Türkiye'de resmi verilere göre yaklaşık 3 milyon işsiz bulunuyor. Ancak sanayici nitelikli eleman bulmakta sıkıntı yaşıyor. Özellikle makine ve ekipman kullandırabileceği kalifiye eleman bulamayan birçok sanayici, yapacağı trilyonluk yatırımları ve kapasite artırımlarını ertelemek zorunda kalıyor. Konya, Kayseri, Kocaeli gibi sanayi şehirlerinin temsilcileri işverenin nitelikli eleman sorunu yaşadığı konusunda hemfikir. İş ve İşçi Bulma Kurumu İŞKUR Genel Müdürü Mustafa Kemal Biçerli, gençlerin büyük bir kısmının iş arama niyeti taşımadığını, iş arayanların ise beklentilerinin çok yüksek olduğu için bir iş sahibi olamadığını söyledi.
Kayseri Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Hasyüncü de Türkiye'de işsizlik değil, iş beğenmeme problemi yaşandığına dikkat çekti. Trilyonluk yatırımların çalıştırılacak eleman bulunamadığı için ertelendiğini belirten Hasyüncü, sac üretimi yapan bir firmanın yaklaşık bir milyon Euro'luk yatırımla alacağı makinelerde çalıştıracak eleman bulamadığını ve bu yatırımı gerçekleştiremediğini kaydetti. Buna benzer yüzlerce örnek olduğunu dile getiren Hasyüncü, önceden İŞKUR'la ortak açılan kurslar sayesinde az da olsa eleman bulabildiklerine değinerek, "Kurs açıyoruz kursa eleman gelmiyor. İŞKUR'a elinizde ne kadar eleman varsa gönderin diyoruz. Yine eleman bulamıyoruz. OSB'de her üç fabrikadan birisinin kapısında eleman alınacak ilanı var. Artık vasıflı elemandan vazgeçtik vasıfsızı dahi bulamaz hale geldik. Türkiye'de insanlar iş değil yatacak yer arıyor. Devlet sektöründe en küçük bir iş alımı için bile binlerce kişi başvuruyor, özel sektör eleman bulamıyor." diye konuştu. OSB Meslek Lisesi kurduklarını kaydeden Hasyüncü, lisede 10 atölye bulunacağını ve şartlara göre vasıflı eleman yetiştirileceğini dile getirdi.
Oda temsilcileri, meslek garantili kurslara bile işsizlerin ilgi göstermediğinden şikayetçi. Konya Sanayi Odası Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, 2011 başında düzenledikleri 'UMEM Beceri 10' meslek edindirme kurslarına 10 bin civarında başvuru beklemelerine rağmen, sadece 750 kişinin katıldığını söyledi. Kurslara başvuranların önemli bir kısmının seçmelere girmediğini anlatan Büyükhelvacıgil, "Meslek edindirme kurslarını topu topu 113 kişi tamamlayarak sertifika aldı. Proje kapsamında günlük 15 TL yevmiye veriliyor, sigorta primleri İŞKUR tarafından yatırılıyor. Sanayicilerimizin de işveren sigorta primleri 4,5 yıla varan sürelerde karşılanıyor. Ama ilgi maalesef istenilen noktanın çok altında. İşsizliğin temelinde mesleksizlik yatıyor." dedi.
Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, UMEM projesi kapsamında şu ana kadar 76 kurs açıldığını ancak yeterli kursiyerin bulunamadığını kaydetti. Nitelikli eleman sorununun her bölgede geçerli olduğunu belirten Zeytinoğlu, şunları söyledi: "Oda olarak açtığımız kurslardan 5'i yeterli kursiyer bulunamadığı için açılmadı. Kurslara ilgisizliğin nedenlerinden biri projenin tanıtım eksikliği olabilir. Hem işsiz olup hem iş beğenmeme konusunda işsizlik sigortası ve yeşil kart uygulamasının da etkisi olabilir." Konya Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Öztürk işsizliğin sorun oluşturmaya devam ettiğini dile getirdi. Gelişmiş ve gelişmekte olan tüm ülkelerin nitelikli ara eleman yetiştirmek için özel kaynak ayırdığını vurgulayan Öztürk, Türkiye'nin de bu önemli soruna çözümler araması gerektiğini belirtti. İşsizliğin temel nedenini 'yanlış eğitim politikalarıyla meslek liselerinin anlamını kaybetmesi' olarak değerlendiren Öztürk, sanayi şehirleri için mesleki eğitimin büyük önem taşıdığını kaydetti. Öztürk, pazar odaklı mesleki eğitim sistemine en kısa sürede geçilmesi gerektiğini ifade etti.
Kayseri Ticaret Odası Başkanı Hasan Ali Kilci de nitelikli personel sorununun işletmelerin teknolojiyi eğitim kurumlarından daha hızlı takip etmeleriyle ilgili olduğunu belirtti.
İşsiz gençlerin beklentileri çok yüksek
Türkiye İş ve İşçi Bulma Kurumu'na (İŞKUR) yapılan iş başvurularıyla ilgili rakamları açıklayan Genel Müdür Mustafa Kemal Biçerli, 2009'da 1 milyon 435 bin 24, 2010'da ise 1 milyon 217 bin 936 kişinin iş bulmak amacıyla İŞKUR'a kayıt yaptırdığını söyledi. Bu yılın ilk 5 ayında müracaat sayısının 576 bin 12 olarak gerçekleştiğini kaydeden Biçerli, "Bir üniversitemizin yaptığı bilimsel araştırmaya göre, Türkiye'deki işsizlik yüzde 20 ile en çok genç nüfusta yoğunlaşıyor. Araştırma sırasında gençlerle yapılan yüz yüze görüşmelerde ilginç sonuçlar ortaya çıkıyor. Bu genç işsizlerin yüzde 37'si ne çalışıyor, ne iş arıyor. Yüzde 80'i hiçbir şekilde iş arama niyetinde olmadığını beyan etmiş. Bu sonuç düşündürücü. İş arayanlar beklentilerini çok yüksek tutuyor." dedi.
İşadamı billboardlara ilan verdi, arayan olmadı
Konya'da üretiminin yüzde 90'ını yurtdışına satan Kayhan Makine, gazete ve televizyonlara verdiği reklamlara bir yenisini daha ekledi. Billboardlara eleman alım ilanı veren firmaya aradan geçen 15 günlük süreye rağmen bir kişi bile müracaat etmedi. Şirketin İnsan Kaynakları Müdürü Abdullah Kayhan, Sanayide eğitimli, yetişmiş elemanın yanı sıra mekteplilere de ciddi ihtiyaç duyulduğunu belirterek, "Meslek liselerinin güçlendirilmesi, özendirilmesi devlet politikası haline gelmeli. Sanayicilerin nitelikli eleman konusunda çok ciddi sıkıntısı var. Şu an 2 bin 500-3 bin TL maaşla CNC operatörü bulunamıyor." dedi.
Makine kullanacak nitelikli ara eleman bulamamaktan şikayetçi olanlardan biri de plastik doğrama üretimi yapan işadamı Ahmet Demirkol. Türkiye'de işsizlik rakamlarının gerçekliğine inanmadığını vurgulayan Demirkol, 'eleman aranıyor' ilanları sonrası gelenlerin kendilerine önerilen işleri beğenmediğini belirterek, "Nitelikli eleman bulmak kolay değil. Şu anda kalifiye çalışan bir adama 8 saat için bin 200 TL maaş veriyoruz. Yeter ki işini iyi yapsın bin 800 lira da veririz." diye konuştu. Kayseri'de faaliyet gösteren Simge Mobilya Genel Müdürü Mustafa Sılay, 160 bin dolarlık yatırım yapmak istediklerini ancak alacakları makinelerde çalıştıracak eleman bulamadıkları için bu yatırımı gerçekleştiremediklerini dile getirdi. Bu yatırımla kapasitelerini de artırmış olacaklarının altını çizen Sılay, eleman bulamadıkları için ileriye dönük hiçbir adım atamadıklarını kaydetti.
Portal Çelik Kapı Yönetim Kurulu Başkanı Hacı Söyler de aylık bin 500 adet çelik kapı ürettiklerini, eleman bulabilmeleri halinde üretim kapasitelerini 2 bine çıkartacaklarını dile getirdi. Günlerce eleman ilanları vermelerine rağmen çalıştıracak işçi bulamadıklarını anlatan Söyler, "Bundan dolayı çevremde ne kadar akrabam varsa hepsini zorla işyerine getirdim. İş yoğunluğumuz fazla arttı. Kapasite artırmaya çalışıyoruz ama eleman yokluğu nedeniyle gerçekleştiremiyoruz. Gelen talepleri geri çevirmek zorunda kalıyoruz." diye konuştu.
Yılmaz Sac Profil Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Hiçyılmaz ise kapasitelerini yüzde 40 artırmak istediklerini ancak alacakları makinelerde çalıştıracak eleman bulamadıkları için bunu ertelediklerini söyledi.
Gazete sayfaları eleman ilanıyla dolu
Konya'da yayımlanan yerel gazetelerin ilan sayfaları çoğunlukla eleman ilanlarıyla dolu. Gazetelerindeki ilanların yüzde 60'ının eleman ilanı olduğunu belirten Yeni Meram Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Oğuz Akçakoca, "İş var, yetişmiş eleman yok. İşverense nitelikli eleman arıyor. İşveren internet, gazete ve televizyonlar yoluyla eleman aradı bulamadı." diye konuştu. Bir yanda milyonlarca işsiz bir yanda sanayicinin eleman ihtiyacı olduğunu belirten Merhaba Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Çetin Oranlı ise, "İki taraf bir ortak noktada buluşturulmalı. Eğitim sistemi, meslek sahibi yapmaya yeterli değil. Mesleki eğitim özel sektörün ihtiyaçlarına cevap vermiyor. Kesintisiz eğitim çıraklık işini bitirdi. Alaylı yetişenler artık yok. Bazı işkollarında ciddi sıkıntı var. Ciddi maaş verilmesine rağmen nitelikli eleman bulunamıyor." dedi.