Çevre dostu yapıların yönetmelikler, işveren-mimar ilişkisi, kullanıcı deneyimi ekseninde tartışmaya açıldığı YAPI Dergisi Seçkisi Vaka Etüdleri oturumunda sırayla; Workinn Otel, OİB Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi, Tekfen Bomonti Apartmanları ve Küçükçekmece Belediye Binası projeleri masaya yatırıldı.
Moderatör Yasemin Keskin Enginöz, sözü proje sahiplerine vermeden önce yaptığı girişte; YAPI Dergisi olarak, yanlış ve bencil politikalarla, çıkarlar doğrultusunda gelişen yapılaşma sürecini yavaşlatacak önlemleri paylaşıp tartışmayı önemsediklerini belirtti. "Yeşil bina sertifikalarının tek yol olduğu yönünde bir dayatmamız yok" diyen Enginöz, seçkide yer alan projeleri öne çıkaran özellikleri aktararak sözü mimar ve sertifikasyon uzmanlarına bıraktı.
Mimar sağduyusu ile danışman ahenginin eseri
Workinn Otel, Kocaeli | Sertifika: LEED Altın
Can Çinici (Çinici Mimarlık Ortağı):
İşveren, LEED sertifikasına aday olmaya uygulamanın ilk aşamasında karar verdi. Danışmanımız Cemil Bey ile çok az biraraya geldik. Yaptığımız binaların bu sertifikayı zaten alabileceği yönündeki tespiti bizi daha da cesaretlendirdi. Projeyi hazırlarken ODTÜ Mimarlık'taki eğitim sürecimi aklımdan geçirdim. Lisans 1 ve 2'de kır mimarlığı üzerinden egzersizler yapar, kısıtlı kaynak ve ekonomik araçlarla neler yapabileceğimize bakardık. Kırda yapı yapan ustaların tabiattan aldığını geri veren bir kafa yapısı vardır. Kır mimarlığının prensipleri modern mimarlığın prensipleri ile birçok noktada çakışıyor. Mimarın sağduyu denen (eskilerin tabiriyle "bon sens") bir özelliği vardır. Mimar hiçbir zaman bir spesyalist değildir, genelleyicidir. Her şeye hakim olma gibi, tefekkürle dolu bir cesareti vardır. Workinn projesinde de her şey olması gerektiği gibi, minimum ifade tarzına sahip. Katmanların işlevleri net olarak tanımlanmış.
Cemil Yaman (ERKE Kurucusu):
ERKE olarak mimari tasarımı değiştirmemeye dayalı bir yaklaşımımız var. Mimar ve mühendisler ile ahenk içinde çalışıyoruz. Workinn Otel'in en büyük özelliği sanayi bölgesinde yer alması. Türkiye'deki ikinci LEED Altın sertifikalı proje. İlk sertifikaı alan Hilton Sütlüce de bizim danışmanlığımızda yapılmıştı. Yeşil binalar konusundaki en yaygın önyargılar mimara/mühendise ek iş yükü getirmesi ve ekstra maliyet. Can Bey'in de belirttiği gibi proje süresince çok az biraraya geldik. Dolayısıyla yeni bir iş yükü söz konusu değil. Maliyetteki farklılık ise %0-1 gibi çok düşük bir oran.
Workinn Otel'e sertifikayı kazandıran özellikler ise şunlar oldu: Tasarımda yenilik, Su verimliliği, Enerji Verimliliği, Yerel/Geri dönüşümlü Malzeme ve Kaynaklar, İç mekan kalitesi.
*
Sertifikaya giden yol zeytinliklerden geçti
OİB Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi | Sertifika: BREEAM Kullanımda
Dürrin Süer, Metin Kılıç (M Artı D Mimarlık Kurucu Ortakları):
Davetli yarışma sonucunda elde ettiğimiz OİB Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi, bir sosyal sorumluluk projesi. Yarışma süreci olarak da çok kendine özgü bir model. İşveren tarafından belirlenen 20 tasarım ofisinden, 1 ayın sonunda 13 teklif geldi. Sonraki süreç ise daha hızlı ilerledi. Önerimizin seçilmesinin ardından sözleşmeyi imzalayıp 60 gün içerisinde tüm projeleri hazırlandı. Lisenin inşaatı ise 16 ay sürdü. Tüm bu süreç boyunca işverenin iyi kararlar verdiğini düşünüyoruz. Başlangıçta sertifika adaylığı tasarım girdisi olarak verilmemişti. Karşımızda oldukça yüklü bir program vardı; 21 bin metrekareye, 32 bin metrekarelik program sığdırmamız gerekiyordu. Sertifikasyon kararının ardından tek tutunduğumuz şey, mevcut yeşil doku oldu. Alanın 1/5'ini kaplayan zeytinliği koruyup, yapıyı ona göre konumalndırdık. Yeşil aynı zamanda, gece-gündüz ve eğitim-konaklama alanlarını ayıran öğe oldu. Hızlı uygulama süreci doğrultusunda, kaplama katmanlarından arındırılmış bir yapı dili belirledik. Bir başka girdi ise yatırım ve kullanım değerleriydi. Bakım maliyetini düşürmek için boya alanlarını azaltıp paslanmaz çelik kullandık. OİB Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi'nin bir özelliği de günıığından maksimum oranda faydalanan, doğal havalandırmalı iç mekanlara sahip olması.
Dr. Pınar Biket (Grontmij Türkiye Mimari Departman Yöneticisi):
Sertifikasyona sonraki bir evrede karar verildiğinden, OİB Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi, BREEAM Kullanımda sertifikasına aday oldu. Bu süreçte gerekli olan maddi tutar, Ford Otosan'ın Arka Pencere projesinden elde edilen gelirle karşılandı. Yeşil bina sertifikalı ilk eğitim ve kamu kurumu olan OİB Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi'nde, % 30 oranında enerji ve su verimliliği sağlandı.
*
Lokasyon avantajını 'yeşil'lendiren proje
Bomonti Apartmanları | Sertifika: LEED Altın
Bünyamin Derman (DB Mimarlık Kurucu Ortağı):
25 yıldır yarışmalara katılıyor, 20 yıldır da yeşil binalar üzerine düşünüyoruz. Bu projeye masterplan çalışmasıyla başladık. Şişli'deki avlu-mekan-sokak ilişkisini Bomonti Apartmanları'na da taşıdık. Avluların kullanımı ve mekan hiyerarşisi ile bir katmanlaşma yaratıp, mekansal rüzgarı ve ışığı projeye iyi bir şekilde entegre ettik. Lokasyon çok avantajlıydı. Altensis'in getirdiği öneriler doğrultusunda bu avantajı iyi bir şekilde kullandık. Mal sahibinin desteği de çok önemliydi. Burada sadece sürdürülebilirlik adına birşey yapmadık. Kullanılacak mekanlar tasarladık. Projenin tamamında doğal malzemeler kullanıldı. İkinci etap da tamamlanırsa, kentsel dönüşüm konusunda ülkemize iyi bir örnek oluşturacağını düşünüyorum.
Berkay Somalı (Altensis İnşaat Projeler Direktörü):
Türkiye'nin ilk LEED sertifikalı konut binası olan Bomonti Apartmanları, toplamda 63 puan alarak Altın sertifikaya değer görüldü. Yeşil bina sertifikasyonunda arazi çok önemli bir girdi. Projeyi sürdürülebilir kılan özelliklerin başında lokasyon geliyor. Zaten 13-14 puan buradan alındı. Mekanik taze hava sistemi kullanılan projede ayrıca hava sızdırmazlık testi de uygulandı.
Yeşil bina bizce bir kültür. Bomonti Apartmanları sakinlerine de yeşil binada yaşadıklarını hissettirmek istedik. Sonuçta bu bir ekip işi; işe yeşil bir yaklaşımla başlanmasaydı bu kadar başarılı olunamazdı.
*
Önce sevgi, sonra güven, sonra BREEAM...
Küçükçekmece Belediye Binası | Sertifika: BREEAM Çok İyi
Mutlu Çilingiroğlu (Mutlu Çilingiroğlu Miar Mimarlık Kurucusu):
Bu proje bir tesadüfler silsilesi sonucunda bana geldi. Başarılı bir sonuç elde edilmesinde rol oynayan Eski Belediye Başkanı'na ve projede görev alan danışmanlara özellikle teşekkür ederim. Mmar ne kadar tecrübeli olsa da projenin başarılı bir şekilde gerçekleşmesinde finansman çok önemli. Yeşil bina konusunu mesleki ahlak çerçevesinde ele alıp, pazarlamanın aracı olmamalıyız. Burada gördüğüm 3 projede de içim açıldı. Can'ın (Çinici) da belirttiği gibi, mimar tek bir konunun uzmanı değildir. Bu kanıyı terk ettiğimizde alınganlıklar da biter. Parametrelerin optimizasyonunu yapan mimardır ama teorisyenlerin de gerçek hayatla ilgili çaba sarf etmesi gerekir. Şu ana kadar Küçükçekmece Belediye Başkanı kadar saygı gördüğüm bir otorite ile karşılaşmamıştım. Yatırımın bilfiil sahibi oldukları için konuya çok daha farklı yaklaştılar. Bu binada LEED için bayağı eziyet çektik. Önce Platin için yola çıkıldı ama Türkiye'de bunu sağlayacak altyapı yok. Bu ekonomiye göre gerçekçi bir iş olmalıydı. Önce seveceğiz, sonra aklımıza yatacak, sonra başarı zaten yakalanır.
Katya Kaya (TURKECO İnşaat BREEAM ve Malzeme Departmanı Koordinatörü):
Küçükçekmece Belediye Binası, Türkiye'deki ilk BREEAM sertifikalı kamu yapısı; 58.85 puanla Çok İyi sertifikası aldı. Mimari proje özellikle Sağlık&Konfor başlığında yüksek puan elde etmemizi sağladı. Toplu taşımaya yakınlığı, bisikletli güvenliği vb. özellikleri ile ulaşımdan da maksimum puanı elde etti. Binada kullanılan malzemeler BREEAM Green Guide'a göre derecelendirildi. Peyzaj ve yaşam alanı planı en az 5 yıllık projeksiyona göre tasarlandı.