“Türk Tasarımı” kimliğinin tanınması ve yerleşmesini sağlamayı amaçlayan ‘Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nda, tasarım faaliyetleri, vergi mevzuatında istisna ve muafiyetler kapsamında değerlendirildi. Vergi muafiyeti sağlanacak tasarım faaliyetleri 2015 sonuna kadar belirlenecek ve konuya ilişkin kanun taslağı hazırlanacak. Dünya Gazetesi'nden Özüm Örs'ün haberine göre, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın, Türk Patent Enstitüsü koordinatörlüğünde hazırladığı ve 2014-2016 yıllarını kapsayan ‘Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı’ Resmi Gazete’de yayımlandı. Eylem planında mevzuatın etkinleştirilmesi, desteklerin çeşitlendirilmesi ve farkındalığın artırılması gibi hedefl ere yönelik 34 faaliyet alanı belirlendi.
“İnsana ve çevreye duyarlı, katma değeri yüksek tasarımların yaratılmasını ve korunmasını, ülkemiz tasarım ve tasarımcılarının sürdürülebilir bir şekilde dünya ile rekabet edebilir hale getirilmesini ve ‘Türk Tasarımı’ kimliğinin tanınmasını ve yerleşmesini sağlamak amacıyla gerekli idari, yasal ve teknik altyapıyı geliştirmek” genel amacını benimseyen Strateji Belgesi’nde, Türkiye’nin tasarım alanındaki güçlü ve zayıf yanları belirtildi.
Genç nüfus ve insan kaynağı potansiyeli, yaratıcılık potansiyeli, girişimcilik ile tarihi ve kültürel zenginlik Türkiye’nin tasarım alanındaki güçlü yanlarını ifade ederken, bilinç eksikliği, eğitim sorunları ve tasarım kültürü eksikliği, teşvik finansman sorunları, politika ve planlama eksikliği, işbirliği ve koordinasyon alanındaki sorunlar, tanıtım eksikliği ve mevzuat sorunları zayıf yanlar olarak vurgulandı.
Bu doğrultuda, mevzuat, teşvik, finansman, eğitim, kültür, işbirliği ve koordinasyon ile bilinçlendirme ve tanıtım ise müdahale alanları olarak belirlendi.
Tasarım Müzesi açılacak
Strateji Belgesi’nde 5 hedef ve 34 faaliyet alanı yer alıyor. Söz konusu faaliyet alanlarından bazıları şöyle: Tasarım faaliyetleri vergi mevzuatında istisna ve muafiyetler kapsamında değerlendirilecek. Bu kapsamda, 2015 yılı sonuna kadar, vergi mevzuatında istisna ve muafiyetler kapsamında değerlendirilebilecek tasarım faaliyetleri belirlenecek ve konuya ilişkin kanun taslağı hazırlanacak. Belirli sayıda tasarımcı çalıştıran firmalara ‘Tasarım Merkezi’ belgesi verilerek çeşitli destekler sağlanacak.
Bununla ilgili destek mekanizması 2015 sonuna kadar uygulamaya konulacak. KOBİ’ler tarafından gerçekleştirilen yenilikçi tasarım projelerinin ticarileştirilmesi desteklenecek, ihracatçı firmaların yenilikçi ve tasarım temelli faaliyetleri proje bazında desteklenecek.
2016 sonuna kadar bir Tasarım Müzesi açılacak. Bu yılın sonuna kadar Türkiye’nin tasarım envanteri oluşturulacak. İlköğretim ve lise öğrencileri arasında tasarım yarışmaları düzenlenecek.
Türkiye, başvuruda 4’üncü
Strateji Belgesi’nde, tasarım performansı açısından Türkiye’nin yıllar itibariyle gelişimine ve uluslararası düzeydeki konumuna da yer verildi. Buna göre 1995’te Türk Patent Enstitüsü’ne 2 bin 914 adet olarak gerçekleşen tasarım başvuru sayısının, 2013’te yaklaşık 15 katına çıkarak 43 bin 673’e ulaştığı belirtildi. Ayrıca, Dünya Mülkiyet Teşkilatı tarafından 2013 Aralık ayında yayımlanan ‘Dünya Fikri Mülkiyet Göstergeleri Raporu’na göre Türkiye’nin ulusal düzeyde tasarım başvuru performansı açısından dünyada 4’üncü; ulusal ve uluslararası başvuru performansına göre ise dünyada 14’üncü sırada yer aldığı kaydedildi.
Buna ek olarak, Türkiye’nin tasarımların uluslararası Tesciline İlişkin Lahey Sistemi’ni en çok kullanan ülkelerin başında geldiği ifade edilirken, 2012 verilerine göre, Türkiye’nin, Lahey Sistemi kapsamında başvuru sıralamasında 7’inci, tasarım koruma talep edilen ülkeler sıralamasında ise 3’üncü sırada yer aldığı belirtildi.
4 milyon 752 bin TL’lik destek
Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nda, Türkiye’de tasarıma yönelik olarak Ekonomi Bakanlığı ve KOSGEB tarafından geliştirilen ve uygulanan destek mekanizmaları da özetlendi. Ekonomi Bakanlığı’nın 2008’de çıkartılan Tasarım Desteği Hakkında Tebliği kapsamında tasarımcı şirket ve tasarım ofisleri ile birlikler, çeşitli kalemlerde, yüzde 50 oranında ve belirli limitlerde desteklendiği ve 2013’te destek başvuruları kapsamında şirket ve birliklere 4 milyon 752 bin 924 bin TL’lik ödeme yapıldığı kaydedildi. “Tasarım Tebliği kapsamında 2011, 2012 ve 2013 yıllarında toplam 7 milyon 797 bin 746 bin TL ödeme yapılmıştır” denildi. 2013’te ihracatçı birliklerinin kendi faaliyet alanlarında düzenledikleri 16 farklı tasarım yarışmasının ve bu yarışmalarda. dereceye giren 39 tasarımcının yurtdışı eğitimlerinin desteklendiği bildirildi.
KOSGEB’den 7 işletmeye
44 bin 633 TL tasarım desteği Öte yandan, KOSGEB tarafından KOSGEB tarafından 2013 yılı içerisinde, Genel Destek Programı kapsamında 7 işletmeye 44 bin 633 TL tutarında Tasarım Desteği, Sınai Mülkiyet Hakları Desteği kapsamında ise 53 işletmeye 52 bin 833 TL’lik Endüstriyel Tasarım Tescil Belgesi desteği sağlandığı ifade edildi. KOSGEB’in; Ar-Ge İnovasyon ve Endüstriyem Uygulama Destek Programı kapsamında verilen ve makine-teçhizat, donanım, kira, personel gideri gibi destek kalemlerinin de yer aldığı Endüstriyel Uygulama Destek Programı kapsamında ise 2013’te 211 işletmeye yaklaşık 16 milyon 700 bin TL destek
5 hedef altında 34 faaliyet belirlendi
Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nda 5 hedef altında 34 faaliyet alanı belirlendi. Strateji Belgesi’ne göre belirlenen hedefl er ise şu şekilde belirtildi;
1- Tasarımla ilgili mevzuatı, tasarımcıların ve iş dünyasının ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde uluslararası standartlara uyumlu hale getirmek ve uygulamaları etkinleştirmek.
2- Tasarımla ilgili destekleri çeşitlendirmek ve bu desteklerin niteliğini arttırmak.
3- Tasarım duyarlılığını eğitimin bütün aşamalarına yaymak ve insana ve çevreye duyarlı, katma değeri yüksek tasarımlar yapabilecek yetkinlikte tasarımcılar yetiştirmek.
4- Tasarımla ilgili sanayici, eğitimci, meslek örgütü ve kamu kuruluşu gibi farklı aktörler arasında iletişim ve işbirliğini güçlendirmek.
5- Toplumda ve sanayide tasarım farkındalığını arttırmak.