Türkiye'de 1 milyon 83 bin 450 hektar büyüklüğünde toplam 95 bölge "sulak alan" ilan edilirken çeşitli sebeplerle rehabilitasyonu gerçekleştirilen bu alanlar için 10 yılda 25,6 milyon lira harcama yapıldı.
22 Mart Dünya Su Günü dolayısıyla Tarım ve Orman Bakanlığından alınan bilgiye göre, ekolojik dengenin sağlanmasında ve biyolojik çeşitliliğin korunmasında önem taşıyan sulak alanlar, yöre ve ülke ekonomisine de büyük katkıda bulunuyor. Sulak alanlar, suyu depolama, balık, saz gibi su ürünlerini barındırma, sel ve taşkınları önleme, havzadaki su rejimini düzenleme, azot, fosfor gibi besin tuzlarını alıkoyarak filtre görevi görme ve tarımsal üretim konularında katkı sağlıyor.
İklim değişikliği başta olmak üzere çeşitli sebepler sonucu bozulmuş sulak alanların rehabilitasyonu ve restorasyonu çalışmaları, Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğünce gerçekleştiriliyor.
Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü ile koordineli yapılan çalışmalar neticesinde birçok sulak alan eski haline kavuşturulurken çeşitli kurtarma alanlarında rehabilitasyon çalışmaları devam ediyor.
Uluslararası kaynaklı çeşitli fonlar ve programlar kapsamında özellikle sulak alanlar üzerindeki iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılmasına yönelik projeler geliştiriliyor.
Ramsar alanları koruma altında
Türkiye, sulak alanlarının korunmasını ve akılcı kullanımını taahhüt için 1994'te Ramsar Sözleşmesi'ne taraf oldu.
Böylece, ülkede toplam büyüklüğü 184 bin 487 hektar alanı bulan Sultan Sazlığı, Seyfe Gölü, Burdur Gölü, Manyas (Kuş) Gölü, Göksu Deltası, Akyatan Lagünü, Kızılırmak Deltası, Uluabat Gölü, Gediz Deltası, Yumurtalık Lagünü, Meke Gölü, Kızören Obruğu, Kuyucuk Gölü ve Nemrut Kalderası, Ramsar alanı olarak belirlendi ve koruma altına alındı.
Bunlarla birlikte ulusal mevzuat kapsamında 59'u ulusal, 22'si mahalli önemi haiz olmak üzere 1 milyon 83 bin 450 hektarlık toplam 95 yer "sulak alan" ilan ve tescil edildi.
Bakanlıkça, sözleşme kapsamında 1999-2021 yıllarında 70 sulak alan için yönetim planı hazırlanarak uygulanmaya konuldu.
Kurtarılan alanlarda yapılan çalışmalar
Kurtarılan alanlardan Kayseri'deki Sultan Sazlığı, yılda 4 milyon metreküp su verilerek eski haline döndürüldü. Antalya'nın Avlan Gölü'nde suyun boşalmasına sebep olan kapaklar kapatılarak, alanda su tutulması sağlandı. Konya'daki Ereğli Sazlıkları ise aşırı kuraklık nedeniyle yüzde 90 kurumuş durumdayken yılın her mevsimi su tutulabilir hale getirildi.
Çeltik-Akgöl, Kozanlı Gölü, Hassa Haydarlar Gölü, Kuyucuk Gölü ve Karakuyu Sazlıkları'nda da benzer çalışmalar yapıldı ve buralar kurtarılan alanlar arasında yer aldı.
Çalışmalar kapsamında 2013'ten bu yana Sulak Alan Envanter, Yönetim Planı, İzleme Projesi altında gerçekleştirilen çalışmalar için toplam 6 milyon 926 bin lira, Sulak Alanların Korunması, Tanzim ve Rehabilitasyon Projesi kapsamında ise 18 milyon 658 bin 180 liralık bütçe kullanıldı.
Kuruma riskiyle karşı karşıya kalan sulak alanlardan en önemlileri Manisa'da Gölmarmara Gölü, Burdur'da Burdur Gölü, Yarışlı Gölü, Denizli'de Acıgöl, Kars'ta Kuyucuk Gölü, Konya'da Meke Gölü olarak belirlenirken buralardaki çalışmalar devam ediyor.
Teknolojiden de faydalanılıyor
Sulak alanların korunmasında teknoloji kullanımının, çeşitli plan ve programlar kapsamında yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar gerçekleştiriliyor.
Türkiye'nin sulak alan ekosistemlerine ait güncel sayısal verileri içeren "Ulusal Sulak Alan Envanter ve Yönetimi Bilgi Sistemi" "https://saybis.tarimorman.gov.tr" adresinden kamu ara yüzü ile tüm halk, veri giriş ve sorgulama ara yüzü ile de Bakanlık personeli sulak alan sorgulaması yapabiliyor.
Planlanan faaliyetlerdeki izin süreçleri e-Devlet üzerinden sonuçlandırılıyor.