Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu'na (UNESCO) bağlı olan ve merkezi Paris'te bulunan Uluslararası Anıtlar ve Sitler Koruma Konseyi (ICOMOS) Türkiye Milli Komitesi Başkanı Prof. Dr. Nur Akın, Four Seasons Oteli'nin Bizans ve Osmanlı kalıntıları üzerinde yaptığı inşaatın çok kötü ve korknç bir olay olduğunu söyledi.
Aynı zamanda Kültür Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü öğretim üyesi olan Akın, "Burası o kadar özel bir nokta ki, burası İstanbul'un esası. Bu noktada yapılacak olan her türlü işlem çok önem taşıyor. Sultanahmet ve çevresi yıllar önce kazı alanı ilan edilmiş ve ciddi bilimsel kazılar yapılmış. İstanbul ve dünya tarihi açısından son derece önemli olan bu yerde yapılanları doğrusu ben ilke olarak bağdaştıramıyorum" dedi.
Sultanahmet çok önemli
3 bin yıllık tarihi olan bu yerde yapılanların önümüzdeki şubat ayında İstanbul'a gelecek UNESCO heyeti tarafından mutlaka masaya yatırılacağını anlatan Akın, şöyle konuştu:
"Bu toplantıda İstanbul'un Dünya Kültür Mirası'ndan çıkarılıp çıkarılmaması da gündeme gelecek. Zeyrek'te, Süleymaniye'de ve şimdi de Sultanahmet'te yapılanlar bu toplantıda üyelerin önüne gelecek. Bu kötü örnekler İstanbul'un 2008 Temmuz'unda Quebec'te yapılacak Dünya Mirası Komitesi Toplantısı'nda Dünya Mirası listesinden çıkarılması sürecini hızlandırabilir."
Akın şunları söyledi:?"Bunlar 3 bin yıllık tarihimizin sürecini yansıtıyorlar. Hele Sultanahmet'teki arkeolojik park. İstanbul demek bunlar demek. Ayrıca silueti etkileyecek Haydarpaşa'ya dikilmesi planlanan gökdelenler, yine silueti etkileyecek Galataport gibi projeler de değerlendirilecek. Bu tarihi yerlerle ilgili tasarruflar, öyle ayaküstü alınamaz."
Akın, gerek Süleymaniye ve Zeyrek, gerekse Sultanahmet olsun, kentsel sit alanlarında yapılanların bilimsel restorasyon ilkeleri paralelinde olması gerektiğini belirterek, şöyle devam etti:
"Ama yapılanlar böyle olmuyor. Süleymaniye ve Zeyrek'te yaptıkları gibi yapıları yıkıp sıfır parsel üzerine ahşap kaplamalı yeni binalar inşa etmek, uluslararası ölçekte doğru bir uygulama değil. Burayı Osmanlı mahallesi görünümüne dönüştürmek istiyorlar. Uluslararası mirastan çıkarılsın veya çıkarılmasın, biz bilim adamları olarak buna karşı çıkmalıyız. Bir de kentsel yenileme meseleleri var. 5366 sayılı yasa çıkarıldı. 'Yıpranan tarihi ve kültürel taşınmaz varlıkların yenilenerek korunması' adı altında. Yenilenerek koruma olmaz, koruma korumadır. Bir yeri sıfır hale getirip yeniden yapmak, kabul edilebilir bir şey değil. Tahammül edilemez."
Yapılmamalıydı
Eski 3. No'lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Başkanı, ICOMOS üyesi, İTÜ Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi ve İstanbul mimarisi üzerine çalışmalarıyla tanınan Prof. Dr. Afife Batur da, Bizans Sarayı üzerindeki inşaatla ilgili projeyi görmediğini, ancak böyle bir yapının Bizans Saray bölgesi kalıntılarının üzerinde yapılmaması gerektiğini söyledi.
Batur, böyle kararlar almadan önce kılı kırk yararak dikkatle düşünmek gerektiğini belirterek, "Bu otelin ek binasının yapılacağı yıllardır söyleniyordu ama ben ihtimal vermiyordum. Ancak sonunda gerçekleşti" dedi.
Sultanahmet'teki olayın İstanbul'un Dünya Kültür Mirası'nda kalıp kalmamasıyla ilgili kararı olumsuz etkileyeceğini söylemenin yanlış olmayacağını vurgulayan Batur, şöyle dedi:
"Gazete fotoğraflarından çözebildiğim kadarıyla resmen binayı inşa ediyorlar. Düşünsenize Dünya Kültür Mirası listesinden çıkarılıyorsunuz ama 2010'da Avrupa kültür başkenti oluyorsunuz. Ne büyük bir ironi olur. İstanbul'un Dünya Kültür Mirası listesinden çıkarılması demek, bundan sonra kentle ilgili hiçbir maddi ve manevi destek alınmaması anlamına geliyor."
EMİNÖNÜ BELEDİYE BAŞKANI ER:
Hukuki sorun yok ama Ayasofya'yı zorluyor...
Eminönü Belediye Başkanı Nevzat Er, Four Seasons'ın tarihi kalıntılar üzerine ek bina inşaatı başlatmasını şöyle değerlendirdi: "Koruma Kurulu'ndan izin alınmış ve bizden önce orası turizm alanı ilan edilmiş. Vatandaş, devletin kurumlarından bir karar almış, aldığı karara güveniyor. Bu güvene dayanarak orada masraf yapıyor. Olay hukukidir. Tarihe zarar veriliyor mu? Bu konuda yetkili olanlar olayı inceler ve uygun olup olmadığına karar verir. Hukuk zemininde çalışmalıyız. Zaten hukuki olmasa böyle bir inşaata izin çıkmaz. Sizin gazetede haber çıkana kadar söz konusu yerin dosyasına bakmamıştım. Ben Belediye Başkanı olarak izinli bir çalışma olup olmadığına bakarım. Ayasofya'yı kirletiyor, zorluyor. Tarihi eserin önüne öyle bir yapı dikmenin mantığı var mı? Bu farklı bir değerlendirme. Burada belediye olarak karar veremeyiz. Projelerle ilgili bütün kararlar kurullara gider. Kurul hayır derse iş biter.