Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca 2011'de hayata geçirilen "yapı denetim sistemi" kapsamında bugüne kadar 868 bin bina, 6,6 milyon bağımsız bölüm denetlendi.
Yapı İşleri Genel Müdürlüğünden alınan bilgiye göre, 1999 Marmara Depremi sonrasında 2001'de yürürlüğe giren 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun, başta İstanbul, Kocaeli, Ankara, İzmir, Sakarya gibi deprem açısından kritik önem arz eden iller olmak üzere, 19 ilde uygulanmaya başlandı.
Pilot illerde yapı denetim sistemine göre inşa edilen yapılarda yapılan incelemelerde, taşıyıcı sistem yönünden statik-betonarme projeleriyle uyum konusunda yüzde 90'ın üzerinde başarı sağlanması üzerine, 2011'de 81 ilde yapı denetim sistemine geçildi.
Ekim 2011'de yaşanan Van Depremi ve sonrasında meydana gelen diğer depremlerde, özellikle 2020'deki Elazığ-Sivrice ve İzmir-Seferihisar depremlerinde 4708 sayılı mevzuat kapsamında denetlenen yapılarda herhangi bir can kaybının ve yıkımın yaşanmamış olması da kanunun taşıdığı önemi ve sahadaki karşılığını ortaya koydu.
488 bin binanın denetimi sürüyor
Bu kapsamda, yapı denetim sistemiyle bugüne kadar 868 bin bina, 6,6 milyon bağımsız bölüm denetlendi ve vatandaşların depreme dayanıklı konutlarda oturması sağlandı. 488 bin binanın denetimi ise devam ediyor.
Bakanlık bu denetim faaliyetlerini 81 ilde 2 bin 415 yapı denetim kuruluşu ve 389 laboratuvar ile yürütüyor.
Yapı denetim kuruluşlarının denetim faaliyetleri 14 bin 464 denetçi mimar ve mühendis ile toplam 20 bin 75 yardımcı kontrol elemanı mimar ve mühendis ile laboratuvar kuruluşlarının denetim faaliyetleri ise 447 laboratuvar denetçisi mühendis ve 1677 deney yapan ve 277 numune alma elemanı eliyle aktif olarak yapılıyor.
72 bin 572 şantiye denetlendi
İnşaatların denetimini üstlenen Yapı Denetim ve Laboratuvar kuruluşlarının faaliyetlerinin denetimi ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği il müdürlükleri üzerinden her yıl düzenli olarak yapılıyor.
Bu kapsamda, bugüne kadar 72 bin 572 şantiye, 29 bin 275 büro, 1442 laboratuvar denetimi gerçekleştirildi.
EBİS kapsamında, 18 milyon 38 bin 929 çipli beton numunesi alındı
Türkiye'de son yıllarda yaşanan depremlerden elde edilen tecrübeler ışığında bugünün teknolojik gelişmelerine uyum sağlanması, uygulamada yaşanan sıkıntıların ortadan kaldırılarak daha etkin ve verimli bir yapı denetiminin sağlanması için yapı denetim sisteminde önemli düzenlemelere de gidildi.
Bu kapsamda yapılan düzenlemelerden biri de 25 Aralık 2018'den itibaren uygulamaya alınan Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS) oldu. Bu sistemle inşaatlardan alınan beton numunelerinin RFİD (çip) sistemi ile izlenmesi ve deney sonuçlarının laboratuvar ortamından herhangi bir müdahale olmadan Bakanlık sistemine çevrim içi aktarılması sağlanıyor.
Yüzde 99 başarı sağlanan EBİS uygulamasının devreye alınmasından itibaren bugüne kadar ülke genelinde 234 bin 918 yapıdan 18 milyon 38 bin 929 çipli beton numunesi alındı.
Birçok ülkeye örnek oldu
Dünya genelinde bu özelliklere sahip bir izleme sisteminin bulunmaması nedeniyle Azerbaycan, Özbekistan, Arnavutluk, Katar, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nden gelen talepler üzerine, Bakanlıkça bu ülkelerle görüşmeler gerçekleştirildi.
Elektronik Beton İzleme Sistemi'nin kurulumuna yönelik olarak Arnavutluk ve KKTC ile iş birliği protokolleri imzalandı.