Foto: Dursun Aydemir
Orta Asya ve Orta Doğu gazını Avrupa'ya taşıyacak 7,9 milyar avroluk Nabucco doğalgaz boru hattı projesinin inşası için 3 uluslararası finans devi 4 milyar avro kredi hazırlığına başladı. Türkiye'den BOTAŞ'ın da hissedarı olduğu Nabucco'yla anlaşma imzalayan finans kuruluşlarından Avrupa Yatırım Bankası (EIB) 2 milyar avroya kadar, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) 1,2 milyar avroya kadar ve Dünya Bankası'na bağlı Uluslararası Finans Kurumu (IFC) 800 milyon avroya kadar kredi vermeyi değerlendirmeye aldı.
Uluslararası finans kuruluşlarının temsilcileriyle Brüksel'de ortak basın toplantısı düzenleyen Nabucco Üst Yöneticisi (CEO) Reinhard Mitschek, uluslararası finans kuruluşlarının imzasıyla çoğunluğu Türkiye'den geçen 4 bin kilometrelik ve toplam 31 milyar metreküp kapasiteli boru hattının hayata geçirilmesi yönünde önemli bir adımın daha geride bırakıldığını söyledi. Yapılacak değerlendirmenin ardından 4 milyar avroya kadar kredinin gelecek yıl onaylanmasını beklediklerini söyleyen Mitschek, böylece inşaatına başlanacak projede 2014 sonlarında ya da 2015 başında, ilk aşamada 18 milyar metreküp Azerbaycan ve Irak doğalgazının taşınmaya başlanabileceğini, ilerleyen dönemde buna Türkmenistan ve Mısır başta olmak üzere bölgedeki üretici ülkelerden ilave arzlar sağlanabileceğini belirtti.
NABUCCO hissedarlarından BOTAŞ Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Fazıl Şenel, "Nabucco projesinin fikir babası ve başlatıcılarından bir tanesi Türkiye'dir. Her yönüyle desteklediğimiz bu projenin gerçekleşmesi için gerekli her türlü adımda da varız. Bugünkü imza töreniyle 3 tane önemli finans kurumu bu projeye katkısını ortaya koydu. Projenin gerçekleşmesi yönünde önemli bir adım atıldı. İnşallah yakın zamanda inşaatına başlayacağız" dedi.
Şenel, Nabucco'nun yeterli gaz bulamayacağı endişeleriyle ilgili "Bu proje gazın taşınmasıyla ilgili, gaz alıp gaz satan bir proje değildir. Bu projeyi otobana benzetebiliriz. İnşaatı bittikten sonra gazını alıp buradan taşıtmak isteyenlerle anlaşarak bu hizmeti vereceğiz. Bu tür projelerde önemli olan gaz kaynağının netleşmesinden öte alıcıların belli olmasıdır. Dolayısıyla Avrupa'da bir talep var. Alıcılar değişik ülkelerle gaz satın alma görüşmelerini yapıyorlar. Alıcıların gazlarını bu hattan taşımak için Nabucco'yla yapacakları görüşmeler neticesinde ne kadar gazın nereden alınıp nereye taşınacağı ortaya çıkacak. Fakat büyük bir talep olduğunu şimdiden söyleyebilirim" şeklinde konuştu.
Şimdilik Azerbaycan ve Irak'tan 10'ar milyar metreküp olmak üzere toplamda 20 milyar metreküp doğalgazın bu projenin gerçekleşmesi için yeterli olduğunu anlatan Şenel, sonraki dönemde Türkmenistan ve Mısır'dan da gaz alınabileceğini kaydetti. Şenel, "Suriye ile bir mutabakat zaptı imzalamıştık. Bunun neticesinde nasipse yakında Suriye ile de bir bağlantımız olacak. Dolayısıyla Mısır'dan da gaz alma ihtimali gerçekçi olacak. Ben Nabucco'nun gaz bulmada bir problemle karşılaşacağını sanmıyorum" dedi. BOTAŞ Genel Müdürü Şenel, Nabucco projesinin Türkiye'ye yapacağı katkıyı şöyle anlattı:
"Yaklaşık 4 bin kilometrenin yüzde 70-75'lik kısmı Türkiye'den geçecek. Bunun geçtiği güzergahlarda istihdama büyük katkısı olacak. 3 yıllık öngörülen inşaat süresi biraz sarkabilir ve 4 yıla çıkabilir. Türk sanayicisinin de bu projeye önemli katkısını bekliyoruz. Özellikle boru üreticilerinin ve çelik sanayicilerinin, vanacılar ve yedek parçacıları yanında hizmet ve inşaat firmalarının katkısı olacaktır. Nabucco için büyük inşaat firmalarına ihtiyaç var, Türkiye'de bu yetkinliğe sahip birçok firma var. Bunlarla zaten görüştük, bu projeye nasıl katılabilecekleri konusunda kendilerine bilgi verdik. Bir de inşaattan sonraki işletme aşaması var. Türkiye'de yaklaşık 8 tane kompresör istasyonu öngörülüyor. Bu rakam şartlara göre değişebilir. Bu istasyonlarda çalışacak yetkinlikte teknisyen, mühendis ve diğer personele ihtiyaç olacak. İşin finansal yönü de var. Bu proje faaliyete geçtikten sonra Türkiye hem vergi yönüyle hem ortaklık yönüyle kazanmaya devam edecek. Bu tür büyük projelerin Türkiye'ye yeni büyük projelerin gelmesi için de olumlu etkisi olacak. Dolayısıyla Türkiye her yönüyle kazanacak."
Fazıl Şenel, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattıyla Nabucco projesinin Türkiye'ye karlılığı açısından nasıl kıyaslanabileceğinin sorulması üzerine "BTC'yle kıyaslama yapmamız doğru değil. O zamankiyle bu zamanki şartlar farklı. O zamanki anlaşmayı imzalayan arkadaşlarımız neyi düşünüp imzaladı bilemediğim için bir cevap vermem hakkaniyete uygun olmaz. Türkiye her geçen gün her projede tecrübesini daha çok artırıyor. BTC'deki anlaşmada (bizim açımızdan) problemin çözümü için ilgililerle görüşüyoruz. Şu anda BOTAŞ uluslararası Şirketi (BİL) genel müdürümüz bizzat ilgileniyor, problemin çözümü için öneriler sunuldu. İnşallah yakında bu problemi de çözeceğiz" dedi. Şenel, Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattının işletmesindeki sorunun, giderlerin sürekli değişirken gelirlerin sabit kalmasından kaynaklandığını dile getirdi.
Nabucco boru hattı
Hissedarları arasında Türkiye'den BOTAŞ'la Bulgar BEH, Rumen Transgaz, Macar MOL, Avusturyalı OMV ve Alman RWE'nin bulunduğu Nabucco projesi kapsamında, Gürvistan ve Irak'tan gelecek 2 ikmal hattı Türkiye'de birleşerek Bulgaristan, Romanya ve Macaristan üzerinden Avusturya'nın Baumgarten kentine ulaşacak. En erken 2014 yılı sonlarında faaliyete geçmesi planlanan boru hattıyla Avrupa'nın doğalgazda Rusya'ya bağımlılığı azaltılmış olacak. Çift yönlü pompalama kapasitesine sahip boru hattı, 31 milyar metreküp azami kapasitesiyle AB'nin 2020 yılında 600 milyar metreküpe ulaşması beklenen tüketiminin yüzde 5'ini karşılayabilecek. 7,9 milyar avroya malolması beklenen 4 bin kilometrelik boru hattının inşasında 2 milyon ton çelik kullanılacak.