UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki İstanbul’un ikonik tarihsel yapılarından Yerebatan Sarnıcı'nda yürütülen restorasyon çalışması sırasında, gergi sisteminin sütun içlerinde devam etmediği görüldü.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), yapının gerektirdiği çalışmalarla ilgili proje hazırlayarak konuyu 23 Ekim 2020 tarihinde Koruma Bölge Kurulu'na iletti. Bu tarihten bu yana 57 günlük süre geçmesine rağmen çalışma henüz onaylanmadı.
İBB Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat, yapının mevcut risk durumu ve yapılması gerekenlerle ilgili Yerebatan Sarnıcı'nda basın açıklaması yaptı.
Sözcü’de yer alan habere göre; Yerebatan Sarnıcı'nda 2017'den beri restorasyon çalışması yapıldığını kaydeden Polat, gelinen aşamada yapının sütunlarını birbirine bağlayan gergilerin işlevini görmediğini, boşta olduğunu fark ettiklerini söyledi.
Bunun restorasyon sırasında tespit edilebilecek bir durum olduğunu aktaran Polat, “23 Ekim 2020 tarihinde Koruma Bölge Kuruluna konuyu ilettik. Depreme karşı yapının riskini, oluşabilecek yıkım, çökme ve benzeri ihtiyaçlara karşı ivedilikle gündeme alınmasını, değerlendirilmesini ve projenin onaylanmasını talep ettik. Koruma Bölge Kurulu bu çalışmaya izin vermediği takdirde çalışma İBB tarafından gerçekleştirilemez.” diye konuştu.
Restorasyon öncesinde, 2012 ve 2017 yıllarında yapının depreme karşı, kendi statik durumuna karşı analizinin restorasyon sırasında yapılması yönünde görüş bildirildiğini vurgulayan Polat, “Bu bilinen ve beklenen bir durumdu. Bu bilinen durum, bizim 57 gün önce Koruma Bölge Kurulu'na ivedi olarak incelenmesi, konunun önemi belirtilerek iletildi. Yazının ekinde de kurulun projelerini defalarca onayladığı, Türkiye'de bilinen, tanınan Prof. Feridun Çılı'nın statik projeleriyle beraber paylaşıldı.” ifadelerini kullandı.
“Acil olarak gönderdiğimiz konu, 40 gün gündeme alınmadı”
Bu aşamadan sonra Koruma Kurulu'nun projeyi bir an önce inceleyip onay vermesini beklediklerini belirten Polat, açıklamasını şöyle sürdürdü: “Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı Koruma Kurulu, ne yazık ki, tam 40 sonra 2 Aralık 2020'de gündeme aldı. Bin 500 yıllık yapının çökme riskine ilişkin acil olarak gönderdiğimiz konu, tam 40 gün gündeme alınmadı. Gündeme alındığında ise 7 gün sonra 9 Aralık 2020'de yerinde görme kararı çıkarıldı. Bu tarihe kadar Koruma Kurulları burayla ilgili karar almadı. Yerinde görme kararından sonra da bir karar alınmadı.”
Konun aciliyeti nedeniyle kişisel sosyal medya hesaplarından paylaşımlarla vicdan çağrısı yapmaya başladıklarını dile getiren Polat, şu ifadeleri kullandı: “Bu çağrımızın ardından 50'nci günde Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü Yardımcısı, konuya ilişkin imzasız bir açıklamayı kendi kişisel sosyal medya hesabından yaptı.
Açıklamada, burada bir deprem riski ve aciliyet bulunmadığına dair talihsiz beyanlarda bulundu. Her türlü bilimsel rapor, bilgi ve belgemize rağmen konuyla ilgili görüş verecek kurul henüz yanıt vermemişken, konuyu belge ya da rapor yoluyla değil bu yöntemle açıkladılar.
Burada, bir Bilim Danışma Heyeti görüşü beklendiği yönünde bir açıklama yapıldı. 9 Aralık 2020'de bir karar alındığı söylendi. Halbuki, İBB'nin Koruma Bölge Kurulu'nda temsilcisi vardır. Biz de zaman zaman oraya bizzat katılırız. Bu tarihte söylendiği gibi bir karar alınmadığını kendimiz biliyoruz. Çünkü o kuruldayız.”
Alınmış herhangi bir karar varsa kendilerine hemen iletilmesi yönünde çağrıda bulunduklarını anımsatan Polat, “Fakat böyle bir açıklama olmadığı için o gün yaptığımız açıklama hala sosyal medyada cevapsız şekilde duruyor. Böyle bir karar varsa kamuoyuyla paylaşmalarını bekleriz, rica ederiz.” ifadelerini kullandı.
“Yeni heyet görüşü istediler”
Polat, Koruma Bölge Kurulu'nun 9 Aralık tarihli kararına değinerek konuşmasını şöyle sürdürdü: “Koruma Bölge Kurulu kararları bir hafta sonra değerlendirilir. 9 Aralık 2020 tarihli kararının görüldüğü 15 Aralık 2020'de, sürecin 52. gününde ortaya çıkmış bir kararla Koruma Bölge Kurulu, bütün projelerin, bizim bilim heyetimizin çalışmaları karşın, verilen ek raporlara ve üç kez heyet projesi vermemize rağmen, yeni bir bilimsel heyet görüşü sunulmasına karar verdi.
Bu ek süre kaybı demektir. Prof. Füsun Alioğlu, Prof. Engin Akyürek, Prof. Feridun Çılı, Dr. Kerim Altuğ'un imzaladığı bir bilim heyeti raporu, aynı gün kendilerine iletmiş olmamıza rağmen, toplantıda bunu dikkate almadılar. Yeniden Bilim Heyeti görüşü istedikleri, 15 Aralık 2020 tarihli kararı vermiş oldular.”
“Cevap bekliyoruz”
“Bütün bunların sonunda biz iki gün içerisinde konunun aciliyeti nedeniyle Bilim Heyeti toplantısıyla projeyi ilettik” diyen Polat, “15 Aralık 2020'deki kurul kararı, bizim sunduğumuz projeyi onaylamamak ve yeni zaman kaybı anlamına geliyordu. Konu, bize gelir gelmez 18 Aralık 2020'de iki gün içerisinde yeniden hazırlayıp tekrar kurula verdik. Bilim Heyeti de dahil olmak üzere 20 uzman görüşüyle beraber ilettik. Böylesi hassas bir konuda Koruma Bölge Kurulu'nun o gün bile hemen karar vermesi ve önümüzü açması gerekirdi. O günden beri kendilerinden cevap bekliyoruz.” açıklamasında bulundu.