Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Türkiye genelinde maden, petrol, doğalgaz, kayagazı ve jeotermal arama projeleri için kritik önem taşıyan “ÇED gereklidir ya da ÇED gerekli değildir” kararı verme yetkisi 27 Şubat tarihinde yayınlanan genelgeyle valiliklere devredilmişti. Mahkemeler ise, vatandaşların ve sivil toplum kuruluşlarının açtığı davalar üzerine HES inşaatları başta olmak üzere bu yetkileri birer birer iptal edip projeleri durdurma kararı almıştı.
Emsal niteliğindeki en son iptal, Giresun İli Keşap İlçesi Büyükdere Çayı üzerinde Proen Enerji ve Madencilik San. Tic. A.Ş. tarafından yapılan Vanazit Hes Projesine ilişkin “ÇED Gerekli Değildir” kararının iptali için Derelerin Kardeşliği Platformu Kurucusu ve Avukatı Remzi Kazmaz tarafından açılan davada verilmişti.
Ordu İdare Mahkemesi, projenin yapılmakta olduğu bölgede çevreye olumsuz etkileri olacağı gerekçesiyle projenin iptaline karar vermiş, yürütmenin durdurulması kararı gereğince HES inşaatı durdurulmuştu.
Durdurma kararına rağmen 3 ay izin
DHA'nın haberine göre, Giresun Valisi Hasan Karahan, mahkemenin durdurma kararına rağmen HES firmasına 3 ay daha çalışma izni verdi. Av. Remzi Kazmaz, Rize’de bugün düzenlediği basın toplantısında idare mahkemesinin kararını by-pass eden bu yeni yöntem hakkında şu bilgileri verdi:
“HES projesini gerçekleştirmekte olan Proen Enerji ve Madencilik San. Tic. A.Ş.’nin talebi ile Giresun Sulh Hukuk Mahkemesi’nce proje sahasında tespit yapılarak, özellikle yarım kalan proje inşaatının yağışlı hava sonrasında toprak kaymasına sebep olacağı, bu durumun arazide yıkıma neden olacağı, heyelan oluşumları sonucu can ve mal güvenliğinin tehlikede olduğu yönünde bilirkişi raporu alındı. Giresun Valiliği ise bu olumsuz neticelerin ortadan kaldırılması amacıyla çalışmalar yapılacağı gerekçesiyle proje sahibine 3 ay süre ile çalışma izni verdi. Yani Valilik, ortada bir mahkeme kararı varken ve başka bir mahkemenin kararı olmadan, bilirkişi raporuna dayanarak HES şirketinin inşaatını devam ettirmesine vize vermiştir. Bu durum hukuka karşı hiledir. Mahkeme kararı gereği taş üstüne taş konulmaması, iş makinelerinin çalışmaması gerekirken valiliğin izniyle inşaat devam etmektedir.”
"ÇED’e gerek yok" diyen Vali birden çevreci oldu
Bölge İdare Mahkemesi’nin çevreye ve insana vereceği zararlar nedeniyle projeyi iptal ettiğine dikkati çeken Av. Kazmaz, “Daha dün ÇED gerekli değildir diyen valilik, şimdi çevresel faktörler nedeniyle aynı projeye devam kararı veriyor. Oysa biz davanın başından itibaren dava konusu HES projesinin gerek inşaatın yapılması ve gerekse de bitirildikten sonraki işletme aşamasında da çevreye olumsuz etkilerinin olacağı, HES projesi inşaatı sırasında gerçekleştirilen inşaat faaliyetlerinin dik ve eğimli yapısı olan bu bölgede jeolojik kaymalara sebep olacağı, toprak kayması sonucu, heyelan gerçekleşmesi ihtimalinin çok yüksek olduğu, heyelan sonucu o bölgede yaşayan insanların can ve mal güvenliğinin bulunmadığı, bu bölgede yapılacak baraj projesinin büyük bir çevre kıyımına ve afetlere yol açacağı, mevcut bitki örtüsünün gerekse de canlı türlerinin yaşamlarının olumsuz etkileneceği gerçeğini açıkça ifade etmiştik” diye konuştu
‘Firma ve Vali kanuna karşı hile yapıyor’
Firmanın ve valinin kanuna karşı hile yaptığını savunan Av. Kazmaz, “Ordu İdare Mahkemesi’nin iptal kararını bertaraf etmek ve kanuna karşı hile yapmak suretiyle yürütmenin durdurulması kararı verilmesi sonucu eksik kalan HES projesini tamamlamak amacıyla böyle bir yönteme başvurulmuştur. Gerçekte projeyi tamamlama amacı gizlenerek çevrede can ve mal güvenliği bulunmadığı gerekçesini öne sürerek gerçek niyetlerini gizleyip projeyi tamamlama amacıyla mahkemenin iptal kararına rağmen inşaat faaliyetlerine devam edip projeyi bitirmek üzere hareket ettikleri açıkça görülmektedir” dedi.
Firmaya ve valiye “İş makineleri çekilmeli, inşaat derhal durdurulmalı” çağrısında bulunan Av. Kazmaz, aksi halde kanuna karşı yapılan bu hilenin durdurulması için yeniden hukuka başvuracaklarını sözlerine ekledi.