Hürriyet'ten Burcu Taner'in haberine göre, İzmir’de sayıları 100’ü bulan faal yapı denetim şirketlerine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Merkez Yapı Denetim Komisyonu tarafından ceza yağdırıldı, 15 şirket de bir anda kapatıldı. Hem inşaat mühendisleri, hem de yapı denetçileri, 3-4 yıl öncesine kadar her kent için sayı sınırı olan, ancak bu sınırın kaldırılmasıyla “sektöre” dönüşen bu hassas alan için özel düzenleme istedi. Yapı denetçileri yılın ilk aylarında Bakanlık’tan gelen belgelerle şoke oldu. Ocak ayı sonu karar alınarak şubat başından itibaren gönderilmeye başlayan belgelerle 15 firma kapatılırken; 14 firmanın faaliyeti 6 ay, 3 firmanın faaliyeti 9 ay ve 7 şirketin faaliyeti de 1 yıl geçici olarak durduruldu. Yetkililer bunun rutin bir işlem olduğunu söylerken; Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Derneği İzmir Şubesi Başkanı Osman Akbaşak, “İki yıl beklenip de 20 gün içinde 15 firmanın aynı anda kapatılmasının rutin olarak anlaşılabilecek bir tarafı yok” diye konuştu.
Kurunun yanında yaş da yanıyor
Ceza uygulamasında da sorun olduğuna dikkat çeken Akbaşak, “Bir binada sorun yaşandıysa o firmanın diğer projeleri de durduruluyor. Hatalı olmayan inşaat sahiplerinin ve müteahhitlerin günahı ne? Onlar da denetimsiz bırakılıyor. Şu anda belediyeler bu firmaların işleriyle ilgili tutanak düzenlemekle meşgul. Belediyelerin seviye tespiti, yeni şirket bulma, anlaşma derken pek çok yapı denetimsiz kalıyor. Oysa kapanma uygulamaya göre yapılmalı” dedi.
Yasa öncesi temizlik mi?
İzmir’de 3-4 yıl önce 45 şirket bulunduğunu aktaran Akbaşak, şunları söyledi; “Rakam o ilin imar metrekaresine göre belirleniyordu. Sonra 20 bin kişi başına bir denetim şirketi olsun denilince sayı birden 120’ye çıktı. 4 Şubat’tan önce zaten 35 tanesi kapalıydı. Şimdi 15 tane daha kapandı. Bu denetim insanın yaşamsal kalitesine ve can güvenliğine yöneliktir. Bunun ticareti, rekabeti olamaz. Ancak işin içine rekabet girince ilk olarak da maliyetten kısma çabası girdi. Öte yandan cezayı hak eden davranışların bir çoğu 5 ila 7 sene öncesine ait. Benim tahminim tüm sektörün beklediği yasal düzenleme öncesi böylesi bir temizliğe girişilmiş olması.”
Denetlenenler ne olacak?
İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı Ayhan Emekli, Bakanlık soruşturmasından geçemeyen pek çok yapı denetim şirketinin izninin iptal olduğunu aktararak, “Bu kez sayıca çok olduğu için dikkat çekti. Arada kısa süreli olmak üzere tek tük az sayıda oluyordu” dedi.
Yapı denetim şirketlerinin sayısının artmasıyla kentsel dönüşüm arasındaki ilişkiye dikkat çeken Emekli, şu anda dönüşümden ziyade yık/yap mantığının işlediğini belirterek “Bu süreçte izni iptal edilenin yanı sıra iflas eden yapı denetim şirketi de çok oldu. Şimdi bunların denetlediği binaların ne olacağı da soru işareti” dedi.