Toplu Konut İdaresi’nin (TOKİ) 19 Ağustos’ta ihaleyle satmaya hazırlandığı Ataköy sahilindeki arazide, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tescil edilmiş birinci grup tarihi eserler olduğu ortaya çıktı. Ataköylülerin gece gündüz eylem yaparak satılmasını engellemeye çalıştıkları arazide inceleme yapan İstanbul 7 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, 22 Nisan 2009 tarih ve 6430 yevmiye numaralı kararında, arazide bulunan İskender Çelebi ihata duvarı, baruthane binaları, kule ve tarihi çeşmeyi birinci grup tarihi eser olarak tescil etti.
Koruma Kurulu, tarihi eserleri arazinin tapu kaydına işleterek, şerh koydurdu. Kurul’un koydurduğu tapu şerhinde, tarihi eserlerin bulunduğu parsel ile bu parsele komşu parsellerde, kurul görüşü alınmadan çivi bile çakılamayacağı vurgulandı. Kurulun tapuya düştüğü şerh şöyle:
İşlem yapılamaz
“İstanbul 7 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün 20/04/2009 tarih, 135 sayılı yazısına ekli karar gereğince bu parsel (564 ada 158, 161, 162 parseller) ve bu parsellere komşu parsellerle ilgili olarak kurul görüşü alınmadan hiçbir işlem yapılamayacağı bildirildi.”
Karara rağmen satış!
Kurul kararına rağmen TOKİ yaptığı satış duyurusunda, söz konusu araziye, yüksekliği 72 metreyi geçmeyen binalar inşa edilebileceğini açıkladı. Açıklamada ayrıca, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden görüş alınarak bu yüksekliğin artırılabileceği ifade edildi, TOKİ’ye göre turizm ve rekreasyon imarı olan araziye; otel, apart otel, gazino, lokanta, yat kulübü, alışveriş tesisleri, akaryakıt istasyonu, gösteri-spor-eğlence tesisleri, sağlık kulübü, marina, kanal, gölet, havuz ve benzeri su yüzeyleri yapılabilecek.
TOKİ, Ataköy sahilinde üç parsel halinde toplam 94 bin metrekarelik araziyi 517 milyon 540 bin lira muhammen bedel üzerinden satışa çıkardı. Arazileri satın alan firma isterse yüzde 20’sini peşin olarak ödeyip, kalanını 36 ay vadeye bağlayabilecek. TOKİ, üç parsel toplamına en yüksek teklif veren ve peşin ödemeyi kabul eden firmayı tercih edeceğini açıkladı. TOKİ, satışa çıkardığı üç parselin yanındaki 59 bin 799 metrekarelik parseli de yıllık 6 milyon lira kira artı yüzde 18 KDV’yle 49 yıllığına kiralayacağını ilan etti.
TOKİ 49 yıllık kira bedelini peşin olarak veren firmaya da yüzde 25 indirim yapacağını duyurdu. TOKİ, Ataköy’de Galleria alışveriş merkezinin yanındaki araziyi 16 yıl süren dava sonucunda 2008 yılında devralmıştı. Araziyi Emlak Bankası’ndan yap-işlet-devret modeliyle alan Yafes Öztürk ve mirasçıları davayı kaybedince, arazi üzerindeki motel binaları yıkılmıştı.
Kurulu bekleyen projeler
Koruma kurullarının tapuya düştüğü şerhler, o arazi üzerindeki yapılaşmanın önüne en büyük engel olarak çıkıyor. Zorlu Gayrimenkul’ün, Özelleştirme İdaresi’nden 800 milyon dolara satın aldığı Karayolları arazisinde yapmayı düşündüğü proje, Kurul onayına sunulmuş olmasına rağmen hâlâ gerçekleştirilemedi.
Aynı şekilde Rönesans İnşaat da Zeytinburnu’nda denizi doldurarak inşa edeceği kruvaziyer gemi limanı projesini Koruma Kurulu’nun uyarılarıyla yeniden tasarladı. Her iki proje de kurul onay süreçleri ve imar planlarının iptali istemiyle açılan davalar nedeniyle üç yıldır bekliyor.
Tarihi 16. yüzyıla dayanıyor
Tarihi belgelere göre; Baruthâne-i Âmire adıyla anılan Bakırköy Baruthanesi, Şehremini Baruthânesi’nin yanması üzerine şehrin dışında yeni bir tesis kurulması düşüncesinden doğmuş. Baruthanenin önce Kağıthane deresinin kıyısına yapılması planlanmış ancak burasının o dönemde bir mesire yeri olduğu düşünülerek, Bakırköy’deki (Makri kariyesi) İskender Çelebi bahçesinin daha uygun olduğuna karar verilmiş. Baruthane’de 1724 yılında bir yangın çıkmış, hızla tamir ettirilerek 1727’de tekrar faaliyete geçirilmiş. III. Selim devrinde Baruthane Nazırlığı kurularak bütün baruthaneler Bakırköy Baruthanesi’ne bağlanmış ve 1794 yılında eski Başdefterdar Mehmed Şerif Paşa nazır olarak görevlendirilmiş.
Mimarlar Odası: Ağaçlar da tescilli
Mimarlar Odası Bakırköy Şube Başkanı Esin Hacıalioğlu, parsellerin satışına olanak sağlayan kararın iptali için Bakırköy Belediyesi tarafından başlatılan hukuki sürecin devam ettiğini belirterek, “İlgili parsellerde Bizans ve Osmanlı dönemine ait kalıntılar olduğu bilinmekte ve arkeolojik sit olması yönünde Anıtlar Kurulu’na müracaatımız bulunmaktadır. Ayrıca parseller üzerinde Anıtlar Kurulu’nca tescillenmiş çok sayıda ağaç mevcuttur” diye konuştu. Ataköy 1.Kısım Derneği Başkanı Prof. Dr. Ayfer Kaynar ise, “Hem modern yapısıyla hem tarihi yapısıyla İstanbul’un gözbebeği olan Ataköy sahili, turizm ve ticaret alanına dönüştürülmeye çalışılıyor” dedi.