Kriz yılı 2009’da doğrudan yabancı sermaye girişi yüzde 57 azalmışken 2010’daki artış yüzde 8’de kaldı. Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Başkanvekili Adnan Nas, kriz sonrasında küresel yatırımın girişi açısından Türkiye’nin biraz yarış dışı kalmış göründüğünü belirterek “2010 yılında küresel doğrudan yatırım girişlerinin ilk defa yarıdan fazlası, gelişmekte olan ülkeler tarafından çekiliyor. Türkiye ise aniden hızını kaybediyor” dedi.
YASED ve Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü’nce (UNCTAD) yayımlanan “2011 Dünya Yatırım Raporu”na göre, 2009 yılında en çok yatırım çeken ülkeler sıralamasında 30. olan Türkiye, 2010 yılında yüzde 8’lik artış ve 9.1 milyar dolar uluslararası doğrudan yatırımla 27. sıraya yükseldi. Nas, düzenlenen toplantıda sonuçları şöyle değerlendirdi:
* Krizde Türkiye’ye doğrudan yabancı sermaye girişi yüzde 57 azalmışken 2010’daki artış yüzde 8 oldu. Küresel yatırım girişlerinde Brezilya, İspanya, Endonezya gibi ülkeler çarpıcı artış sağladı.
Sıfırdan yatırım sıfır
* Kriz sonrasında küresel yatırım girişinde Türkiye biraz yarış dışı kalmış gibi duruyor. 2010’da küresel doğrudan yatırım girişlerinin yarıdan fazlası (yüzde 52) ilk defa gelişmekte olan ülkelere oldu. Ancak Türkiye hızını kaybetti.
* Son 3 yılda devir ve birleşmelere göre sıfırdan yatırımların, küresel yatırımlar içindeki payı 2-4 kat fazla yer tutuyor. Türkiye sıfırdan yatırım alanında hemen hemen yok. Sermaye girişlerinin neden yavaşladığı da burada ortaya çıkıyor. Bunun nedenlerini tartışmalıyız.
* 2010’da alınan 9.1 milyar dolarlık yatırım, Türkiye’nin potansiyelinin yüzde 20’sini dahi oluşturamadı. Türkiye, Singapur’un dörtte biri kadar yatırımı ancak çekiyor. Bu durum tersine çevrilmeli. Yapısal reformlar ve mali politidurum önemli. 2006-2007’de umutlanmıştık. Krizle durakladık ve toparlanamıyoruz.
UNCTAD Temsilcisi Kalman Kalotay da toplam yatırımların 2007’deki zirve noktasını 2013’te yakalayabileceğini belirtirken YASED Genel Sekreteri Özlem Özyiğit 2010’da 9.1 milyar dolar uluslararası doğrudan yatırım alan Türkiye’de bu yılın ilk 5 ayında rakamın 5.6 milyar dolar olduğunu belirtti. YASED’in 2011 sonu beklentisi 10 milyar dolar civarında.
Hedefi tutturmak risklere bağlı
YASED Başkanvekili Nas, 2011 için 10 milyar dolarlık uluslararası doğrudan yatırım hedefi için AB’de daralma, Ortadoğu’da istikrar ve TL’deki seyir gibi unsurların belirleyici olacağını söyledi.
Nas, “AB’deki durum soru işareti. Daralma, ihracat ve finansman anlamında Türkiye’yi etkiler. Doğrudan yabancı yatırım için de kritik. Şimdilik alarm durumundan uzaklaşılması şans” dedi. Diğer yandan kaosun, Ortadoğu’yu cazip olmaktan çıkarıp Türkiye’yi cazip hale getirebileceğini kaydeden Nas, Türkiye’nin çok farklı unsurları değerlendirip tercih edilir ülke olması için adımlar atılması gerektiğini belirtti. Nas, TL’nin değerinin üretim koşulları açısından yabancı yatırımcılar için cazip olup olmadığının incelenmesinin de bunlardan biri olduğunu söyledi.