İstanbul'da yerel seçim yarışı renkli görüntülere sahne olurken, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, rant spekülasyonlarını önlemek için kamu hizmeti ile rant değeri artan bölgelerdeki gayrimenkullerden "şerefiye" alınması için kanun taslağı hazırladı. Bir tür değer artırım vergisi olan şerefiye önerisi ise tatmin edici bulunmadı. Şerefiye uygulamasının bu tür arazileri rant alanı olmaktan çıkarmayacağına dikkat çeken uzmanlar, "Aksine bu uygulama çok daha büyük sıkıntalara neden olur" görüşünü savunuyor.
Vergi uzmanı ve Referans gazetesi yazarı Bumin Doğrusöz,
şerefiye uygulamasının çok zor ve tartışmalı bir uygulama olduğunun altını
çizdi. Eski mevzuatlarda şerefiye uygulamasının bulunduğunu fakat çok tartışmalı
sonuçlar doğurduğu için kaldırıldığını anlatan Doğrusöz, "Türkiye bunu daha önce
denedi ama olmadı. Çünkü diyelim bir bölgede kamu hizmeti nedeniyle rant artışı
oldu. Bunun değer artışı Takdir Komisyonu denilen bir komisyon tarafından
belirleniyordu ve bu değerler her zaman ihtilaflı oluyordu. İtirazların
temelinde ise değer artışlarının çok yüksek tutulduğu ve belediyeye gelir
sağlandığı yatıyordu. Uygulamada başarı sağlanmadığı için kaldırıldı"
dedi.
Uygulaması çok zor
Günümüzde de benzer zorluklarla karşılaşmanın kaçınılmaz olduğunu belirten Doğrusöz, şerefiyenin bir çözüm olmadığını ifade etti. Doğrusöz, her şeye rağmen bir taslak üzerinde çalışılıyorsa bunun çok iyi değerlendirilmesi gerektiği uyarısıda bulundu. Uygulaması çok zor olan şerefiye alınması için mutlaka değerin kazanca dönüşmesi gerektiğini, aksi taktirde uygulamanın haksız vergi alınmasına dönüşeceğini kaydeden Doğrusöz, "Diyelim bir yapılaşmanın çok da olmadığı bir bölgede eviniz var ve kamu hizmeti ile yol yapıldı ve bu alan planlı konuta açıldı. Evin değeri birden 5 katına çıktı. Eğer bu evin değerini gayrimenkul sahibi satışla elde ediyorsa şerefiye alınmalı. Yoksa evin değeri arttı bana vergi ver, demek haksızlık olur" örneğini verdi.
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Sabri Ateş ise, şerefiye uygulamasının halkı yeniden vergilendirmek anlamına geleceğini öne sürdü. İstanbul'un bir çok noktasında metro dahil kamu hizmeti olan çalışmalar yapıldığına dikkat çeken Ateş, bu nedenle o bölgelerin rantı artıyor diye vergilendirme getirilmesinin mümkün olmadığını söyledi.
Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi Başkanı Erhan Demirdizen de, kamu hizmetinin gittiği bölgelerde şerefiye alınacak olmasının cebinde parası olanın istediği imar hakkını kazanması anlamına geldiğini belirtti. Böyle bir çalışma bugüne kadar şehircilik ve planlama adına biriktirilmiş tüm bilgi ve birikimlerin yok sayılması anlamına geleceğini vurgulayan Demirdizen, imar tadilatlarının belediyeye kaynak sağlama aracı olarak görülmemesi gerektiğini ifade etti.