Marmara Depremi’nin 7. yıldönümü yaklaşırken, Doğal afetler meydana gelmeden tedbir alınması için önemli bir çalışma başlatıldı. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Türkiye genelinde yerel afet bölgelerini belirlemek için harekete geçti. Dünya Bankası’ndan 1999 depreminden sonra alınan kredinin bir kısmı yapılaşma standartlarının belirlenmesinde kullanılacak.
Yıl sonuna kadar ülkenin mimari yapısı, coğrafi özellikleri, iklim verileri, zemin yapısı, mevcut yerleşme yapısı gibi özellikleri incelenecek. Türkiye’de ilk kez yapılacak çalışmada Antakya’daki alüvyonlu zeminle, Adapazarı’nda zemin ve yapılaşma incelenerek afet riski hesaplanabilecek. Yerel özelliklerin yanı sıra deprem, sel, çığ düşmesi, heyelan ve benzeri doğal afetler ile bunların sebep olabileceği teknolojik afet türleri belirlenerek imar planlama ve kentsel tasarım standartları ortaya konulacak.
Elde edilen bilgiler, sağlıklı kentleşme ve kentsel dönüşüm için bir kılavuz el kitabı haline de getirilecek. Projeyle kentleşmenin afetlere dayanıklı şekilde yönlendirilmesi hedefleniyor. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Uluslararası Kuruluşlar Şube Müdürü ve Proje Koordinatörü şehir plancısı Şirin Gülcen Eren, projenin meslek alanında ve kentleşme tarihinde bir ilk olduğunu söylüyor. Eren, Dünya Bankası desteğinde kentlerin yıkımlarını engellemek, zararları azaltmak ve sağlıklı yapılaşma için çeşitli projeler hazırladıklarını ifade ediyor.
Proje koordinatörü, Dünya Bankası’ndan Marmara Depremi Acil Yardım ve Yeniden Yapılandırma (MEER) Projesi adı altında alınan kredinin çok küçük bir kısmının afet riski taşıyan alanların özelliklerinin ortaya konulması ve yapılaşma standartlarının belirlenmesinde kullanılacağını dile getiriyor. Ağırlıklı olarak deprem bölgesi ve özellikle Marmara’nın ele alınacağını vurgulayan Eren, firmaların ağustos ayının 14’üne kadar ihale için teklif verebileceklerini belirtiyor. Alınan tekliflerin Başbakanlık Proje Uygulama Birimi’nin (PUB) onaylanmasından sonra projeyi uygulayacak firma ile sözleşme imzalanacağını ifade eden Uluslararası Kuruluşlar Şube müdürü, “Bu proje, Türkiye geneline hitap edecek. Ancak kredi kullanımının gereği Marmara Bölgesi’ndeki illerden hareket edeceğiz. Geliştirilecek standartlar, Türkiye’nin her yerindeki deprem, çığ, sel felaketlerinin zararlarını azaltmak için uygulanabilir olacak.” diyor.
Türkiye deprem kuşağında yer aldığı için afetle mücadelede depreme yoğunlaşıldığına dikkat çeken Eren, “Deprem dışındaki afet türleri dikkate alınmıyor; ancak kentleşmeye etki ediyor. Afet öncesi ve sonrası müdahale anlamında hep yapı mühendisliği olarak ele alınan konulara kent mühendisliği ve kentsel maliyetler açısından bakma zamanı gelmiştir. İmar planı ve kentsel tasarım standartlarının nasıl, ne zaman ve kim tarafından kullanılacağı da çalışmada belirlenecek. Değişik afet türlerine göre, Türkiye’de imar planlarının nasıl hazırlanması ve kentlerin nasıl oluşması veya dönüşmesi gerektiği belirlenecek.” diye konuşuyor.
17 Ağustos’un Türkiye’ye faturası 8,5 milyar dolar
Marmara Depremi'nin yedinci yıldönümü yaklaşırken Türk halkına maliyeti de ortaya çıkıyor. Uluslararası Afet Veri Tabanı (EM-DAT) kayıtlarına göre 1976-2005 yılları arasında tüm dünyada meydana gelen depremler arasında can kaybı bakımından 9. sırada yer alan Marmara Depremi, en fazla ekonomik hasara yol açan deprem sıralamasında ise 7. sırada bulunuyor.
Türkiye, depremlerde en fazla can kaybı yaşanan ülkeler arasında 3. olarak görünüyor. Afet İşleri Genel Müdürlüğü verilerine göre Marmara Depremi'nde 17 bin 480 kişi ölürken 44 bin kişi de yaralandı. Depremin ekonomik maliyeti hakkında yapılan çalışmaya göre Türkiye, iç gelir kazançlarında 2 milyar dolar kayıp, ihracat ve turizm gelirlerinde 1,9 milyar dolar azalma ve ithalatta 200 milyon dolar artışla toplam 4,1 milyar dolar gelir kaybına uğradı. Dolaylı gelir kayıpları olarak faiz harcamalarında 1,3 milyar dolar artış, ekonomideki daralma nedeniyle de vergi gelirlerinde 1,2 milyar dolar düşme meydana gelirken, acil durum iyileştirme çalışmaları için 750 milyon dolar harcandı. 5,7 milyar dolar da ilave Afet Vergisi toplandı. Ekonomi uzmanlarına göre 1999 depreminin toplam zararı 8,5 milyar doları buldu.