* Ulaştırma Bakanı, sonunda üçüncü köprü güzergâhını açıkladı: Sarıyer'de Garipçe ve Beykoz'da Poyrazköy arası. Köprü İstanbul trafiğini çözmekten öte Türkiye'nin kuzeyinin çehresini değiştirecek bir girişimin kilit taşı olabilir.
* Güzergâha tepki yağdı: 'Olabilecek en kötü güzergâh seçilmiş.' 'Ormanlar baklava gibi bölünecek.' '25 milyon nüfuslu bir İstanbul mu isteniyor?' Muhalefet tepkili ama bir yandan da 'rahat': Hukuken bu proje yapılamaz.
260 kilometre
260 km’lik Kuzey Marmara Otoyolu Projesi’nin kimlik kartı şöyle:
Şerit Sayısı: 2X4 şerit ve 43 metre
Anayol uzunluğu: 90 kilometre
Bağlantı yolu: 10 adet, 69 kilometre
Kavşak sayısı: 22
Gişe istasyonu: Dört
Asma köprü ana açıklığı: 1275
Asma köprü toplam uzunluğu: 1895 metre
Viyadük sayısı: 61 adet ve 20 kilometre
Tünel sayısı: 14 adet ve 5.3 kilometre
Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, sonunda İstanbul Boğazı’na yapılmak istenen üçüncü köprünün güzergâhını açıkladı. Üçüncü köprü projesinin sadece İstanbul trafiğinin akışını ilgilendirmediği; İstanbul’un ve Türkiye’nin kuzeyinin doğal, ekonomik ve demografik yapısını değiştirecek bir projenin ‘kilit taşı’ olduğu ortaya çıktı. Yıldırım’ın dün düzenlediği basın toplantısında verdiği bilgilere göre ‘Boğaz’a yapılacak Kuzey Marmara Otoyolu’ ve üçüncü köprüyle ilgili soruların yanıtları şöyle:
Köprü nereden geçecek?
Köprü Avrupa Yakası’nda Garipçe, Anadolu Yakası’nda Poyrazköy arasında olacak. Kuzey Marmara Otoyolu ise şu güzergâhı izleyecek:
İstanbul’un batı sınırında Kınalı mevkiinde TEM otoyolu kavşağından başlayacak. Kömür ocakları mevkiini kat ettikten sonra Avrupa yakasında Garipçe köyüne gelecek. İstanbul Boğazı’nı ise 41 derece enlem 29 derece boylamda 1275 ana açıklığı olan bir köprüyle geçecek. Paşaköy mevkiinin ardından Gebze civarında İzmir otoyolu ayrımına ulaşacak. İzmit’in kuzeyini kat ederek Adapazarı’na yönelecek. Eski Adapazarı ile Yeni Adapazarı-Yeni Kent arasından geçen güzergâh, Akyazı-Hendek ilçe sınırları içerisinde TEM otoyolu ile buluşacak.
Nasıl köprü?
Üçüncü köprü de Boğaziçi ve Fatih köprüleri gibi ‘asma köprü’ ve iki ayağı arasındaki mesafe 1275 metre olacak. (Bogaziçi Köprüsü 1074, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü: 1090 metre).
Maliyeti ne?
Yaklaşık maliyeti 6 milyar dolar. Bunun 1-1.5 milyar doları kamulaştırma maliyeti olacak.Toplam güzergâhın yüzde 75’i kamu arazilerinden geçiyor. Bakan Yıldırım’a göre bu, proje maliyetinde önemli bir tasarruf sağlayacak.
Çalışmalar ne aşamada?
Dün itibarıyla süreç resmen başladı. Bundan sonra güzergâh Kocaeli, Sakarya ve İstanbul büyükşehir belediyeleri meclislerinin onayına sunulacak. Aynı zamanda da bunlar 1/25’lik, 1/5000’lik 1/1000’lik planlara işlenecek. Buna paralel olarak Ulaştırma Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü ihale ile ilgili çalışmaları yürütecek.
Ne zaman bitecek?
Proje kamu-özel sektör ortaklığıyla gerçekleştirilecek. Yap-işlet-devret modeliyle yapılacak projeye yurtiçi ve dışından ilgili büyük. Bir aksaklık olmazsa bu yıl içerisinde ihaleye çıkılacak. Projenin tamamı ihaleyle gerçekleşecek. Projenin tamamının dört - beş yılda bitmesi hedefleniyor.
Ulaştırma Bakanı Yıldırım rant ve çevre tahribatı iddialarına ne diyor?
Yıldırım iddiaları reddediyor: “Koridor üzerinde kamulaştırılacak alanın yüzde 75’i kamuya ait. Bir rant söz konusu değil. Toplam kamulaştırılacak bina adedi 222. Komulaştırılacak orman arazisi, ormana ait arazi ama bütün bu arazinin birçok kısmı artık orman vasfını yitirmiş araziler. Belgrad, Fatih Polonezköy ve milli parklarının özellikle orman alanlarından mümkün mertebe uzak bir güzergâh tercih edilmiştir. Kilyos’u çevreleyen bölgedeki o kömür ocaklarının işletmesi sonucu terk edilen bozulmuş doğa yapısı, koridorun bu güzergâha oturtulması suretiyle tekrar rehabilite edilecek. Otoyoldan çıkışlar ise mümkün olduğunca şehrin dış noktalarında gerçekleşecek. Avrupa yakasında havaalanından Odayeri dediğimiz noktaya güneyden kuzeye bir çıkış olacak, Avrupa yakasında. Anadolu yakasında da Paşaköy’den Ümraniye’ye bağlantı olacak. Yani şehrin doğu ve batı aksının uç noktalarından şehirle bağlantı yapılacak ve böylece oldukça kuzeyi kuşatan bir çevre yolu özelliği arz edecek.”
Üçüncü köprü neden ‘gerekli’?
Ulaştırma Bakanı: “İstanbul şehir içi trafiğini rahatlatmanın yanı sıra, doğudan batıya, batıdan doğuya ticaretin yüzde 95’inin gerçekleştirildiği bu koridorda yeni bir projeyi hayata geçirmek elzem bir durum haline gelmiştir. Bu projeyi, İstanbul bakımından bir anlamda, İstanbul Kuzey Çevre Yolu Projesi olarak adlandırabiliriz. 2000 yılı sayımlarına göre, 3. Boğaz Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyol Projesi alanındaki 12.6 milyon olan nüfus, 2009’da 16.1 milyona çıktı. Aynı dönemde 2 milyon civarında olan araç sayısı da 2010 yılında 3.3 milyona ulaştı. Mevcut iki Boğaz Köprüsü kapasitesinin iki kat üzerinde her gün trafik gerçekleşmektedir. Veriler, Adapazarı-İzmit-İstanbul-Tekirdağ aksında mevcut ulaşım koşullarının sürdürülemez hale geldiğini göstermektedir.” (Radikal)
Topbaş: Muhalefet önce coğrafya öğrensin!
Üçüncü köprü ve İstanbul’u kuzeyinden bir yay gibi kesen yeni yol projesine uzmanlar tepkili: “Bu bir cinayet.” Ama tepki gösterenler bir yandan da kararlı ve rahat: Hukuken bu proje gerçekleşemez.
Projenin orman ve doğal SİT alanlarını tahrip etmemesi için birçok bölgede yolun viyadük ve tünellerle geçileceğini vurgulayan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, “Sayın bakanımız çok teknik koordinatlar verdi. Ana muhalefetin bunları anlaması mümkün değil. Coğrafya bilgisi edinmeleri gerekir” dedi.
5 bin hektar orman etkilenir (İ.Ü. Orman Fakültesi Orman Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr. Sedat Ayanoğlu):
Bu bir cinayettir. Sayın Başbakan’ın kendisi de belediye başkanı iken (kuzeyde köprüye) karşıydı. Şimdi ne oldu da yapılıyor? Burada orman ve su kaynakları var. Bu kaynakların tam ortasından güçlü bir ulaşım ağı oluşturmak cinayettir. Orman baklava gibi parça parça bölünecek. Bu gerçekleşir mi, ihtimal vermiyorum. Türkiye bir hukuk devleti. Gerekli davalar açılacak, iptal edilecektir. Orman mühendisleri odasının bir hesabına göre de Adapazarı’ndan Bulgaristan hududuna kadar olan alanda 5 bin hektar ormanlık alanın etkilenmesi söz konusu. Bu da Belgrat Ormanları’nın neredeyse tamamına denk geliyor.
‘Su daha az temiz, hava kirli olacak’ (İTÜ Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlaması Bölümü Şehircilik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Y. Doç.Dr. Azime Tezer):
En hassas alanlardan geçiyor. İstanbul’un suyu daha az temiz olacak, havası kirlenecek. 10-15 yıl içinde bu güzargâhın geçtiği kısımda kontrol yapıldığında bunlar görülecek. Bundan önce de aynı şeyler yaşandı.
‘Çevre Bakanı nerede?’ (CHP İstanbul İl Başkanı Gürsel Tekin):
İstanbul ve Marmara Bölgesi için tam bir çevre faciasına yol açacak projenin açıklandığı toplantıda Çevre Bakanı neden yok acaba? Daha bir yıl önce kentin 100 binlik planları kabul edildi. 470 bilim insanının hazırladığı planlarda köprünün adı bile geçmiyor. Bu yüzden, çakılacak tek bir çivi bile yasadışıdır. Bu köprü korsandır. Korsan köprüye izin vermeyeceğiz.
‘Yaptırmayacağız’ (3. Köprü Yerine Yaşam Platformu Sözcüsü Prof. Dr. Zerrin Bayraktar):
Burası tam ormanlık alan. Yazık değil mi? Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, ‘Ulaştırma şurasında üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları bir an önce 3. köprü yapılmasını istedi’ diyor. O şurada, 2023’e kadar üçüncü köprü düşünülmemeli diye karar çıkmıştı. Bakan, yanıltıyor. (Platform olarak) Zaten yaptırmayacağız. Hiç heveslenmesinler. Buna karşı tepki gösterenler var. Kentin insanları var.
‘İstanbul, Karadeniz’e kadar çıktı. Daha ne kadar gidecek?’ (Şehir Planlamacıları Odası Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Çalık):
100 binlik çevre düzeni planında bulunmayan, yani İstanbul’un anayasasında yer almayan bir köprüden bahsediyoruz. Hem yol güzergâhları yok, hem köprü yok. 100 binlik çevre planının projeksiyon nüfusu, 2023 için 16.5 milyon diye hesaplanıyor. Planda bulunmayan köprü yapılırsa nüfus şaşacak. İstanbul’un nüfusu ne olacak? 25 milyon mu? Bu nüfusla kaos içinde yaşarız. Artık Karadeniz’e çıktı İstanbul. Daha ne kadar büyüteceğiz?
‘Olabilecek en kötü güzergâh’ (Orman Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Besim Sertok):
Olabilecek güzergâhların en kötüsüydü. Ne kadar kuzeyden geçerse o kadar çok blok orman içinden geçecek. Sadece çevre ve bağlantı yollarıyla 3 bin-5 bin hektar orman tahrip olacak. Asıl tehlikeli olan yolun kendi yarattığı tahbirat dışında yolun çekim gücüyle oluyan yerleşim yerleri. TEM otoyolunun yarattığı Sultanbeyli yerleşim yeri gibi.
Köprüye değen arsa ‘uçtu’
Yıllardır tartışılan üçüncü köprü efsanesi gerçeğe dönüşürken özellikle Sarıyer, Beykoz gibi köprü çevre bölgelerindeki arsaların da yıldızı parladı. Remax Sarıyer ofisinden bir emlak uzmanı, şu anda metrekare fiyatı ortalama 150 TL civarında seyreden Sarıyer ve Rumeli Feneri çevresindeki arsaların giderek daha da değerleneceğini ifade etti. Uzmana göre, zaten bir yıldır söylentiler sonucu artan fiyatlar, projenin açıklanmasının ardından 200-250 TL’ye kadar çıkacak.
Doğuş Grup Emlak Broker’ı Alaaddin Yetkin de, özellikle Sarıyer ve Beykoz civarının çok değerlendiğini ifade etti. Bir iki yıldır söylentilerle arsa fiyatlarının neredeyse ikiye katlandığını anlatan Yetkin, “Fiyatlar projenin netleşmesiyle daha da artacak. İlk etapta ortalama yüzde 50’lik artışlar bekliyoruz. Sonra daha da katlanacak. Artan fiyatlar üzerine acil ihtiyacı olan köylüler zaten arsalarını elinden çıkarmıştı. Bu fırsatı değerlendiren yatırımcılar da satışa çıkan arsaları kaptı. Şu anda satışta olan çok fazla arsa yok” dedi.