Yunanistan'a bağlı Midilli Adası'nda dükkana dönüştürülüp içine de tuvalet yapılan Yalı Camii'nin kurtuluşu için Yunan yetkililerin, hem kendi hükümetlerine hem de Türkiye'ye yaptığı çağrının yankıları sürüyor. Midilli Valisi Pavlos Vogiatzis, "Ben başından beri bu caminin kurtarılmasını yürekten istiyorum. Çünkü, iki komşu ülke olarak birbirimizin kültürel ve dini değerlerimize saygı gösterirsek, geleceğe barış içinde bir dünya bırakmış oluruz. Yeni Asır Gazetesi'nin bu konuda başlattığı kampanyanın destek görmesine sevindim. Bunun için Yeni Asır Gazetesi'ne teşekkür borçluyum" dedi.
Tepkiler güzel
Vali Pavlos Vogiatzis, Yeni Asır Gazetesi'nde Yalı Camii'nin durumunun yansıtılmasından sonra hem Türkiye'de hem de Midilli'deki tepkileri memnuniyetle karşıladığını söyledi. Vogiatzis, özellikle Türkiye'de devletin yetkili kurum ve kişilerinin gösterdiği duyarlılığın sorunu çözecek boyutlar kazandırdığını belirterek şöyle konuştu: "Başta Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'ın yaklaşımı bizi memnun etti. Yunan makamları olarak her türlü desteği vermeye hazırız. Yeni Asır Gazetesinde cami ile ilgili haberleri dikkatle inceledim. Gazetenizin ısrarlı yayınların caminin kurtarılmasını sağlayacağına inanıyorum."
Ailesi İzmir'den gitmiş
Ailesinin savaş öncesi İzmir Bornova'da yaşadığını anlatan Vogiatsiz, Yalı Camii'nin tamir edilip ayağa kalkmasını bu yüzden daha çok istediğini söyedi. Kendisi göreve geldiğinde caminin dükkan olarak değerlendirildiğini belirten Vogiatzis'e göre, ibadethanenin başka türlü değerlendirilmesi için ilk önce mülkiyet meselesinin çözülmesi gerekiyor. Devletlerin bu konuda rol üstlenebileceğini vurgulayan Vogiatzis, ilk olarak kendisiyle görüşen Yeni Asır muhabiri Devrim İnce'ye şunları söylemişti:
Dokusu korunmalı
"Türkiye ve İzmir'le çok iyi ilişkilerimiz var. Eski bir tarihte Yalı Camii özel mülk olarak değerlendirilmiş. Dolayısıyla devletin bunu satın alması gerekiyor. Yalı Camii'nin sahibi de burayı satmak istiyor. Bunu devletlerimizin sağlayacağı destekle yapabiliriz. Önemli olan bu eserlerin tarihi yapısına uygun biçimde korunabilmesidir. Biz de bunları birlikte orijinal şekilde restore etmeyi isteriz. Ancak bu şu aşamada çok kolay görünmüyor. Hele de Türkiye Avrupa Birliği'ne girmeden. Çünkü, bu durumda Türkiye ortak fonlara katkıda bulunabilir."
Kabul edilemez
Yalı Camii'nin önce dükkana dönüştürülmesi sonra da içine tuvalet yapılması din adamları ve sivil toplum kuruluşlarının de tepkisini çekti. Uluslararası Mimari Verasetin Korunması Örgütü (ICOMOS) Yunanistan Şubesi Başkanı Nikos Agriandonis, bu durumun kabul edilemez olduğunu söyleyerek, konuyu uluslararası örgütlere ihbar edeceklerini belirtti. Midilli Metropoliti İakovos da, ibadet yerlerinin kime ait olursa olsun herkesçe saygı görmesi gerektiğini kaydetti. Bir yandan da kamuoyunda 1998 yılına kadar kasap dükkanı olarak kullanılan ve bu tarihte Yunanistan Tarihi Eserleri Koruma Dairesi'nin girişimleri ile boşaltılarak koruma altına alındığı belirtilen Yalı Camii'ne nasıl dükkan ruhsatı verildiği tartışılmaya başlandı.
Bugüne nasıl gelindi?
Midilli'deki Yalı Camii 1805 yılında İzmirli Hasan Paşa adına yaptırıldı.
Caminin minaresi, nüfus mübadelesinin yaşandığı 1923 sonrası Türklerin adayı
terk etmesinin ardından yıkıldı. İkinci Dünya Savaşı'nın ardından 1998'e kadar
kasap dükkanı olarak kullanılan cami, bir süre Yunanistan hükümeti tarafından
korumaya alındı.
Hükümetin çıkardığı yasayla tüm ibadethaneler tarihi eser
statüsüne alınmasına karşın, özel mülkiyet olduğu için Yalı Camii, bu kapsama
alınamadı. Caminin mülkiyetini elinde bulunduran kişi, 2003 yılında camiyi zirai
malzeme ve gübre satan birine kiraladı. Yalı Camii'nin içine tuvalet yapıldığı
yönündeki son haber de hem Yunan basını ve kamuoyunda hem de adaya gidip gelen
Türkler arasında tepkilere neden oldu.
Denizlili işadamı Cinkaya'dan destek
203 yıllık Yalı Camisi'nin eski haline dönüştürülmesi için Faber Mermer'in sahibi Denizlili işadamı Yasin Cinkaya, harekete geçti. Caminin tüm mermer ihtiyacını karşılayabileceğini belirten Cinkaya, caminin restorasyonu için Faber Mermer'in tüm imkanlarını seferber edeceğini açıkladı. Cinkaya, "Haberi okuyunca çok üzüldüm. Adeta içim cız etti. Sosyal sorumluluk sahibi bir firma olarak, milli ve manevi değerlerimize sahip çıkmamız gerektiği düşüncesindeyim. Faber Mermer, olarak tüm imkanlarımızı seferber edeceğiz. Caminin restorasyonu ve kurtarılması için tüm mermer ihtiyacını Faber Mermer, karşılayacak. Üstümüze düşen görevi yerine getireceğiz" dedi.