İnşaat sektöründe üretim yapan firmalar, profesyoneller ve yatırımcılar için yol gösterici bir kaynak olma özelliğini taşıyan raporda, Türkiye ekonomisi, inşaat sektörü, gayrimenkul piyasaları, yurtiçi ve yurtdışı müteahhitlik ve müşavirlik hizmetleri, yapı malzemeleri sektöründen seçilmiş önemli malzeme kalemlerinin, üretim, tüketim, ihracat ve ithalat büyüklük verileri ele alınıyor.
Türk Yapı Sektörü Raporu 2012 için tıklayınız
Raporda öne çıkan veriler ışığında yapı sektörünün 2012 performansını değerlendiren ve gelecek dönem projeksiyonlarını paylaşan Yapı-Endüstri Merkezi (YEM) ve YEM Fuarcılık Genel Müdürü Dr. Barış Onay, hem Avrupa hem de Türkiye için 2012'nin iyi bir sene olarak değerlendirilemeyeceğini söyledi. 2012 3. çeyrek verilerine göre Türk yapı sektörünün ilk 9 ayda yüzde 1 büyüdüğünü anımsatan Onay, Türkiye'nin ekonomik büyümesinin ateşini kıstığı bir yılı geride bıraktığını kaydetti. Altyapı yatırımları bir kenara bırakılırsa, Türkiye inşaat sektörünün konut yaparak büyüme eğiliminde bir yapısı olduğuna işaret eden Onay, ancak orada da 'yap sat'tan 'sat yap'a evrilen bir dönüşüm yaşandığını, 'güven'in öne çıktığı bir iş modeli oluştuğunu belirtti. Ancak özellikle 'mütekabiliyet', 'KDV' ve 'kentsel dönüşüm' başlıklarında yaşanan belirsizliklerin sektörü olumsuz etkilediğini ve beklentilerin karşılanmadığını vurgulayan Onay, "Aksi halde, inşaat sektörü daha farklı bir 2012'yi geride bırakmış olabilirdi" dedi.
Konut sektörünün bağlı olarak birçok sektörü etkilediğine işaret eden Onay, bu anlamda Türkiye ekonomisinin geleceğine konut trendleri üzerinden de bakmak gerektiğini ifade etti. 2012'nin 4. çeyrek rakamlarıyla birlikte konut satışlarının bir önceki yıla göre büyümesini beklediklerini belirten Onay, düşen faiz oranlarının ve diğer göstergelerin 2013'ün ilk çeyreği için de iyimser bir hava yarattığını aktardı. Türkiye Hanehalkı ve Nüfus İstatistikleri verilerine değinerek ortalama hane halkı sayısının 3,8, ortalama yaşın ise 30 olduğunu söyleyen Onay, 2023 projeksiyonlarına göre nüfusun artmakta olduğunu ve birim nüfus başına daha fazla konut ihtiyacı olacağını aktardı ve "Belirsizliklerle karşılaşmadığımız sürece, iç piyasada bizi canlı yıllar bekliyor" dedi.
Dr. Barış Onay'ın sunumu için tıklayınız
TYSR'ye göre 2012'de öne çıkan ekonomik gelişmeler
• Türkiye ekonomisinde uygulanan politikalar çerçevesinde büyüme önemli ölçüde yavaşladı. 2010 ve 2011 yıllarında yaşanan hızlı büyümelerin ardından 2012 yılının ilk dokuz ayında büyüme yüzde 2,6’ya geriledi. 2012 genelinde büyümenin yüzde 3 olarak gerçekleşmesi bekleniyor. Ekonomideki yavaşlama, özellikle üçüncü çeyrekte ortaya çıktı ve büyüme yüzde 1’e kadar düştü.
• 2012 yılında ekonomik büyümedeki yavaşlama tüm sektörlerde etkili oldu. İmalat sanayisi yılın ilk dokuz ayında yüzde 2,8 büyüme gösterirken, toptan ve perakende ticarette büyüme sadece yüzde 0,1 oldu. Mali sektörde büyüme ise ilk dokuz ayda yüzde 2,9 olarak gerçekleşti. En hızlı büyüme ise yüzde 6,7 ile gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri alanında gerçekleşti.
• İnşaat sektörü de 2012 yılındaki ekonomik yavaşlamadan etkilendi. İnşaat sektörü 2011 yılını yüzde 11,3 büyüme ile kapattıktan sonra, 2012 yılının ilk dokuz ayında sadece yüzde 1 büyüme gösterdi. İnşaat sektöründeki büyüme, uzun yıllar sonra ilk kez genel ekonomik büyüme oranının altında kaldı. İnşaat sektöründe istihdam ise 2011 yılı seviyelerini korudu.
• 2012 yılında özellikle özel sektör inşaat harcamalarındaki büyümede önemli bir yavaşlama ortaya çıktı. 2011 yılında yüzde 16,6 büyüyen özel sektör inşaat harcamaları, 2012 yılının ilk dokuz ayında sadece yüzde 0,6 oranında büyüdü. İlk iki çeyrekteki büyümenin ardından üçüncü çeyrekte yüzde 3,1 küçülme görüldü. Kamu kesimi inşaat harcamaları ise ilk dokuz ayda yüzde 0,2 büyüdü.
• 2012 yılında konut sektöründe büyüme genel ekonomik büyümedeki yavaşlamaya bağlı olarak sınırlandı. Alınan yeni konut yapı ruhsatları ilk 9 ayda 515.719 adet oldu ve geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15,8 artış gösterdi. Yıl genelinde artışın yüzde 6-7 arasında kalması öngörülüyor. 2012 yılında konut satışlarındaki büyüme de yavaşladı. 2012 yılının ilk dokuz ayında konut satışları 305.670 adet oldu ve geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,8 artış gösterdi. Öte yandan konut kredilerindeki büyüme de yavaşladı. İlk dokuz ayda yüzde 8,6 büyüyen konut kredilerinin, yıl sonunda 84 milyar TL’ye ulaşması öngörülüyor. Konut kredi faiz oranları yıl genelinde yüksek seyretmesine karşılık; yılın son üç ayında gerileyerek yüzde 1’in altına indi.
• İnşaat malzemeleri sektöründe ihracat, yılın ilk dokuz ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6,5 artarak, 15,55 milyar USD olurken; inşaat malzemeleri ithalatı aynı dönemde yüzde 3 azalarak 6,69 milyar USD’ye geriledi.