IMF’nin ‘Türk inşaat sektöründe balon’ endişesi taşıdığı iddia edilirken, tablo tam tersi bir duruma işaret ediyor. Türkiye’de konut kredisi 55 milyar TL’ye ulaşırken, geri ödememe oranı ise sadece yüzde 2. Bu tablo, geçen hafta Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) ile iki saat görüşen IMF’yi de şaşkına uğrattı.
IMF’nin basına yansıdığı gibi Türkiye’de balon olup olmadığını araştırmak için değil inşaat sektörünü tanımak için geldiğini belirten GYODER Başkanı Turgay Tanes, “Masaya oturduğumuzda sektörü bilmediklerini söylediler. En çok mortgage, faiz oranları, geri ödemeler ve konut fiyatlarını merak ediyorlardı. 10 yıllık bir gayrimenkul değerlendirmesi yaptık. Geri ödemelerdeki olumlu tabloyu görünce Türk insanının ‘borcuna sadık’lığına hayran kaldılar” dedi.
Türkiye’de konut kredisi hacminin 55 milyar TL seviyesine ulaşmasının heyeti şaşırttığını kaydeden Tanes, şöyle devam etti: “Kredileri ve ödemeleri örneklerle anlattık. Ortalama kredi vadesi 7-10 yıl, kredi tutarı da 40-45 bin TL. Türk tüketicisi borcuna oldukça sadık, yemez, içmez öder.”
Türklerin son yıllarda ‘1+1’ dairelere olan talebi ve yatırım olarak konut alması da IMF heyetinin ilgisini çekmiş. Türkiye’de yıllık konut ihtiyacının 500 bini bulduğunu kaydeden Tanes, şu anda sektörde bir sıkıntı yaşanmadığını söyledi. Merkez Bankası verilerine göre, bankalar toplam 161 milyar TL’lik bireysel kredi ve kredi kartı harcamalarını finanse etmiş. Bunun 54 milyar TL’lik kısmı (yüzde 34) konut sektöründen kaynaklanıyor.
IMF ‘Fransız’ kalmış
Beş yılda 10 bine yakın konut kredisi kullandırttığını söyleyen Ağaoğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ağaoğlu, bunun bir tanesinde bile geri ödeme sıkıntısı yaşanmadığına dikkat çekti. “Türkiye’de değil balon, böyle bir riski konuşmak bile abesle iştigaldir” diyen Ağaoğlu, daha mortgage sisteminin tam olarak oturmadan balona dönüşemeyeceğinin altını çizdi. Ağaoğlu, şunları söyledi: “Türk insanı dünyada ‘önce mekân’ der, borcunu hiç aksatmaz. Eğer IMF böyle bir sorun var diyorsa, Türkiye’ye ‘Fransız’ kalmış demektir.”
‘Faiz artarsa asıl o zaman patlarız’
Avrupa Konutları CEO’su Süleyman Çetinsaya da Türkiye’de ‘balon’ riskinin mümkün olmadığını belirterek, şunları söyledi: “Bizden konut alan hiçbir tüketicide bugüne kadar sorun yaşanmadı. Zaten faiz oranlarında fırsat dönemindeyiz. Daha çok vasıflı yeni konutlar yapılmalı. Fiyatları da makul tutmalıyız, çünkü tüketici artık ev alırken çok bilinçli, her şeyi araştırıyor. 4.5 yılda Avrupa Konutları markasıyla 6 bine yakın konut yaptık.
Yılda 2-3 bin konut yapıyoruz. Giderek artacak bu rakam. Çünkü Türkiye’de özellikle kaliteli ve depreme dayanıklı konutta büyük açık var. Şu anda risk yok ama olası bir siyasi istikrarsızlık faizi yükseltirse işte o zaman konut satışları durur ve patlarız.”