İzmir’in Menderes ilçesine bağlı Ahmetbeyli beldesinden başlayarak 12 kilometrelik sahil şeridi boyunca ciddi hasar meydana getiren yangın, güzergahındaki insanlığın binlerce yıllık kültür mirasını da yok etti. Klaros Kazı Başkanı Prof. Nuran Şahin, “Milyonlarca insanın üzerine titrediği, binlerce yıldır korunagelen eserin yanışını, içiniz acıyarak, ağlayarak seyrediyorsunuz” dedi.
Menderes ilçesinde başlayan ve Klaros Kehanet Merkezi yanında bulunan MÖ 2. yüzyıldan kalma Notion Antik Kenti’ni de içine alan yangının, akropolisteki 3500 kişilik antik tiyatro ile kaya mezarlarının bulunduğu kısımda büyük zarar meydana getirdiği belirtildi.
Klaros Kazı Başkanı Ege Üniversitesi Arkeoloji Anabilim Dalı öğretim üyelerinden Prof. Dr. Nuran Şahin, yangında Klaros’un zarar gördüğünün belirtildiğini, oysa asıl hasarın Notion Antik Kenti’nde meydana geldiğini söyledi.
Bakan Koç Acele Müdahale Etmeli
Klaros’un antik kent olarak dile getirilerek bir yanlış yapıldığını ifade eden Prof. Dr. Şahin, burasının dünyanın üç büyük kehanet merkezinden birisi olduğunu, antik kentin, hemen yanındaki Notion’da olduğunu kaydetti.
Prof. Şahin, şöyle devam etti:
“2001 yılından bu yana Klaros kazısı başkanlığı yapıyorum. Alanın birleştirilerek, isminin Notion Klaros olarak değiştirilmesi ve kutsal alanın birlikte kazılması için Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Anıtlar Genel Müdürlüğü’ne yazılı olarak başvurdum. Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Atilla Koç’la yaptığımız bir görüşmede, Bakan Bey bütün antik tiyatroların ayağa kaldırılıp hayata geçirilmesini istediğini, talebime olumlu baktığını belirtti. Bu yıl başvurumu yeniledim. Şimdi yangın sonrasında durum ivedilik arz ettiği için belki sonuç çabuklaştırılabilir. Konu ivedilikle halledilirse bölgede hemen çalışmalara başlayabiliriz.”
"O Kadar Çaresiz Hisettim ki"
Yangını haber aldığında ilk tepkisinin ağlamak olduğunu belirten Prof. Nuran Şahin, hemen kazı başkan yardımcısı ve oğluyla birlikte bölgeye hareket ettiğini, ilk uğradığı Klaros’ta makilik alana su verme çalışması yaptıklarını belirtti.
Biri sönmeden diğeri yanmaya başlıyor
Yangın Notion’un bulunduğu bölgeye ilerleyince sahile indiğini, burada antik tiyatronun yandığını gördüğünü bildiren Prof. Dr. Şahin, “Burası büyük olasılıkla 2. yüzyılda yapılmış bir yapı. Güneş batımı seyircilerin oturduğu yere vurur, çok güzel bir manzarası vardı” dedi.
Büyük bir çaresizlik hissettiğini ifade eden Prof. Şahin, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu büyük bir acıdır. Milyonlarca insanın üzerine titrediği, binlerce yıldır korunagelen eserin yanışını, içiniz acıyarak, ağlayarak seyrediyorsunuz. O ağaçlar 50 yılda yetişiyor. Bir hazine yok edildi. Bu saatten sonra tiyatroyu ne kadar kurtarabiliriz? Taş ve mermer eserler yangında patlayabiliyor, kireç taşına dönüşebiliyor. Öncelikle statiğine bakılması, zararın anlaşılması lazım. Eğer yaptığım girişim ivedilikle halledilirse, bölgede hemen çalışmalara başlayabiliriz. Konu ivedilik arz edeceği için belki bu durumda iş daha da çabuklaştırabilir veya Bakan bey kendileri gelip görmek isteyebilir.”
İzmir’de aynı sıralarda Menderes, Çeşme, Kemalpaşa ilçelerinde yangınların çıktığını belirten Prof. Dr. Şahin, bunun kasıtlı bir girişim olduğunu düşündüklerini bildirdi. Şahin, “Tarihi ve turistlerin gidebileceği yerler hedef alınmış. Geçen yıl da Meryemana Evi’nin yakınında yangın çıkmıştı. Turizmin baltalanması için kasıt olduğunu düşünüyorum” dedi.
ANTİK KENT NOTİON
İzmir’e 50 kilometre, Klaros’a 2 kilometre uzaklıkta bulunan Menderes ilçesi sınırlarındaki antik Kolophon’un liman kenti Notion’da tarihi kalıntılar bulunuyor. Sisam, Kuşadası ve Efes’e hakim bir manzarada olan antik kentte, akropol, iki tepe üzerine oturuyor ve kentin baş tanrıçası Athena’ya adanmış olan tapınak, akropolün batı tepesinde bulunuyor.
Nation, MÖ 218 yılında Pergamon Kralı Attalos’a bağlandı. Tarihi boyunca bağımsız bir kent olduğu halde Kolophon’un bir parçası gibi görünen Notion’a “Deniz üzerindeki Kolophon”, “Yeni Kolophon”, “Güneydeki Kolophon” gibi isimler verildi. Notion’da Bouleuterion, iki agora ve tiyatro kalıntıları bulunuyor.
Kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber MÖ 7 veya 6. yüzyıl başında Kolophon’un baş tanrısı Apollo adına inşa edildiği sanılan Klaros’ta ise, Dor üslubu ile yapılan Apollo Tapınağı’nın, gizli güçlere sahip kahinleriyle dünyaca ünlü olduğuna inanılıyor. Bağımsız bir kent olmayan Klaros, Kolophon’a bağımlı olarak gelişti.