Adı Earlene Howard. ‘Günah şehri’ unvanlı Las Vegas’taki dairesinde, günahının ne olduğunu bilmeden bir başına kalakalmış. Bu durumun ne kadar süreceğinden bihaber. Civar evlerin hepsine alacaklılar el koymuş durumda. Yerel bir inşaat firmasında çalışan kocası kısa süre önce işinden olunca mortgage taksidini iki ay geciktirmişler. 42 yaşındaki Howard, 2005’te işi yüzünden geldiği Vegas’tan bıktığını söylüyor.
Bir devrin meşhur Las Vegas’ında, 44 aylığına ipotek konan mortgage’lı evlerin çoğunun sonu haciz oldu. Kâr yerine fazlasıyla zarar getiren evlerin yüzde 80’i sembolik olarak sular altında kaldı. Mortgage Bankacıları Topluluğu, Las Vegas’ın bağlı olduğu Nevada eyaletindeki ipotekli evlerin yüzde 23.6’sının borç ödemeleri gecikmiş veya hacizde olduğunu açıkladı. Yerel ortalamaysa yüzde 14. İki asırdır Amerika’nın en hızlı kalkınan örnek şehirlerinden biri için, bu düşüş korkutucu görünüyor.
Son 50 yılın en ‘coşmuş’ yeriydi
Kentin çok sayıda büyük otel, casino ve lüks evinin yer aldığı bölge Las Vegas Strip’teki en büyük yerleşim yeri The Mirage’ın 1989’daki açılışından sonra ziyaretçilerin ve şehre yerleşenlerin sayısı epey artmıştı. O günden bu yana Nevada’nın nüfusu ikiye katlanıp 2.6 milyon haneye yükseldi, casino-otel sektörü de 148 bin odaya çıktı. Son 50 yılda, Amerika’da emlak konusunda böylesine coşmuş başka bir yer bulunmuyordu. Fakat Las Vegas ekonomisi yine de turistlerin getirdiği gelirle dönüyordu.
Bu durum, Amerika’nın geri kalanı tarafından hissedilince turist sayısı inanılmaz bir artış gösterdi. Sayı, 2007’de rekor kırarak 39.1 milyona ulaşsa da 2009’da 36.3 milyon turistle ani bir düşüş gözlendi. Aynı zamanda kumarhanelere rağbet de yüzde 19.2 düştü. Uluslararası MGM Resort’un ve Strip’te aralarında Bellagio ve Aria’nın da bulunduğu 10 casino’nun sahibi olan Alan Feldman, “Bu, uzun zamandır yaşadığımız en kötü deneyim” diyor.
11 Eylül sonrası Amerika üzerinde oluşan tehdit, Vegas’ı tam bir ekonomik krize sürükledi. Bu krizden sadece ev sahipleri değil, büyük otel işletmecileri de etkilendi. Verilebilecek en kötü örneklerden biri bu yıl açılması planlanan, 5 milyon dolarlık Fontainebleau Las Vegas’ın 3 milyon dolar harcandıktan sonra yarım kalması oldu. En fenası da ucuz ev fiyatlarına aldanarak evini ipotek ettiren mal sahiplerinin başına geldi. Turist sayısı azalınca ev fiyatları da düştü.
Ani ve korkutucu çıkışın sonu
Emlakçı Jack Levine, “Ani ve bir o kadar da korkutucu bir çıkış yakaladık ama bunun sonsuza kadar böyle gitmeyeceği konusunda insanları uyarmıştım” diye anlatıyor.
Peki zayıf da olsa bir umut ışığı yok mu? Las Vegas Kongre ve Ziyaretçi Bürosu’nda pazar araştırması sorumlusu olan Kevin Bagger, “Harcamalar toparlanma olasılığını silip süpürüyor. Turistler eskiden olduğu gibi serbestçe alışveriş yapamıyor. Bu da toparlanmayı geciktiriyor” diye açıklıyor durumu.
Son noktayı piyasanın nabzını iyi tutan Levine koyuyor: “Aslında satılan ev sayısında artış var. Ancak evler bankalara ait olduğu için fiyatları çok düşük ve bu durumda da kâr sağlanamıyor.” (afp)