TÜİK, iller itibariyle işgücü istatistikleri yayımladı. İller itibariyle istihdam oranları (çalışanların il sınırları içinde çalışmaya hazır olanlara oranı) ile işsizlik (çalışmaya hazır olup iş bulamayanların oranı) oranları kafa karıştırdı. Örneğin Ardahan’da işsizlik oranı yüzde 3.7, Kars’ta 4.1, Erzurum’da 6.2 olarak açıklandı. Bu karışıklığın kaynağı büyük olasılıkla insanlara “işinin olup olmadığı“ sorulurken “ne iş yaptığı”nın sorulmamasından kaynaklanmaktadır. Büyük olasılıkla ücretsiz aile işçileri, tarım kesiminde değişik işler yapanlar “istihdam edilenler” olarak kabul edildiğinden, tartışma yaratacak oranlar ortaya çıkmıştı.
TÜİK’in çalışmasını iyi değerlendire-bilmek için, konuya yabancı olanlara neyin ne olduğunu hatırlatmakta yarar vardır:
Neyin ne olduğunu bilelim
2008 yılında bizim kurumsal olmayan nüfusumuz 69.7 milyon ama, bunların çalışabilir olanları için 15 yaş sınırı konuluyor.
15 yaşın üzerindeki nüfusumuz 50.7 milyon. Bunların da bir bölümü okula gittiği için, bir bölümü yaşlı olduğu için, bir bölümü çalışmak istemediği için işgücü dışında kalıyor. İşgücüne dahil olmayan nüfusumuz 26.9 milyon. İşgücüne dahil olmayan 26.9 milyonu 50.7 milyon 15 yaş üstü nüfustan çıkarıyoruz. Kalıyor geriye 23.8 milyon. Demek ki Türkiye’nin 2008 yılındaki işgücü 23.8 milyondur.
15 yaş üstü nüfus 50.7 milyon, işgücü 23.8 milyon. Oranlayalım: 23.8/50.7= 46.9. Demek ki, 2008 yılında işgücüne katılma oranı yüzde 46.9’dur.
23.8 milyon insan çalışmak istiyor, çalışmaya hazır. Ama bunların sadece 21.1 milyonu iş bulabilmiş.
15 yaş üzeri nüfus 50.7 milyon. İş bulabilen (istihdam edilen) 21.1 milyon. Oranlayalım: 21.1/50.7=41.7. Bu hesap gösteriyor ki, 15 yaş üstü nüfusun yüzde 41.7’si iş bulabilmiş. Çalışıyor. Demek ki, 2008 yılında istihdam oranı yüzde 41.7’dir.
İşgücü, çalışmaya hazır, iş bekleyen nüfus 23.8 milyon. İş bulabilen 21.1 milyon. İş bulamayan 2.6 milyon. Oranlayalım: 2.6/23.8= 11.0. Demek ki, 2008 yılında işsizlik oranı yüzde 11.0’dir.
Kafalar karıştı
Bu ön bilgilere dayalı olarak TÜİK’in 2008 yılında iller itibariyle işgücü bulgularını değerlendirelim:
1) İşgücüne katılma oranı Türkiye ortalaması 46.9 iken
İşgücüne katılma oranının en yüksek olduğu iller sırasıyla Rize (yüzde 66.3), Gümüşhane (yüzde 65.4) ve Artvin (yüzde 62.5) olarak tahmin edilmiştir. İşgücüne katılım oranının en düşük olduğu iller ise sırasıyla, Diyarbakır (yüzde 26.9), Siirt (yüzde 27.2) ve Şırnak’tır (yüzde 29.8).
2) İstihdam oranı Türkiye ortalaması yüzde 41.7 iken
İstihdam oranının en yüksek olduğu iller yine sırasıyla Rize (yüzde 62.8), Gümüşhane (yüzde 62.2) ve Artvin (yüzde 58.9) olarak tahmin edilmiştir. İstihdam oranının en düşük olduğu iller ise sırasıyla, Siirt (yüzde 22.3), Diyarbakır (yüzde 22.7) ve Şırnak’tır (yüzde 23.2).
3) İşsizlik oranı Türkiye ortalaması yüzde 11.0 iken
İşsizlik oranının en yüksek olduğu iller sırasıyla Şırnak (yüzde 22.1), Adana (yüzde 20.5) ve Hakkâri (yüzde 18.3) olarak tahmin edilmiştir. İşsizlik oranının en düşük olduğu iller ise sırasıyla Ardahan (yüzde 3.7), Kars (yüzde 4.1) ve Bayburt (yüzde 4.7) olarak belirlendi.