Marshall, İstanbul
Topkapı'da 1954'te 20 kişi ile kurulur ve 1966'ya kadar bu küçük
fabrikada boya sektöründeki pek çok ilk başarılır; kolofan ve türevleri, alkid,
emülsiyon boya ve polyester üretimi yapılır. 1967'de Marshall bugünkü
tesislerinin bulunduğu Gebze'ye taşınır. Yeni yer yeni üretim
hatları demektir. 1976'da ilk telemaye, 1987'de ise oto tamir boyaları üretimi
yapılır. Halka arz 1990'da gerçekleştirilir. 1991'de otomotiv boyaları üretimine
de geçilir. Çalışmalar Türkiye'nin ISO 9000 kalite belgesine sahip ilk boya
kuruluşu olana değin sürer. 1994'te genel sanayi boyaları, 1996'da ilk su bazlı
yarı mat boya Flora'nın üretimi yapılır. 1998, Marshall'ın hisselerinin büyük
çoğunluğu dünya devi Akzo Nobel'e devrettiği yıldır. Kaliteli üretim konusunda
yatırımlar yapan Marshall, dünya ölçeğinde bir marka olma vizyonuyla 2005'te
yatırımlarını ve teknolojisini daha da genişletir.
Marshall, Türkiye'nin yanısıra başta Rusya, Ukrayna, Kazakistan, Özbekistan,
Tacikistan, Bulgaristan, Kosova, Makedonya ve Arnavutluk olmak üzere toplam 15
ülkede faaliyet gösteriyor. Ürün grupları arasında; iç cephe boya ve astarı, dış
cephe boya kaplama ve astarları, ahşap metal boya, tutkallar, macunlar, özel
amaçlı ürünler, tinerler, dış cephe ısı yalıtım sistemleri, ahşap koruyucu ve
vernikler yer alıyor.
Marshall'ın, "gelişime paralel olarak hem iç pazarda hem de ihracatta
üstlendiğimiz lider konumu sürdürmek" olarak belirlediği iddialı bir vizyonu ve
paydaşlarına ekonomik değer katacak bir de yol haritası var.
İddialı olmak, bilgili olmak anlamına da gelir
1998'de hisselerini dünya devi Akzo Nobel'e devreden
Marshall, bu operasyondan ciddi bir bilgi birikimi kazanmış. 'Küresel bir şirket
olarak Akzo Nobel neler yapıyor?' derseniz: Sağlık bakım, boya-kaplama ve
kimyasallar alanında faaliyet gösteren uluslararası firma 80 ülkede, 54
fabrikada, 67 bin kişiyi istihdam ediyor. Hollanda merkezli kuruluş, ilaç,
boya-kaplama ve kimyasallar olmak üzere üç işkolunda faaliyet gösteriyor. Akzo
Nobel'in 2008 dünya cirosu 15,4 milyar Euro.
Değişik ülkelerde, değişik departmanlarda, değişik görevlerde
bulunmanın avantajı
Akzo Nobel, Marshall satışı sonrasında da kurucu ailenin ikinci kuşaktan
temsilcisi M. Feridun Uzunyol'un genel müdür olarak görev
yapmasını istemiş. Uzunyol, Merkez Bankası'ndan burs alarak Avusturya'da Linz
Üniversitesi'nde okumuş başarılı bir öğrenci, Marshall'ın kurucusu Ömer İsmet
Uzunyol'un oğlu. New York Wagner College'de finansman yönetimi bölümünü de
bitiren Uzunyol, okullar bitince, "Marshall'da işler beni bekliyor." dememiş,
Londra'da Case Makine Şirketi'nde satış ve pazarlamadan sorumlu genel müdür ve
İrlanda, İskoçya, İngiltere sorumlusu olarak 9 yıl yurtdışında çalışmış.
Uzunyol, 1986'da ülkeye dönmüş. Oto tamir boyalarında önce pazarlama, sonra
fabrika müdürü olarak görev almış. Yönetim konusunda henüz deneyimli olmayan
Feridun Uzunyol, ilk grevini bu konumdayken yaşamış. Beyaz yakalıların kolları
sıvayarak çalıştığı bu yıllarda, mavi yakalıların işi nasıl yaptığına ilişkin
epey deneyim kazanılmış.
1994 ekonomik kriziyle birlikte Marshall ikinci grevini yaşamış. Marshall
yönetim kurulu, genç genel müdüre tek taraflı uçak bileti alarak işten
uzaklaştırmaya karar vermiş. Dinlenme sürecini değerlendirip enerjisini doğru
yönlendiren Uzunyol, yelken basmayı öğrenmiş ve o hırsla iki kez de açık deniz
yelken şampiyonu olmuş. 60 günden fazla süren grevi bitirmek üzere işinin başına
bir kez daha dönen genç genel müdür, öncelikle yönetim merkezini Boğaz'ın
muhteşem manzaralı ofisinden Gebze'ye taşımış. Bundan sonra sürekli atılım yapan
Marshall, yurtdışında lisans anlaşmaları yaparken üretim hattını da
güçlendirmiş.
Krize karşı acil tedbir
Ekonomik iniş çıkışlar, çok hızlı büyüyen Marshall'ı tehdit etmeye başlayınca
kurumun bölünüp daha küçük parçalar halinde yönetilmesine karar verilmiş. Riskin
azaltılmasını amaçlayan bu sürecin de Feridun Uzunyol tarafından yönetilmesine
karar veren yönetim kurulu, krizli dönemini sıkıntısız geçirmiş. Uzunyol,
bölünmüş şirketlerde çalışmış ve 1991-1998 arasında Herberts Gmbh Türkiye genel
müdürlüğü ile Eminiş Ambalaj Yönetim Kurulu üyeliğinde bulunmuş, 1998-2005
yılları arasında da Dupont genel müdürlüğü yapmış. 1991'de Marshall'ın Borsa'ya
açılmasında görev alan Uzunyol, 1998 yılında Marshall Boya Grubu'nun Akzo
Nobel'e satışını da yönetmiş. Aslında dünya pazarında rakip olan Dupont ve Akzo
Nobel'in üst yöneticisi olarak görev yaparak ilginç bir pozisyona da oturan
Uzunyol, sözleşmesinin bitiminde Akzo Nobel'de devam etmeye karar vermiş.
"Yönetmek değil de, insanları şirketlere ayırmak zordu." diyen genel müdür, iç
içe yaşayan ama farklı işler yapmaları için ayrıştırılan çalışanların o
günlerdeki duygu hallerini hatırlıyor.
Uzunyol şimdilerde, Akzo Nobel İnşaat Boyaları Türkiye Türki Memleketler ve
Ortadoğu bölgelerinden sorumlu genel müdürü olarak görevini sürdürürken, Eminiş
AŞ Yönetim Kurulu azası ve Neo Yapı İnşaat Yönetim Kurulu üyesi olarak da görev
yapıyor. Birikimlerini Kocaeli Üniversitesi'nde öğretim üyesi olarak da paylaşan
Uzunyol, 'gelişim' ve 'innovasyon' dersleri veriyor. Üniversite sanayi
işbirliğinde ara eleman yetiştirilmek üzere Kocaeli Üniversitesi'nde iki yıllık
yüksekokul kurulmasında da öncülük eden Uzunyol, renkli bir kişiliğe sahip.
Assos Zeytinyağı Fabrikası'nı satın alarak tarihî bir fabrikayı aktif hale
getiren Marshall genel müdürü, Kocaeli Üniversitesi'nden fahri doktoraya sahip.
Feridun Uzunyol, TÜSİAD üyesi, KİPLAS Sendikası Yönetim Kurulu üyesi, Boya
Sanayicileri Derneği (BOSAD) Başkan Yardımcısı ve Kocaeli Üniversitesi Mütevelli
Heyeti üyesi.
Organize etmeyi seviyorum
"Başlangıçları ve yeni oluşumları organize etmeyi severim." diyen Genel Müdür
Uzunyol, Akzo Nobel'in dört fabrika ile Türkiye boya sektöründe yer aldığını,
toplamda pazarın yüzde 40'ına sahip olduklarını, bu sebeple de lider firma
olduklarını söylüyor. Boya Sanayicileri Derneği'ne üye 72 şirket olduğunu, bu
şirketlerin toplam boya pazarının yüzde 80'ini kapsadığını söyleyen genel müdür,
"Geri kalan yüzde 20'lik alanda ise 400 kadar şirket var." diyor. Böyle bakınca
zorlu bir pazarda rekabet eden Akzo Nobel'in yüzde 40'lık büyüklüğü çok
değerli.
Uzunyol sektörün yapısına ilişkin olarak da, "Türkiye'de 18 bin nalbur ve 250
bin boyacı var. Böyle bakınca da en az 500 bin kişiye ilk elden değer
oluşturuyoruz. Marshall olarak ilk önceliğimiz, kanaldaki ortaklarımıza para
kazandırmak ve sağlam bir bilanço ile kârlılığımızı sürdürmek. Boyanın
hammaddesinin yüzde 50'si yurtdışından geliyor. Olaya biraz da buradan bakınca
Ar-Ge önem kazanıyor. Diğer bir hassas nokta da hizmet kalitesinin Ar-Ge'si.
Boyacıların sertifika alarak yurtdışında çalışmasını sağlayacak bir eğitim
merkezini hayata geçirmiş bulunuyoruz. Buradan mezun olanlar Avrupa'da
inşaatlarda çalışabiliyorlar. Sektörde 50 bin boyacıya sertifika kazandırdık."
diyor.
Küresel bilginin Türkiye'ye uygulanması
Marshall, Akzo Nobel'in 54 fabrikadan oluşan küresel ağı içinde 456
çalışanıyla yer alırken, bu fabrikalar arasında adeta bir olimpiyat var. Bu
yarışmanın çıktılarına baktığımızda Marshall, litre başına en ucuz üretimi
gerçekleştirirken, hatanın da en azını yapıyor. "Çalışanlar arasında ortak
zekâyı artırdığınızda bu sonuca ulaşmak hiç de zor değil." diyen Genel Müdür
Feridun Uzunyol, geçen yıl Akzo Nobel'in dünyanın iki numaralı boya üreticisini
satın aldığını, bu sebeple portföyünde her şeyden iki tane olduğunu, doğal
olarak bazı operasyonlardan vazgeçilmesi gerektiğini söylüyor. Bırakın Türkiye
olarak vazgeçilmeyi, yatırımları artırmak adına çaba gösterilmesi gerektiğine
inanan Marshall Genel Müdürü, Türkiye'yi dünya boya sanayiinin merkezi haline
getirme gayreti içinde.
Belediyeler, şehrin güzelleşmesinden sorumlu
Şehircilik anlamında belediyelere epey iş düştüğünü söyleyen Uzunyol,
binaların boyası konusunda yurtdışındaki aşırı hassasiyete değiniyor. Boyasız
evlere ruhsat verilmediğini söyleyen Marshall Genel Müdürü, Boya Sanayicileri
Derneği olarak 2010 İstanbul Avrupa Başkenti kapsamında İstanbul Büyükşehir
Belediyesi'ne havalimanından köprünün Asya ayağına kadar tüm ana yollardaki
tarihî binaların boya ihtiyaçlarını karşılamak istediklerini teklif olarak
götürdüklerini söylüyor. Ancak teklife belediyenin yaklaşımı iskele ve usta da
gerekli olunca proje askıda kalmış.
Rakibin payına değil, pazarın büyümesine odaklanalım
"Bizim rekabetimiz diğer boya firmalarıyla değil, camcılar, fayansçılar,
seramikçiler ve halıcılarla. Eğer bu ürünlerin yerine boyayı koyabilirsek pazarı
büyütebiliriz. Bu sebeple seramiğinin renginden sıkılanlara bunu boyayarak
farklılaştıracak ürünler üretmeliyiz. Camcılarla da çalışmalar yapıyor ve camı
boyayarak bu boyadan nasıl enerji üretebiliriz konusunu bulmaya çalışıyoruz. Bu
bilhassa boydan boya cam olan yapılarda, özellikle havaalanlarında işe yarayacak
bir teknoloji. Isı tutan boyaları ise daha şimdiden ürettik. Bütün bunlar
enerjiyi doğru kullanma ve çevreyi koruma adına yaptığımız çalışmalar. Hepimizin
bunca yıldır göz ardı ettiği zemini boyama işini de çevreyi koruma amaçlı olarak
gündeme getiriyoruz. İstinye Park ve Carrefour'un zemini şu anda bu boyayla
boyalı. Yere damlayan motor yağlarını engellediğinden çevreyi tam anlamıyla
koruyor.
Tokyo'da yollar beyaza boyanıyor ve güneş ısısı engellenerek gün boyu güneşi
çeken afsaltın zararlı etkisi gece boyunca engellenmeye çalışılıyor. Hedefimiz
çevreci şehirler için çevreci boyalar üretmek." diyen Uzunyol'a ben de bu
ürünleri kullanacak çevreci toplumlar temennisinde bulunuyorum.
Hanımlar rengi seçiyor, beyler satın alıyor
Yenilikçi bir kişiliğe sahip Marshall Genel Müdürü M. Feridun Uzunyol,
"Türkiye'de 4 kişilik bir ailenin yıllık boya tüketimi 41 dolar. Biz bu rakamı
nasıl yukarıya çekebileceğimiz konusunda epey düşündük ve ailelerin kendi
evlerini boyayabileceği ürün ve malzemeleri ürettik." diyor. Önceleri evin
boyasını beyler seçip, boyacı ustalarıyla işbirliği halinde sonuca ulaştırırken,
son dönemde yapılan araştırmalar göstermiş ki, evin boyanmasına ve rengine evin
hanımı karar verirken, boyanın satın alımında beyler etkin oluyor. Evin hanımına
en uygun seçeneği sunmak ve daha fazla inisiyatif kullanmasını sağlayacak bir
uygulamayla KEY-Kendi Evini Yarat projesini başlatan Marshall, evin hanımına
boya markası konusunda daha fazla söz hakkı verilmesini sağladıklarını
düşünüyor.