Yenikapı İstanbul’un yeni kalbi oluyor. Transfer Merkezi inşaat bittiğinde Taksim Metrosu, Aksaray Hafif Raylı Sistemi ve Marmaray’ın buluştuğu bir merkez olacak. Marmaray saatte 75 bin, Aksaray 40 bin ve metro 70 bin yolcuyu tek yönde taşıyacak. Bir başka ifadeyle tek yönde 180 bin seyahat edebilecek. Saatte 360 bin kişi ise Yenikapı’dan İstanbul’un dört bir yanına gidebilecek.
İBB Başkanı Kadir Topbaş, Yenikapı’nın değişecek çehresini şöyle anlatıyor: “ Yenikapı Transfer Merkezi, ulaşım sistemimin en önemli noktalarından biri olacak. Yenikapı’ya ulaşan biri İstanbul’un yer yanına gidebilecek. Çok stratejik bir merkez planlandı. Transfer merkezine ulaşan kişiye deniz yolu da hava yolu da açık olacak. Bu potansiyeli ile Taksim’e alternatif. İşte bu yüzden bölgede kentsel dönüşüm projesi başlattık. Marmaray ve metro istasyonu ile birlikte toplam 43 bin 250 metrekare istasyon alanı var. Biz 285 bin metrekarelik alanı da dahil ederek Arkeopark projesini için düğmeye bastık. Hazırlıkları tamamladık ve uluslararası bir proje hazırladık. Arkeopark’ta kazılarda ortaya çıkartılan gemiler ve tarihi eserler de sergilenecek. Hatta kazılarda çıkan gemi ve tarihi eserlerin bir kısmını Transfer Merkezi’nde de sergilemeyi düşünüyoruz. Akbil ile gezilen müze olacak”.
Maliyeti 1 milyar TL
Proje için ilk fizibilite çalışması 1987 yılında yapıldı, 1998 yılında ise İBB yapım için düğmeye bastı. Proje 2004 yılında bitecekti. Ancak bütün programı yerin 9 metre altından çıkan tarihi liman alt üste etti. Marmaray kazı alanında 13, metro kazı alanında da 22 olmak üzere toplam 35 tarihi gemi bulundu. İBB Başkanı Topbaş, tarihi gemilerin kaldırılarak Arkeopark’ta sergilenmesi için çalışmaların titizlikle yapıldığını söylüyor: “Şimdiye kadar 46 milyon TL harcama yapıldı. Marmaray’ın kazı alanındaki gemiler kaldırıldı ve Marmaray’da inşaat işine başlandı. Metro alanında ise 2 gemi kaldı. Bu gemiler kaldırıldığında çalışmalara başlanacak. Eğer yeni bir aksilik çıkmazsa 29 Ekim 2013’te proje tamamlanacak”.
9 yıllık gecikmenin İstanbul’a maliyeti nedir? Bu soruyu Topbaş detaylarıyla açıklıyor: “Taksim metrosu günlük 230 bin yolcuya hizmet ediyor. Eğer Yenikapı bağlantısı bitmiş olsaydı bu rakam 732 bine çıkacaktı. 5.2 kilometrelik güzergah yüzünden günde 500 bin İstanbullu taşınamıyor. Bu da 9 yılda yaklaşık 1 milyon 600 milyon yolcu demek. Zaman kaybı, yakıt kaybı, gibi parametreler göz önüne alınmadan kaba bir hesap yapılırsa, 9 yıllık gecikmenin maliyeti yaklaşık 1 milyar dolar.
Günde 10 milyon kişi taşıyacak
Kadir Topbaş, mevcut metro sistemiyle günde 1 milyon yolcunun taşındığını, 29 Ekim 2013 tarihinde Yenikapı Transfer Merkezi’nin bitmesi ve sistemin bağlanmasıyla günlük kapasitenin 4.5 milyona çıkacağını söyledi: “2013 için hedefimiz günde 4.5 milyon yolcu. Şu an ihale aşamasında olduğumuz yeni hatlar var. Bunlar da 2016 yılında tamamlanacak. O zaman kapasitemiz günde 7 milyon yolcu olacak. 2023 için ise hedef 10 milyon üzeri. İşte o zaman yılda 3 milyar 650 milyon yolcu kapasitesine ulaşılacak. Bu da raylı sistemin kendi kaynaklarıyla yatırım yapmasını sağlayacak”.
Bir tarafta dozer, bir tarafta fırça
Bir tarafta dozerlerin harıl harıl çalıştığı diğer tarafta ise fırçayla kazıların yapıldığı yer Yenikapı... Dozerler çalışıyor çünkü Asya ile Avrupa’yı birleştirecek Marmaray, Avrupa yakasına bu noktadan çıkacak. Fırçalarla kazı yapılıyor çünkü Marmaray’ın entegre olacağı metro istasyonun yapılması için M.Ö. 6.500 yılına ait gemilerin kaldırılması gerekiyor. Gemiler büyük titizlik içinde parçalarına ayrılarak havuzlara yerleştiriliyor, arşivleniyor. Daha sonra kamyonlara yüklenerek konservasyonu yapılmak üzere Bodrum Sualtı Arkeoloji Enstitüsü’ne (INA) veya İstanbul Üniversitesi’ne götürülüyor. Gemiler ve kazı alanında bulunan yaklaşık 35 bin parça eser daha sonra Yenikapı Transfer Merkezi’ni de içine alacak yaklaşık 280 bin metrekarelik Arkeopark’ta sergilenecek.