holding gibi şirketlerin de ortağı olan Akfen, 2009’u 2 milyar ciroyle kapatmış. Akın, bu yıl işlerin daha iyi olacağını belirterek, “Bu yıl hem işler daha iyi olacağı, hem de TAV İnşaat’ın cirosundan payımıza düşecek miktarla da 2.5 milyar lirayı buluruz’ dedi.
Akfen bu arada önemli bir enerji yatırımcısı haline de gelmiş. Akın bu durumu ‘Enerjide 20 ayrı şantiyede çalışıyoruz’ sözleriyle özetliyor.
Grubun Singapurlu ortağıyla oluşturduğu konsorsiyumun üç sene önce önce özelleştirmeden aldığı Mersin Limanı’nda ise işler iyi. Mersin, yapılan yatırımlar ve artan iş hacmiyle İstanbul Ambarlı’daki Marport’un ardından Türkiye’nin ikinci büyük konteynır limanı olmuş. Üç yıl önce günlük işlenen konteynır sayısı 500 bin iken bugün 1 milyona ulaşmış.
Singapurlular memnun
Akın, Singapurlu ortaklarının da limanın performansından çok memnun olduğunu belirterek, “Dünyada işlettikleri 30 limandan krize rağmen yüzde 2 ile en az yük kaybı Mersin’de oldu. Bu nedenle keyifleri çok iyi” dedi.
Malatya’da Altın Kayısı’yı beğenmedi, otel işine girdi
İnşaatçılığı, havaalanı ve liman işletmeciliğiyle tarınan Akfen’in otel işine girişinin öyküsü de hayli ilginç. 2001 yılında Hamdi Akın’ın Fenerbahçe’de yönetici olduğu dönemde Malatya deplasmanına gidilir. Kalacakları otel Malatya’nın o dönemdeki beş yıldızlı tek oteli Altın Kayısı’dır. Akın otele adım attığı andan itibaren beş yıldızlı bir otelde bulunmaması gereken her şeyin Altın Kayısı’da mevcut olduğunu görür. Beş yıldızlık bir harcamayla yatırım yapılmıştır ama ortada hiçbir standart yoktur. Resepsiyonda derdini anlatmak, bir telefon görüşmesi yapmak bile kolay değildir. O zaman karar verir:
‘İstanbul ve özellikle Anadolu’ya temiz, uygun fiyatlı şehir otelleri yapmak gerekli. Bunu da ben yapacağım.’
Ardından da dünyada 4 bin 300 otel işleten Fransız Accor Grubu ile anlaşılır ve yatırımlar başlar. İşte bu karar Akın’ı ve şirketi Akfen GYO’nı yıl sonu itibarıyla yaptığı yatırımların tutarı 200 milyon avroya ulaşacak bir otel yatırımcısı haline getirir.
Akın’ın hedefi Anadolu’da nüfusu 1 milyonun üzerindeki her şehirde 3 yıldızlı İbis ve 4 yıldızlı Novotel’i açmak, ya da hiç olmazsa İbis. Yıl sonunda otel sayısının 13’e ulaşacağını belirten Akın , Accor ‘Ben burada otel işletirim’ diyeceği her yerde yatırım yapabileceğini söylüyor. Ancak o da hipermarketçiler gibi arsa fiyatlarının yüksekliğinden yakınarak ‘Arsa pahalı, Bunu da hesaba katarsak yatırımın geri dönüşü çok uzun süre alıyor. 20-25 yıl sürüyor. Bu nedenle tahsisli veya ucuz arsa bulduğumuz yerlere gidebiliriz” diyor.
‘İstanbul’un yüzüktaşına yazık etmişsin’ serzenişi
Hamdi Akın, 3-4 yıldızlı şehir otelleri konseptine konumu itibarıyla uymayan tek yatırımı İstanbul Zeytinburnu’ndaki İbis ve Novotel. ‘Zeytinburnu’ndaki araziyi feda ettim esasında’ diyerek söze başlayan Hamdi Akın şunları kaydetti:
“Açılışta Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve çok açıkça da İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, ‘Bu arsa İstanbul’un yüzüktaşıdır, ziyan etmişsin’ dediler. Ancak ben İstanbul’da da 3-4 yıldızlı otel boşluğu olduğunu ve bu yolda bir adım attığımı düşünüyorum. Müşteriler arasında Anadolu’dan gelen çok tüccar, işadamı, havayolu şirketlerinin personeli var. Geliyorlar şehrin merkezinde, havaalanına yakın bir yerde kalıyorlar. Tarihi yarımadaya da yakınlar. İsterlerse gidip dolaşıyorlar.”
Rusya’da iki otel
Hamdi Akın çalışan sayısının 1000’e ulaştığını ve Türkiye’nin en hızlı büyüyen otel grubu olduklarını söymlüyor. Grubun Rusya’nın, UNESCO tarafından ‘Kültürel Miras’ ilan edilen Yaroslav şehriyle, Lada fabrikalarının bulunduğu Samara’daki 50 milyon avroluk otel yatırımı da yıl sonunda tamamlanıp devreye girecek.
Eskişehir’de İbis’e yol göründü
Eskişehir’de Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) silosu, 2002’de belediyeye devredilmiş. Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen de, Akfen’e uzun vadeli kiralayıp, eski silonun İbis Otel’e dönüşmesini sağlamış. Otelin bulunduğu Odunpazarı’nın AKP’li belediye başkanı ise arazinin ‘yeşil alan’ yapılacağı gerekçesiyle devredildiğini ileri sürerek plan değişikliğine karşı mahkemeye gitmiş. Bir yandan da otelin açılışını Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın yapmasını engellemeye çalışmışlar. Erdoğan da açılışı yapmamış ama Eskişehir turu sırasında İbis Oteli’nin önüne kadar gitmiş. Oradaki topluluğa, otelden kendisini izleyenlere el sallamış. Akşam Ankara’ya dönerken de Hamdi Akın’ı uçağına almış. Ama dava yürümüş ve bugün itibarıyla Odunpazarı Belediyesi davayı kazanmış ve ‘Burası yeşil alan olacak’ diyor. TMO otelin bulunduğu siloyu geri istiyor. İbis Otel’in yatırımcısı Hamdi Akın ise, “Önceki ev sahibimizle uzun vadeli anlaşmamız var. O kadar yatırım yaptık. Şimdi ne olacak?” diye konuştu.