Avrupa Birliği'nin üst düzey yetkilileri AB ile Türkiye arasında Hazar havzasının zengin enerji kaynaklarını Avrupa'ya taşıyacak gaz boru hattı konusunda anlaşmaya varıldığını duyurdu. Boru hattı ile ilgili çalışmalar bir yıldan uzun bir süredir çıkmaza girmişti. 25 Haziran'da Ankara'da imzalanacağı açıklanan anlaşmanın AB'nin bir türlü ilerleme kaydedemediği Nabucco boru hattı için büyük bir itici güç olacağı belirtiliyor.
Nabucco projesiyle Avrupa'ya Orta Asya, Kafkaslar ve Ortadoğu'dan doğalgaz taşınması ve bu sayede Kremlin'in Avrupa'nın gaz ithalatındaki tekelinin kırılması amaçlanıyor. Türkiye ile AB arasında zorlu geçen pazarlıklara katılan üst düzey bir AB yetkilisi, İngiliz The Guardian gazetesine yaptığı açıklamada, "Bu tam bir dönüm noktası. Türkler şartlarımızı kabul etti. Hiçbir şart kalmadı" dedi.
Avrupa'nın gaz ihtiyacını karşılamak, Moskova ve gaz tekeli Gazprom'un tedarik hatları üzerindeki tekelini dizginlemede en büyük koz olacak olan 9 milyar euro'luk Nabucco projesinde Türkiye'nin yanı sıra Almanya, Avusturya, Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan bulunuyor. Türkiye'nin doğu sınırından Viyana'nın hemen dışında bulunan Avrupa'nın ana gaz merkezine kadar 3 bin 200 km uzunlukta olacak olan Nabucco boru hattı Gazprom'un kontrolünde olmayan ana güzergah olacak.
Ancak plan AB ile Türkiye arasında boru hattı transit geçiş anlaşması konusundaki görüş ayrılığı nedeniyle çıkmaza girmişti.
Boru hattının yarısından fazlasının Türkiye'den geçecek olması ile Türkiye, Avrupa'nın enerji kaynaklarının kontrolünü eline geçirmiş olacak. Ankara boru hattından pompalanan gazdan "vergi" almak ve gazın yüzde 15'lik bölümünü indirimli fiyattan satın almak için sıkı pazarlıklar yürütüyordu.
AB yetkilileri ve boru hattını inşa edip işletecek olan altı şirketli konsorsiyum, bunun Nabucco'yu mali bakımdan yaşaması olanaksız bir yatırım haline getireceğini belirterek Türkiye'nin taleplerine sıcak bakmadılar.
Çıkmaza giren pazarlıklar geçtiğimiz cuma günü Prag'da AB ile projeye katılan ülkeler arasındaki görüşmelerde aşıldı.
AB'nin enerjiden sorumlu üyesi Andris Piebalgs, The Guardian'a, "Yüzde 15 talebinden vazgeçildi. Maliyete dayalı geçiş ücreti konusunda da anlaşmaya vardık. Sonuçlandırmaya çok yaklaştık artık" dedi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barosso ise, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün kendisine anlaşmanın birkaç hafta içerisinde imzalanacağına dair garanti verdiğini söyledi. Barosso, "Cumhurbaşkanı Gül bana böyle söyledi" dedi.
Nabucco boru hattının inşası geciktikçe maliyetler de arttı. Projede ilerleme kaydedilmedikçe muhalifleri projeyi "boru rüyası" diye tanımlamaya başladı. Ama Prag zirvesi ve Türkiye ile varılacak anlaşmanın projeye yeniden hayat vermesi bekleniyor.