Radikal'den Ömer Erbil'in haberine göre, 2014 verilerine göre, Türkiye'de Bakanlar Kurulu kararıyla gerçekleştirilen 117 Türk kazısı, 36 yabancı kazı çalışmaları sürdürülüyor. Yine 82’si Türk, 14’de yabancı ülkelerin bilimsel arkeolojik yüzey araştırması sürüyor. Türkiye ’de Alman, Avusturya, Amerika, Fransa, İngiliz, Japon ve Hollanda arkeoloji Enstitüleri bulunuyor. Arkeologların yıllardır dillendirdikleri enstitü nihayet Gaziantep’te kuruluyor. AB Bakanı Volkan Bozkır ile Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik’de enstitüye destek veriyor.
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi bir süredir Avrupa Birliği nezdinde diplomatik girişimlerini sürdürüyordu. Gaziantep’te kurulacak enstitü için AB’den 10 milyon Euro destek alındı. Kurulacak arkeoloji enstitüsünün yüzde 90 bütçesi AB’nden sağlanırken yüzde 10’u ulusal kaynaklardan karşılanacak.
Anadolu Arkeoloji Enstitüsü fikri Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığının Haziran 2014’de gerçekleştirdiği 2014 Yılı Uluslararası Arkeolojik Kazı Sonuçları Değerlendirme Toplantısı’nda ortaya çıktı. 428 yerli ve yabancı Kazı Başkanının katıldığı toplantıda gelişen fikir Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin’in girişimleriyle Kültür ve Turizm Bakanlığı, Avrupa Birliği Bakanlığı ve Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonuna yansıtıldı. AB çalışmanın Avrupa kültür mirasına da katkı sağlayacağını düşünerek projeye büyük destek verdi.
Bu kapsamda Anadolu coğrafyasında bilimsel arkeolojik çalışma ve araştırmalar yapılacak, Anadolu arkeolojisi alanında seminer, yayın ve araştırma faaliyetleri düzenlenecek, dinler tarihi kütüphanesi kurulacak. Enstitünün çalışmalarına önümüzdeki Nisan ayı içinde uluslararası bir katılımla başlanacak.
Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin konuyla ilgili şunları söyledi: " 12 yıla yakın parlamenterliğim döneminde de elimden geldiğince Gaziantep’in tarihi ve kültürel miras alanları ile ilgili girişimlerde bulundum. Doğduğum, büyüdüğüm, yaşadığım topraklardaki bu önemli mirasın hep farkındaydım. Birilerini evinize davet eden bir ev sahibesi olarak cevap vermeniz gereken ilk soru ‘elinizde ne var?’ oluyor. Bu sorunun bizdeki önemli cevaplarından biri arkeolojik buluntular. Ama onları da dünyaya yeterince tanıtamıyoruz. Gaziantep’teki sempozyumda yıllardan bu yana Anadolu Arkeolojisi ile ilgili bir enstitü olmadığını öğrendim. Konuyla ilgili olarak Dışişleri Bakanlığımızla, AB Bakanımız Volkan Bozkır’la, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu ile iletişime geçtik. Yani anlayacağınız arkadaşlarımızla ciddi bir mekik diplomasisi yaptık. Projenin, Avrupa kültürüne yapacağı katkılar Avrupa Birliğinin en çok dikkatini çeken yönü oldu ve geçen haftalarda kabul edildi.’’
Enstitünün önemi
Ülkemizde kazı yapan her ülkenin aynı zamanda enstitüleri var. Kazılara verilecek maddi destekler, bilimsel veriler bu enstitüler tarafından sağlanıyor. 117 Türk kazısı olmasına rağmen Türk arkeolojisinin veri bilgilerinin toplandığı bir bilimsel kurum yok. Her üniversite kazılarla ilgili verilerini arkeoloji bölümlerinde topluyor. Üniversitelerin yayın haricinde birbirleriyle iletişimleri yok denecek kadar az. Enstitü tüm kazıları bir araya toplamak açısından oldukça önemli. Ancak bu enstitü sadece belediyenin değil tüm Türk arkeolojisinin merkezi haline gelmeli. Bunun için de üniversitelerden bir bilim heyeti kurulmalı ve o heyet enstitü başkanını dönemlik seçmeli. İdare büyükşehir belediye başkanlığınca yapılsa bile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın denetiminde olmalı. Tüm kazı ödenekleri de bakanlıkça enstitüye aktarılarak buradan kazı başkanlıklarına verilmeli. Türk arkeolojisi için yepyeni bir çığır açacak enstitü aynı zamanda arkeolog istihdamına da önemli bir katkı sağlayacaktır.