Elazığ’daki depremin ardından Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanı Erdoğan Bayraktar’a “Bir köyde 60 konut yıkılmışsa, 10 konut ayaktaysa bunları da dahil hepsini yenileyin” talimatı vermesinin ardından Türkiye’nin kerpiç ev stoğu gündeme oturdu.
18 milyon konutun bulunduğu Türkiye’de ruhsatlı kerpiç ev sayısı 121 bini geçiyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, 1954 yılından 2008’e kadar 121 bin 871 adet kerpiç ev için ruhsat alındı.
Ruhsat oranı yüzde 2.6
54 yılda yapılan konutlar için alınan ruhsatlar arasında kerpiç evlerin oranı da yüzde 2.6’ya yaklaştı. Bu zamana kadar kerpiç evler için en çok ruhsat 1954 yılında alındı. Ruhsatsız kerpiç ev rakamlarına ulaşmak mümkün olmazken, uzmanlar Türkiye’de Güney Doğu, İç Anadolu, Doğu Anadolu, Ege ve Marmara bölgelerinde bulunan köy evlerinin yüzde 50’den fazlasının kerpiç ev olduğunu söyledi. Bu evlerin çoğunda hatalı toprak seçimleri olduğunu vurgulayan uzamanlar, “Kerpiç evde olsa, mühendislik bilgisi ve dayanıklı malzeme kullanılması gerekiyor” dedi.
En az konut Doğu’da
Türkiye’de en fazla yapı Marmara Bölgesi’nde bulunuyor. Bu bölgedeki yaklaşık 5 milyon konut bulunuyor. Bu yapıların çoğu da İstanbul haritası üzerinde yer alıyor. Türkiye’nin konut sayısı bakımından 2’nci bölgesi Ege oluyor. Türkiye’de en az konut ise kerpiç evlerinde yoğunlukta bulunduğu Doğu Anadolu bölgesi. 611 adet konutun bulunduğu bölgedeki köy evlerinin çoğu kerpiç ya da ahşap malzemeden yapılıyor.
Yaratıcı olmak lazım
Kerpiç evler konusunda yaratıcı çözümler bulunması gerektiğinin altını çizen Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB) Genel Koordinatörü Oğuz Tezmen, şu değerlendirmeyi yaptı: “Dayanıksız kerpiç evlerin mutlaka yenilenmesi lazım. Çünkü bu evlerin dayanıklılığı çok iyi değil. Ancak burada maliyete dikkat etmek gerekiyor. Kırsal bölgeler için daha farklı yapılar geliştirilmeli. Dayanıklı yapı modellerine geçmek lazım. Ancak şehirde yaptığınız gibi bir konut inşa etmek zor. Bu bölgelerde izolasyonun güçlü olması gerekiyor. Kerpiç evlerin ısı izolasyonu çok iyi. Duvar yaparsanız insanlar oturamaz. Özel model geliştirmeli. Bu konuda dünyada bir çok örnek bulunuyor. İTÜ’nün kullandığı malzemeler üzerinde çalışılabilir.”
Kireç ve alçı karıştırıp Alker yaptık, bina sağlam oldu
1970 yılından beri İstanbul Teknik Üniversitesi’nde (İTÜ) sürdürülen modern kerpiç evlerle ilgili çalışmanın öncülüğünü yapan Prof. Ruhi Kafesçioğlu, klasik kerpiç malzemesine yeni bir boyut kazandırdı. Çağdaş yapı malzemesi olarak adlandırdığı yeni malzemeyle üretilen kerpiç evlerin her türlü doğal afete karşı dayanıklı olduğunu söyleyen Kafesçioğlu, şöyle konuştu: “Toprak, su, kireç ve alçının karışımından oluşan Alker maddesiyle daha dayanıklı yapılar yapmak mümkün. Eğer kerpiç evler doğru mühendislikle yapılırsa öldürmez. Bugün Amerika’dan, İtalya’ya kadar dünyanın dört bir yanında zenginler bu evlerde oturmayı tercih ediyor. Türkiye’de köyde yaşayanların yüzde 50’den fazlası kerpiç evlerde oturuyor.”
Köy evlerinin sigorta kapsamı DASK’ın tasarrufunda değil
587 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca zorunlu deprem sigortasının belediye sınırları içinde kalan meskenlere yönelik oluşturulan bir sigorta sistemi olduğunu vurguluyan Doğal Afet Sigortası Kurumu’nun (DASK) Yönetim Kurulu Başkanı İdris Serdar, şöyle konuştu: “Dolayısıyla köylerdeki binaların zorunlu deprem sigortası kapsamında güvence altına alınamaması kurumumuzun tasarrufunda değildir. Sigorta poliçelerinin yüzde 95’i betonarme, yüzde 5’i yığma kagir yapılardan oluşmaktadır.”
Dayanıksız kerpiç ev nasıl yapılır
Yapılacak evin kurulacağı yerin yatağı kazılır.
Üstteki bitkisel toprak katmanı ayrılıp bir yere yığılır.
Değersiz ve kerpiç yapımına uygun olmayan toprak seçilir.
Toprak ıslatılarak çamur elde edilir.
Birçok yapımda bu çamura saman da eklenir.
Sağlam kerpiç ev nasıl yapılır
Toprak, su, kireç ve alçı karıştırılıp Alker elde edilir.
3 dakikalık karıştırma işleminden sonra kalıba konuyor.
Alker 20 dakika sonra kullanıma hazır hale geliyor.
Daha sonra bu malzeme konut yapımında kullanılabiliyor.
Alker kullanılan evler daha dayanıklı oluyor.