Fatih Sultan Mehmet döneminde kiliseden çevrilen 'Molla Gürani Camii'nde yağma gibi 'restorasyon'... Halk arasında 'Vefa Kilise Camii' olarak bilinen 800 yıllık yapının ibadet yapılan bölümlerinden biri fayans döşenip tuvalete çevrildi!
İstanbul'un Vefa semtinde bulunan, geçmişi 12. yüzyıla dayanan Molla Gürani Camii'nde taş taş üstünde kalmadı... İşte, Bizans döneminin en önemli kiliselerinden olan Fatih Sultan Mehmet döneminde camiye çevrilen yapıdaki tahrifatın boyutu:
- İddiaya göre caminin imamı, 'cemaat çıkarken uygunsuz görünüyor' gerekçesiyle tuvaleti caminin içine aldırdı. Bunun için 'papaz odası' adı verilen bölüm fayans döşenerek tuvalet haline getirildi.
- Özgün detaylar ve bezemelerin üzerleri sıva, boya, kaplama ve halıyla örtüldü.
- Eserin kilise döneminden kalma kapılarından birisi betonla kapatıldı.
Bir heyet oluşturan Vakıflar Genel Müdürlüğü, 1985'ten bu yana UNESCO'nun 'Dünya Kültür Mirası' listesinde bulunan camideki tahrifatı belirlemeye çalışıyor.
Sanat eserinin içine badana mı yapılır?
- İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü'nden Prof. Dr. Zeynep Ahunbay: Orası çevresiyle birlikte felaket bir durumda. Yıllardır denetimsiz bir halde. Bir sanat eserinin içine badana yapılmış. Olacak iş değil.
- Osmanlı ve Bizans tarihi uzmanı Prof. Dr. Semavi Eyice: Yapıdaki oynamaların çok kontrolsüz bir şekilde yapıldığı belli... İbadet yapılan bölümündeki mozaiklerde çok özel figürler vardı. Bu nadide eserlerin mutlaka koruma altına alınması gerekir. 60 yıldır burasıyla kimse doğru düzgün ilgilenmiyor. Birileri burasını ele geçirmiş gibi görünüyor.
- Prof. Dr. İlber Ortaylı: Yapı, Bizans döneminin son örneklerinden biridir. Kilisenin camiye dönüştürülmüş olması, eserin bugüne kadar ayakta kalmasını sağlamıştır. Ancak son 10-15 yılda yapılan yanlış değişiklikler nedeniyle büyük tahribata uğramıştır. Burayı korumak, restore etmek lazım. Müze haline getirilmesi uygun olur.