Avusturya ve Alman mimarisiyle tasarlanıp, 1935'te askeri kışla olarak inşa edilen, 'Erken Cumhuriyet Dönemi Yapısı' özelliği göstermesi nedeniyle Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescillenen, 2015'te Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'ne Tunceli Müzesi olarak kullanılmak üzere tahsis edilen tarihi bina, restorasyon çalışmaları tamamlandıktan sonra 2020 tarihi itibarıyla müzeye dönüştürüldü.
DHA'da yer alan habere göre; Tunceli Müzesi, tarih öncesi dönemden bugüne insanlığın yaşam serüveninin, bilgi metinleri, görseller, diaromalar ve canlandırmalar eşliğinde anlatıldığı 6 salondan oluşuyor.
Türkiye'nin en önemli etnografya, arkeoloji ve inanç müzelerinden olan Tunceli Kent Müzesi'nde, Paleolitik dönemden Cumhuriyet dönemine kadar, yaklaşık 2 bin tarihi eser sergileniyor.
Eserlerden en dikkat çeken ise Keban Baraj Gölü'nün altında kalan Sakyol köyünün kuzeydoğusunda doğal bir tepede bulunan, Pulur Höyüğü'nden çıkarılan 5 bin yıllık kutsal ocak. Kutsal ocak, Anadolu'daki Alevi kültürünün ilk simgelerinden olma özelliği taşıyor.
Kilden yapılan ocaklar üzerinde anne, baba ve çocuklardan oluşan 5 kişilik aile temasının betimlenmesi nedeniyle 'kutsal' olarak adlandırılan bu ocak, ocak-aile ilişkisini, tarihsel süreç içinde bu ilişkinin değişmeden bugünlere kadar geldiğini somut olarak ortaya koyuyor.
Tunceli Kent Müzesi'ni, diğer müzelerden ayıran en önemli özelliği ise Alevilik ritüellerinin sergilendiği bölümlerin olması. Müzede, Alevi inancına mensup aşiretlerin şecereleri, koç başlı mezarlar, Alevilikte en önemli ritüellerden olan cem töreni ve semah dönülmesi de görsel olarak sergileniyor. Aynı zamanda cem töreninde semah dönülmesi anı da birebir insan figürleriyle yapılan balmumu heykelleriyle canlandırılmış durumda. Aleviliğe ait tüm bilgilerin dışında, UNESCO tarafından 2010 yılında 'Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne de alınan Alevi-Bektaşi ritüelleri sergileniyor.
Avrupa'nın en iyi 2'nci müzesi
Geçen yıl Avrupa Müze Akademisi'nin düzenlediği 'Micheletti Award' yarışmasına 67 ülke başvuru yaptı. Tunceli Kent Müzesi de yarışmaya başvurdu ve finale kalıp tebrik belgesi aldı. Bu yıl ise müze, 48 ülkeden birçok müzenin başvurduğu 'European Museum Academy Luigi Micheletti Yarışması'na başvuru yaptı. Bu yarışmaya Türkiye'den sadece Tunceli Müzesi katıldı. Tunceli Müzesi, yarışmada 'Avrupa'nın en iyi 2'nci müzesi' seçildi. Müze, Cumhuriyet'in 100'üncü yılında ülkeye çağdaş tarih, endüstri ve bilim dünyasındaki yenilikçi müzelere verilen 'Luigi Micheletti Ödülü'nü kazandırdı.
10 jürinin bulunduğu ödül yarışmasında jüri, Tunceli Müzesi için, "Tüm sergilerde, her biri kendi hikaye yapısına ve kendi atmosferine sahip, net bir düşünce yapısı görülüyordu. Özellikle Alevi inanç kültürüne ilişkin serginin toplum içinde önemli bir 'gösteri ve kimlik' rolü vardı. Yerel topluluk için önemli olan ancak dışarıdakiler tarafından görülemeyen birçok kimlik işaretçisi inşa edilmiştir. Müzenin topluma teşvik edici bir katkı sağladığına şüphe yok. Mükemmel bir müzedir ve yaklaşımı (vizyon, misyon, strateji), rolü ve hikaye anlatımı açısından pek çok müzeye örnek teşkil etmektedir.” ifadelerini kullandı.
