Avcılar-Söğütlüçeşme metrobüs hattında kullanmak için Hollanda’dan ithal edilen her biri 2.4 milyon TL değerindeki 50 Phileas marka otobüsün teslim alınan 35 adedi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından seferden kaldırıldı. Yokuş çıkmakta ve hızlanmakta zorlanan, süspansiyon sisteminde sorun olan ve yol tutuşunda bekleneni veremediği öne sürülen Phileas’lar hatlardaki yerini, kendisinden daha ucuza satın alınan Mercedes marka otobüslere bıraktı. Büyükşehir Belediyesi, otobüslerin testlerinin yapıldığını, şu anda belirli sayıda aracın deneme sürüşleri kapsamında 10.00-16.00 saatleri arasında sefere çıktığını söyledi.
Büyükşehir Belediyesi, Phileas otobüslerin İstanbul’a uygun olmadığı yönündeki uzman görüşlerini dikkate almamıştı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı törenle hizmete alınan Phileas’lar, metrobüs hattında sık sık arızalanarak trafiği aksatmasıyla da gündeme gelmişti. Avcılar-Söğütlüçeşme hattında 140’ı Capacity ve 65’i Citaro olmak üzere 205 Mercedes marka metrobüs bulunuyor. Seferden sessiz sedasız çekilen Phileas’lar ise İETT’nin İkitelli garajında akıbetini bekliyor.
Phileas’ların izinde
Phileas’ların akıbetini öğrenmek için metrobüs hattını gezdik. Öğle saatlerinde Phileas’ların çalıştığı Zincirlikuyu-Söğütlüçeşme hattını takip ettik. Bu hat boyunca bir tek Phileas’a rastlamadık. Söğütlüçeşme durağında bekletiliyor olma ihtimali üzerine buradaki istasyonda Phileas’ları aradık. Ancak bulamadık. Bunun üzerine İETT çalışanlarına sorduk.
Yetkililer bize, Phileas’ların Zincirlikuyu-Avcılar hattında çalıştığını söylediler. Bu sefer metrobüs hattı üzerinden Avcılar’ın yolunu tuttuk. Fakat yine Phileas’a rastlayamadık. Avcılar ana istasyonda bulmayı umduğumuz otobüsler burada da yoktu. Yine görevlilere sorduk. Phileas’ların Anadolu yakasında hizmet verdiğini söylediler. Orada bulamadığımızı söylememiz üzerine, “Phileas’lar yoğun saatler olan sabah 10.00 ile 13.00 arasında kullanılıyor” dediler. “Bu saatler trafiğin yoğun olduğu saatler değil ki” dememiz üzerine, sorularımızın yanıtı için İETT Genel Müdürlüğü’nü adres gösterdiler. Havadan izini sürdüğümüzde de otobüslerin İETT’nin İkitelli Garajı’na adeta gizlendiğini gördük.
Belediye: Test ediyoruz
Büyükşehir Belediyesi, ilk partisi 2007 Eylül ayında alınıp İETT’ye teslim edilen araçların test edildiğini iddia etti. Açıklamada şöyle denildi: “Otobüslerin ilk üretim olması sebebiyle, test ve deneme işlemleri titizlikle yapılmaktadır.
Söz konusu işlemler, her bir sistemin farklı metotlarla denenmesi sebebiyle asgari 15 iş gününde yapılabilmektedir. Zaman zaman bu süreç uzayabilmektedir. Deneme işlemleri Hollanda’dan gelen 18 kişilik ekip ve İETT teknik personeli tarafından titizlikle yapılmaktadır. Test sürüşleri tamamlanan araçlar, önümüzdeki hafta başından itibaren kademeli olarak sefere çıkmaya başlayacaktır. Şu anda da 10.00-16.00 saatleri arasında belirli sayıda araç, deneme sürüşleri kapsamında sefere çıkmaktadır.”
Fazla yolcu nedeniyle sorun
İlk olarak Söğütlüçeşme-Zincirlikuyu hattında kullanılan Phileas’larda bu arızaların yaşanmasına, 300’ün üzerinde yolcu taşınması neden gösteriliyor. Hollandalı üretici firma APTS’nin resmi verilerine göre, satın alınan çift körüklü 26 metre uzunluğundaki Phileas’lar, oturarak 52, ayakta 133, toplamda 185 yolcu kapasiteli. Metrobüs hattında kullanılan Phileas’ların sabah ve akşam saatlerinde ortalama 350 yolcuyla seyahat ettiği kaydediliyor.
Genel Müdür ‘sorun yok’ demişti
İETT Genel Müdürü Mehmet Öztürk, mart ayında basın mensuplarıyla yaptığı toplantıda, Phileas’larla ilgili soruları yanıtlamıştı. Phileas’ların rampalardan çıkamayacağı, bu nedenle motor ve şanzımanlarının değiştirildiği, değişme bedeli olarak İETT’nin 2 milyon lira ödemek zorunda kaldığı yönünde söylentiler bulunduğunu belirtmiş ve duyumların gerçeği yansıtmadığını söylemişti. Öztürk, Phileas’ların üzerinde 335 beygir gücünde çok güçlü Cummis motorların bulunduğunu belirterek, şu açıklamada bulunmuştu:
“Araçların bağlantı elemanları General Motor ve Allison gibi dünyanın en büyük firmaları tarafından üretilmektedir. Dolayısıyla gerek çekiş gücü, gerekse fonksiyonellik yönünden herhangi bir sorun bulunmamaktadır. Araçlar şartnamemiz gereği PDI testinden geçirildikten sonra teslim alınmaktadır. Aksi mümkün değildir. Dolayısıyla bu testlerden geçirilerek teslim aldığımız araçlarda iddia edildiği gibi herhangi bir tadilat yapılması söz konusu değildir.”
17 Nisan’da ise İETT Faaliyet Raporu’nun oylandığı İBB Meclis toplantısında bir sunum yapan Öztürk, Phileas marka otobüslerin, metrobüs hattında yoğunluğun az olduğu saatlerde kullanıldığını açıklamıştı.
2003’te reddetmiştik
Eski bir İETT üst düzey yöneticisi, Phileas’ların 2003 yılında önerildiğini, kurum uzmanlarının hazırladığı rapor sonrasında dönemin belediye başkanı Ali Müfit Gürtuna’nın bu projeden vazgeçtiğini bildirdi. Adının açıklanması istemeyen eski bir İETT yetkilisi şöyle konuştu:
“Bu araçlar düz, bayırı olmayan yerlerde turistik amaçlı kullanılabilir. İstanbul’da bunu ağzına kadar yolcu doldurup kullanırsanız tamamı arızalanır. O zaman da bu otobüsler için Gürtuna’ya bu yönde bir rapor vermiştik. Çünkü bu otobüsün motoru ve yürüyen aksamı bu yükü kaldıracak gibi değildi. Bu otobüsler küçük yokuşları dahi tırmanamaz. Üçte biri fiyata satın alınan Mercedes Capacity’ler dururken bunların satın alınmasının mantığı olamaz. Phileas’lar hem çok pahalı hem de yanlış bir seçim.”