Geçmişi 60 yıl öncesine dayanan Türk boya sektörü hızlı bir gelişim sürecinde. Avrupa’nın en büyük 6. üreticisi konumuna yükselen sektör, Türkiye ekonomisine 2 milyar dolarlık katma değer yaratıyor. Sektörün 2007 yılı ihracatı da 365 milyon dolara ulaştı. Türkiye önümüzdeki yıllarda, hem Avrupa Birliği’nin en büyük 4. boya üreticisi, hem de Avrupa bölgesinin boya üretim merkezi olmayı hedefliyor.
Dünyada boya sektöründe yaklaşık 71,7 milyar dolarlık bir pazar söz konusu. Türkiye’nin dünya pazarlarından aldığı pay ise yüzde 1,5–2 dolaylarında. Boya sektörü yaklaşık 100 bin kişiye doğrudan istihdam sağlıyor. Son birkaç yıldır inşaat sektöründe yaşanan canlılık boya sektörünün de keyfini yerine getirdi. İnşaat sektörünün büyüdüğü dönemlerde boya talebinde de artış olduğu gözleniyor. Türk boya sektörü yıllık 850 bin tonluk üretim kapasitesine sahip.
İKMİB (İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamülleri İhracatçıları Birliği) Başkanı Murat Akyüz, ihracatının büyük bölümünü Avrupa ülkeleri ve Rusya Federasyonu’na yapan Türk boya sektörünün, son 10 yılda ihracatını yüzde 200 oranında artırma başarısı gösterdiğini söyledi. Akyüz, kimya sektörü ihracatında önemli bir paya sahip olan boya sektörünün, 2003 yılında 135 milyon dolar ihracat yaparken, 2007 yılında ihracatını 365,8 milyon dolara çıkardığı, sektörün 2003–2007 yılları arasında ihracatını yüzde 170,9 oranında artırdığı bilgisini verdi. Murat Akyüz, boya sektörünün 2010 yılı ihracat hedefini ise 600 milyon dolar olarak açıkladı. İKMİB Başkanı Akyüz’e göre, boya sektörünün ihracatının artırılmasında Ar-Ge’ye yatırım yapması ve katma değeri yüksek ürünlerin ihracatına yönelmesi büyük önem taşıyor.
Türk boya sektörü 850 bin ton kurulu üretim kapasitesine sahipken, yıllık 500 bin ton düzeyinde üretim gerçekleştiriyor. İç talebi önemli oranda karşılayan sektör, üretiminin 230 bin tonunu ihraç ediyor. Sektörün atıl kapasitesinin kullanılması için ihracatın artırılması gerekiyor. Doğu Avrupa ve Ortadoğu ülkelerine yapılan ihracatın geliştirilmesi bu noktada önem kazanıyor.
Boya sektörünün en önemli sorunlarının başında ise pek çok sektörün ortak sorunu olan kayıt dışılık geliyor. BOSAD (Boya Sanayicileri Derneği) verilerine göre sektörde 400 kayıtlı boya firması varken, kayıt dışı faaliyet gösteren firma sayısı 1000’i buluyor. Kimya sektörü genelinde yaşanan, hammaddede dışa bağımlı yapı, boya sektörünün de önemli bir sorunu olmayı sürdürüyor. Boya sektörü, 2007 yılında yaklaşık 1,3 milyar dolarlık hammadde ve ara malı ithal etti. Uluslararası fiyat artışlarına karşı duyarlı olan sektör, uluslararası maliyet baskısı ile karşı karşıya kalıyor.
Avrupa Birliği’nde yıllık 1 tonun üzerinde kimyevi madde üreten veya AB’ye ithal eden firmaların söz konusu maddeleri, Helsinki’de bulunan Avrupa Kimyasallar Ajansı’na bildirmelerini ve kayıt altına almalarını zorunlu kılan REACH tüzüğü, boya sektörünü de yakından ilgilendiriyor. İKMİB Başkanı Murat Akyüz, Türkiye’nin 2007 yılında Avrupa Birliği ülkelerine 73,2 milyon dolarlık boya ihracatı gerçekleştirdiğini belirterek, REACH tüzüğü nedeniyle AB’ye yapılan boya ihracatının tehlikeye girebileceğini söyledi. Akyüz, boya sektörünün REACH sürecinden olumsuz etkilenmemesi için BOSAD ile işbirliği halinde çalışmalarını sürdürdüklerinin altını çizdi.
Türk boya sanayii, son yıllarda yüksek katma değerli ürünlerin üretimine geçerek, teknolojik yapısını yeniledi ve Ar-Ge’de güç kazandı. Sektör firmalarındaki yabancı iştirakinin artması, sektörün çağdaş üretim, teknoloji ve pazar gücünü artırırken, AB ülkeleri bazında çekici bir üretim ve yatırım alanı haline getiriyor. Boya sektöründe gelecekte çevre dostu teknolojiler öne çıkacak.