Toplu Konut İdaresi'nin (TOKİ) vatandaşın sıkça şikayet ettiği taksit artırma formülü Meclis'i harekete geçirdi. TBMM Dilekçe Komisyonu, memur maaşına endeksli yapılan zammın anaparaya yansıtılmasını yanlış buldu. Komisyonun tavsiye niteliğindeki kararında, "Uygulanmakta olan bakiye artış ve taksitlendirme sisteminin gözden geçirilerek dar gelirli konut alıcılarına ödeme kolaylığı sağlayacak şekilde yeniden değerlendirilmeli." ifadelerine yer verildi.
TOKİ'nin uyguladığı taksit sistemi İdare'den ev alanları zorluyor. Her altı ayda bir taksitleri artıran Toplu Konut İdaresi, zammı anaparaya yansıttığı için toplam borç cüzi miktarda azalıyor. Örneğin Mart 2010'da 80 bin lira borcu olan bir kişi 10 taksit ödemesine rağmen borcu yerinde sayıyor. On aylık dönemde yaklaşık 8 bin liralık ödeme yapılmış olmasına rağmen 2011'in başında yapılan zamla anapara borcu 78 milyon 700 bin liraya ancak geriliyor. TOKİ'nin anaparayı artıran formülü sebebiyle kalan borcunu kapatıp tapusunu erken almak isteyenler için başlatılan geçen yılki sonbahar kampanyasına 7 bin başvuru beklenirken faydalanan müşteri sayısı 13 bin olmuştu.
Kayseri Milletvekili Ahmet Öksüzkaya'nın başkanlığını yaptığı TOKİ'ye yönelik şikayetleri araştırma ve incelemelere ilişkin oluşturulan alt komisyonun çalışmasının ardından alınan kararların pozitif etkileri görüldü. Edinilen bilgilere göre TOKİ, yüksek memur maaş artışları sebebiyle vatandaşın mağdur olmaması için enflasyonla değişmeli zam artışı formülü üzerinde duruyor. Meclis Dilekçe Komisyonu'na gelen şikayetlerden biri olan vade uzatımı da masada. Buna göre taksit artışları sebebiyle aylık ödemesini yapmakta zorlananların vadelerinin uzatılması düşünülüyor. Yeni komisyonun aldığı karar sonrasında İdare'nin yeni yapılacak projelerin yanı sıra mevcut projelerdeki sosyal tesislerin artırılması planlanıyor. Bu kapsamda toplu konutlarda oturan gençler için sosyal aktivite alanları oluşturulacak.
Çok sayıda vatandaşın çağrısına kulak veren Meclis Dilekçe Komisyonu'nun yaptığı tespitlere göre konut alıcılarının geç teslimden kaynaklanan mağduriyetlerinin giderilmesi gerekiyor. Müşavir firmalara denetim personellerinin yürürlükteki yapı denetim mevzuatında öngörülen asgari koşulları sağlaması ve mevcut teknik personel kapasiteleriyle fiilen üstlenemeyecekleri hacimde iş verilmemesi dile getirilen alt komisyon raporunda, müşavir firmalara yönelik denetimlerin sıklıkla ve etkin bir şekilde yapılması gerektiği vurgulanıyor.
Vatandaşın TOKİ'nin taksit artış formülüne yönelik eleştirisine Sanayi ve Ticaret Bakanlığı da katıldı. Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü'nden bir uzman, konuya ilişkin raporunda sistemin işleyişinin faiz olduğu yönünde görüş bildirdi. 27 Mayıs 2010 tarihinde gerçekleştirilen TOKİ'ye yönelik şikayetlerin incelendiği alt komisyon toplantısında Sanayi Bakanlığı uzmanı, TOKİ'nin uyguladığı yöntemin mortgage sisteminden çok farklı olmadığını dile getirdi. Konuya ilişkin olarak TOKİ yetkilileri ise sistemin faiz olmadığını, memur maaş artışı endeksine göre altı aylık güncellemeler yapıldığını söyledi.
İşte o formül
Ev sahiplerinin taksitlerini her altı ayda bir artıran Toplu Konut İdaresi, zammı anaparaya yansıttığı için toplam borç cüzi miktarda azalıyor. Örneğin Kasım 2009'da TOKİ'ye yaklaşık 80 bin lira borcu olan bir kişi Mart 2011'e kadar 17 taksit ödemesine rağmen borcu sınırlı azalıyor. Toplamda on yedi ay boyunca yaklaşık 14 bin lira ödeyen aynı kişinin borcu bugün itibarıyla 74 bin 500 liraya gerilemiş durumda. Dokuz bin lira civarında bir rakam altı ay boyunca anaparaya gelen zam sebebiyle erimiş oldu. Nisan-mayıs ve haziran aylarında üç taksit daha ödeyecek olan vatandaşın borcu yaklaşık 72 bin liraya gerileyecek. Ancak Temmuz 2011'de yüzde 5 zam gelmesi durumunda anapara borcu 75 bin 600 liraya çıkacak.