1/x Toplantılarının İlkinde Kisho Kurokawa Tasarım Felsefesini Aktardı




























Nurus ve Tasarım Yayın Grubu’nun işbirliğiyle düzenlenen “1/x Toplantıları”nın ilkinde Japon Mimar Kisho Kurokawa 1959’dan beri çalışmalarının temelini oluşturan tasarım felsefesi olan “Metabolismos ve Symbiosis (Ortak yaşam)”i projeleri üzerinden dinleyicilere aktardı.

İkinci Dünya Savaşı’nın yıkımına şahit olan bir kuşaktan gelen Kisho Kurokawa, bu yıkımların kendisinde yarattığı ruh halini “o yıllarda bir mimarın geleceğe kalıcı bir eser bırakmasına olan inancımı yitirdim” şeklinde ifade ederken, mimariye göre daha kalıcı olacağına inanarak üniversitede felsefe eğitimi almayı tercih ettiğini söyledi. Babasının da mimar olmasının etkisiyle daha sonra mimariye yönelen Kurokawa, 4. ve 5. yüzyıllarda Çin’de doğan budizm felsefesinden etkilendiğini, Batı kültürünün temeli olan rasyonalist ve idealist düşünceden farklı olarak ruhla bedenin, insanla doğanın ayrışmasını reddeden bu felsefe üzerine yoğunlaşarak “symbiosis (ortak yaşam) üzerine tasarımlarını kurguladığını belirtti. Symbiosis’in temel düşüncesi ise doğa-kent, insan-kent gibi kutuplaşmaları ortadan kaldırmak.

Kurokawa sunumuna, 1959’dan beri üzerinde durduğu bu yaklaşımın izlerini gösteren erken dönem tasarımlarından örnekler göstererek devam etti. Tasarımlarında “bilinç” ve “farkındalık” kavramları üzerinde duran Kurokawa, önce İtalyan fütüristlerinden ve Rus avant-garde’larından daha sonra da CIAM hareketinden ve Le Corbusier’in fikirlerinden etkilendiğini belirtti. Kurokawa, binanın bir makine olarak tarif edildiği ve makinenin imgesinin birincil önemde olduğu bu dönemde, kendisinin “yaşam çağı (age of life)” olarak tanımladığı yeni bir yönelimde bulunduğunu ifade ederken, 1959’a tarihlenen bu “yaşam” yaklaşımı oluşturan “çeşitlilik, doğayla ve diğer canlılarla ortak yaşam, sürdürülebilirlik, yeniden kullanım” kavramları üzerinde durdu.

Bu yaklaşımın Kurokawa’nın tasarımlarındaki ilk izleri, doğrusal bir gelişim öngörüsüyle planlanan ve merkezsiz şehir olarak tanımladığı 1965 tarihli“Doğrusal Şehir- Metamorphosis” ile geleneksel köy ve çiftçi arazileriyle kent parçalarının birlikte yaşamının öngörüldüğü 1966 tarihli kent planlamasında görülebiliyor. Kurokawa, kenti “küçük mimarilerin bir araya geldiği bir grup” olarak tanımlıyor.




















Kurokawa, merkezi bir servis çekirdeğine asılan ya da takılan ve birleştirici ana mekanlar etrafında bir araya gelen sürdürülebilir büyümeyi öneren yapılarında, Louis Kahn mimarisinin etkilerini yadsımadı. Bu tasarımlara DNA’nın yapısından etkilenerek önerdiği 1961 tarihli yerleşim planlaması ve servis çekirdeği ve taşıyıcı olarak işlev gören bir mega strüktüre asılan ön üretimli kapsüllerden oluşan 1972 tarihli Nakagin Kapsül Kulesi’ni örnek verdi. Kurokawa’nın 2000 yılında gerçekleştirdiği, yüksekliği 100 metreyi bulan ancak her biri kendi içinde döşeme olarak çalışan 4 kattan oluşan, iç mekanları kolonsuz çok işlevli binayı da bu yaklaşımın örneği olarak görebiliriz. Bu yapılarda Kurokawa, kent için önerdiği “küçük mimarilerin bir araya gelerek bütünü oluşturması” yaklaşımını koruyor.


























Kurokawa’nın özellikle son dönem planlamalarında görülen bir başka ortak özellik de “eko-koridor” olarak tanımladığı, kenti saran ya da yapı bloğu bünyesinde kendine yer bulan yeşil bant. “Yağmur ormanlarının yenilenmesi” olarak tanımladığı bu eko-koridorların bir benzerini Malezya’nın Kuala Lumpur şehri için tasarladığı havaalanı projesinde bir ortak mekan olarak kurgulamış. Bu projede işveren tarafından gelen bir taleple, geometriyi kullanarak İslam mimarlığının çağdaş bir yorumunu yapmaya çalıştığını belirten Kurokawa, kullandığı hiperbolik paraboloid geometrinin buna imkan verdiğini söyledi. Kurokawa, geometriyi insanlığın ortak dili olarak gördüğünü ifade ederken, rasyonel geometriyi kullandığı son dönem projelerinden de örnekler verdi. Son dönemde tasarladığı çoğunluğu Modern Sanat temalı müzelerde de iç ve dış mekanın birlikte yaşamını amaçlayan bir yaklaşımın izlerini görmek mümkündü.




























Kisho Kurokawa, İstanbul Metropolitan Planlama Merkezi (İMP)’nin davetlisi olarak Kartal Alt Merkez ve Kartal-Pendik Kıyı Kesimi Kentsel Dönüşüm Projesi için de bir öneri de hazırladı.

İlki gerçekleşen 1/x toplantılarında “x” bilinmeyeni; farklı disiplinleri ve bu disiplinler arasındaki değişkenliği temsil ediyor. Bu konseptte yapılacak olan toplantılarda, farklı disiplinlerden gelen sürpriz tasarımcılar farklı ölçeklerdeki çalışmalarını Türk tasarımcıları ve mimarlar ile paylaşacak.

Kisho Kurokawa’nın Özgeçmişi:

1962 yılında halen Başkanlığını yürütmekte olduğu Kisho Kurokawa Mimarlık firmasını kurdu. Merkezi Tokyo’da bulunan firmanın, Osaka, Nagoya, Kazakistan, Kuala Lumpur ve Pekin’de şubeleri bulunuyor.

Projeler: Japonya’daki projeleri; Ulusal Etnoloji Müzesi, Ulusal Bunraku Tiyatrosu, Nagoya Şehir Sanat Müzesi, Hiroshima Çağdaş Sanat Şehir Müzesi, Modern Sanat Müzesi, Osaka Uluslararası Kongre ve Sergi merkezi, Oita Stadyumu ve Toyota Stadyumu; yurtdışındaki projeleri, Berlin Japon-Alman Merkezi, Beijing Çin-Japon Gençlik Merkezi, Melbourne Central, Pacific Kulesi-Paris, Cumhuriyet Plaza-Singapur, Kuala Lumpur Uluslararası Havaalanı ve Van Gogh Müzesi Yeni Kanadı-Amsterdam. Son dönemdeki çalışmaları; Japon Nursing Derneği Binası, 2007’de açılacak Ulusal Sanat Merkezi-Tokyo, Zhengzhou kenti için Zhengdong yeni Kent ve Konsept Planı ve Yilanzhai Sanat Müzesi-Çin.

Sergiler: 1982 yılında gezici sergi "Kisho Kurokawa " Fransız Mimarlık Enstitüsü’nde başladı ve daha sonra Floransa, Roma, Varşova, Helsinki ve Moskova’da sergilendi, son olarak Polonya-Wroclaw Mimarlık Müzesi’nin daimi kolleksiyonuna girdi. "Kisho Kurokawa Metabolizma 1960-1975" Sergisi-Paris Georges Pompidou Merkezi (1997), "Kisho Kurokawa Retrospektif"-Paris Maison de la Culture du Japon (1998); aynı sergi daha sonra İngiltere Kraliyet Mimarlık Enstitüsü, Şikago Sanat Enstitüsü, Berlin Dünya Sanatı Merkezi ve Amsterdam Van Gogh Müzesi Yeni Kanadı’nda sergilendi. 2000-2001 yılları arasında bazı Japon şehirlerini dolaşan sergi 800 bin kişi tarafından ziyaret edildi.

Ödüller ve ünvanlar: Mimarlık Akademisi Altın Madalyası-Fransa (1986), Richard Neutra ödülü-Kaliforniya Devlet Politeknik Üniversitesi (1988), 48. Japon Sanat Akademisi Ödülü (1992) ve AIA Los Angeles Pasifik Rim Ödülü (1997). İngiliz Mimarları Kıraliyet Enstitüsü ve Bulgar Mimarlar Birliği’nin Onursal Üyesi ünvanını alan ilk Japon mimar. Walpole Mükemmellik Madalyası-İngiltere ve Shungdu Dostluk Ödülü-Çin (2005). Şikago Sanat Enstitüsü mimarlık galerisine "Kisho Kurokawa Mimarlık Galerisi" adını verdi (1994). Malezya’daki Kuala Lumpur Uluslararası Havaalanı ile Dedalo-Minosse Uluslararası Ödülü(Grand Prix)-İtalya (2003/2004); aynı yapıta Green Globe 21 tarafından sürdürülebilir havaalanı sertifikası verildi (2003). Tokyo Nakagin Kapsül Kulesi ve Osaka Sony Kulesi yapıtları DOCOMOMO International’ın (Modern Mimari Hareketini Belgelendirme ve Koruma) Modern Binalar ve Yerler Dünya Mirası kısa listesine girdi (1997). DOCOMOMO-Japonya, Sagae Kent Binası’nı Japonya’nın 100 önde gelen modern mimari yapıtından biri seçti (2003).