Hürriyet'ten Erdinç Çelikkan'ın haberine göre, geçtiğimiz yıl yaşanan terör saldırıları ve çatışmalı ortam yatırımları da olumsuz etkiledi. Hükümetin en yüksek yatırım teşviki sağladığı doğu ve güneydoğu illerini kapsayan 6. bölgeye gelen yatırım neredeyse yarı yarıya azalırken İstanbul, Ankara gibi büyükşehirleri içeren 1. bölgede de yüzde 7 kayıp yaşandı. Terör saldırılarından etkilenen büyük illerdeki öne çıkan ise yabancı yatırımcının oldukça azalması oldu. 2014 yılında 1. bölgeye 6.7 milyar liraya yabancı yatırım için teşvik alınırken 2015 yılında bu oran 3.4 milyar liraya geriledi. 6. bölgede daha vahim bir düşüş var. 2014 yılında 818 milyon liralık yabancı yatırım alan bölge 2015 yılında sadece 3 milyon liralık yabancı çekebildi.
Teşvik sisteminin 2015 yılı bilançosu ortaya çıktı. Buna göre işadamları, Ekonomi Bakanlığı’na geçtiğimiz yıl 4 bin 587 yatırım için başvuru yaptı. Bu başvurular sonucunda öngörülen toplam yatırım tutarı 103 milyar liraya istihdam rakamı ise 148 bin 427’ye ulaştı. 2014 yılında teşvik için başvurulan yatırım tutarı 64.5 milyar liraydı. 2015 yılında düzenlenen 4 bin 587 yatırım teşvik belgesinin 4 bin 362’si yerli firmalar, 225’i uluslararası sermayeli firmalar tarafından alındı. Yerli firmalar için düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 70.2 milyar lira, uluslararası sermayeli firmalar için düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 32.9 milyar lira oldu. Toplamda öngörülen tutar 103.1 milyar lira oldu. Bu dönemde düzenlenen yatırım teşvik belgesi adedinde İstanbul, Ankara, Kocaeli, Bursa ve Antalya gibi şehirlerin yer aldığı birinci bölge bin 514 belgeyle ilk sırada yer aldı.
Diğer bölgelerde arttı
Birinci bölgeyi 893 belgeyle Kayseri, Adana, Konya, Sakarya gibi illerin bulunduğu ikinci bölge izledi. Gaziantep, Mersin, Samsun, Trabzon, Manise ve Zonguldak gibi şehirlerin olduğu üçüncü bölgeye yatırımcılar 672 başvuru yaptı. Üçüncü bölgeyi 514 belgeyle Diyarbakır, Şanlıurfa, Hakkari, Şırnak, Siirt, Bingöl, Kars, Ardahan gibi Doğu ve Güneydoğu illerini kapsayan altıncı bölge takip etti. İşadamları 479 belgeyle beşinci bölgeye yatırım için başvuru yaptı. Bu yatırım projeleri kapsamında, birinci bölgeye 25.8 milyar lira, ikinci bölgeye 16.4 milyar, üçüncü bölgeye 18.3 milyar, dördüncü bölgeye 9.5 milyar, beşinci bölgeye 5.8 milyar, altıncı bölgeye de yalnız 2.3 milyar lira yatırım yapılması öngörülüyor. Bakanlığa yapılan başvurulara göre birden fazla ili kapsayan muhtelif bölgelere de 25 milyar lira tutarında yatırım yapılması planlanıyor.
Enerjiye 38 milyar lira
İmalat sektöründe 2015 yılında bin 897 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenirken, 24.3 milyar lira tutarında yatırım yapılması öngörüldü. Hizmetler sektöründe bin 561 adet belge düzenlenirken, 37.9 milya lira yatırım yapılması planlanıyor. Madencilik sektöründe verilen 132 adet yatırım teşvik belgesi kapsamında 2.4 milyar, tarım sektöründe verilen 151 adet yatırım teşvik belgesi kapsamında 744 milyon liralık yatırım öngörülüyor. Enerji sektöründe düzenlenen 846 teşvik belgesi kapsamında ise 37,7 milyar liralık yatırım yapılması planlanıyor.
9 stratejik yatırım
2015’te yatırım proje başvurularının 2 bin 319’u bölgesel, 2 bin 234’ü genel, 25’i büyük ölçekli, 9’u ise stratejik yatırım kapsamında yapıldı. Bu çerçevede, toplam sabit yatırım tutarının yüzde 28’inin bölgesel teşvik sistemi, yüzde 31’inin genel teşvik sistemi, yüzde 28’inin büyük ölçekli yatırımların teşviki sistemi ve yüzde 12’sinin ise stratejik yatırımların teşviki sistemiyle desteklenen yatırım projeleriyle oluşturulacağı öngörüldü.