Birgün Gazetesi'nden Nurcan Gökdemir'in haberine göre, TOKİ’nin Torunlar GYO ile inşa ettiği ve 10 emekçiye mezar olan Torun Center’da sergilediği denetim zafiyetinin Türkiye’nin en küçük yerleşim yerlerine kadar yayılan tüm inşaatları için geçerli olduğu ortaya çıktı. Sayıştay’ın son raporu, inceleme ve denetim birimine sahip olmayan TOKİ’nin yapı denetimi konusundaki eksikliklerini gözler önüne serdi.
Tayyip Erdoğan’ın Özel Kalem Müdürü Hasan Doğan ile dönemin AKP Grup Başkanvekili, yeni Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli’nin “Meclis’e gelirse duman oluruz” dediği Sayıştay raporları, uygulanan sansüre karşın TOKİ’nin inşaatları denetlemedeki zafiyetini tüm açıklığıyla gösteriyor. Sayıştay’ın 2013 yılı sonunda hazırladığı raporda, inşaatlarda denetim yapılmasında yaşanan güçlükler, idare kontrol mühendislerinin adeta yüklenici firmaların temsilcisi ve şantiye şefi gibi çalıştığı, müşavir firmalardan beklenilen hizmetin alınamadığı ve bunların denetlemediğini anlatılıyor.
İnceleme ve denetim birimi yok
Raporda, TOKİ’nin büyüyen yapısının dikkate alınarak “Tıkanıklık ve aksaklıkların tespiti ve giderilmesinde bir denetim birimi kurulmasının yararlı olacağı” söyleniyor. Denetim hizmeti alınan müşavirlik firmalarının görevini yerine getiremediği ise “müşavirlik sistemi beklenen işlevleri yerine getirmekte yetersiz kalmakta, yüklenici ile idare arasında iletişimi kurmaktan öte kontrollük görevi gereği gibi yerine getirilememektedir” ifadeleriyle tespit ediliyor.
Denetim TOKİ'de değil
Raporun en dikkat çekici kısımlarında biri ise inşaatlardaki denetimlerin neredeyse tümüyle müşavirlik firmalarının insafına terkedildiğini gösteriyor. İdare kontrol mühendislerinin iş yoğunluğu sebebiyle bir şantiyeye en fazla 15 günde bir gidebildiği belirtilen raporda “Dolayısı ile inşaatlarda, eksik ve kusurların tespitinin yapılarak müdahalede bulunulması, büyük oranda müşavir firmaların sorumluluğundadır” deniliyor.
Bu tespitlerin ardından ise müşavirlik firmalarının denetimini sağlayacak bir birimin TOKİ bünyesinde oluşturulmasının “faydalı olacağı” ifade ediliyor.
Öte yandan idare kontrol mühendislerinin eksik işlerin tamamlanmasına yönelik faaliyet içine sokulduklarının da belirtildiği raporda “İdare kontrol mühendislerince eksik ve kusurlu işlerin, yüklenicilerin nam ve hesabına adeta işlerin yüklenicisi ve şantiye şefi gibi çalışılarak malzeme ve işçi tedariğinin sağlandığı” kaydediliyor. “İdare kontrol mühendislerinin mesailerini bilfiil bu işyerlerinde harcamaları mecburiyetinde” bırakıldıkları belirtiliyor.